Sandplay Therapy - Terapia w Piaskownicy Sandplay Therapy - Terapia w Piaskownicy. Analityczna metoda diagnozy, terapii i wsparcia dziecka chorego somatycznie. Dr n. med. Agata Giza-Zwierzchowska Pracownia Psychoedukacji

Jak oddziałuje choroba somatyczna na psychikę dziecka? Poczucie izolacji Ból i dyskomfort związany z zabiegami medycznymi Poczucie zagrożenia Rozłąka z rodziną/rodzicami/rówieśnikami Zagrożenie śmiercią w przypadku chorób o dużej śmiertelności Doświadczanie negatywnych emocji takich jak: lęk, złość, smutek Niskie poczucie własnej wartości (jestem „chory, słaby, inny, upośledzony, niepełnosprawny”etc.) Zagrożenie wystąpieniem zaburzeń pourazowych u dzieci (PTSD, zaburzeń nerwicowych, lękowych) – konsekwencji odroczonych i długofalowych hospitalizacji Wysoce wskazane jest zredukowanie stresu hospitalizacji oraz dbałość o psychikę małych pacjentów.

Herman(1998) twierdzi, że sytuacja choroby somatycznej wpływa dysfunkcyjnie na normalną regulację stanów emocjonalnych dziecka, które wahają się od podstawowego poziomu napięcia poprzez okresowe stany niepokoju i dysforii- zagubienia, pobudzenia, pustki i samotności do skrajnej paniki, furii i rozpaczy.

Brągiel uważa, że dzieci po sytuacjach kryzysowych posiadają 9 typowych rysów: charakterystyczne zubożenie zdolności do radości z życia, pseudodojrzałość, brak gotowości do zabawy, sztywność demonstracja braku radości czasami bywa niezdolność do kontroli symptomów takich jak moczenie się, trzymanie kału poczucie niskiej wartości, brak wiary w siebie wycofywanie się, izolowanie agresja: otwarta wrogość, złość skrywana, która wynika z faktu braku kontroli nad własnym życiem

Deprywacja potrzeb dziecka hospitalizowanego U dzieci hospitalizowanych dochodzi do deprywacji takich potrzeb jak: Potrzeba bezpieczeństwa Potrzeba bliskości Potrzeba więzi emocjonalnej Potrzeba wymiany informacji Nauczyciele, Pedagodzy i Psycholodzy szkół szpitalnych mogą efektywnie zmniejszać stres hospitalizacyjny dziecka poprzez budowanie więzi i bliskości z dzieckiem, rozpoznawanie jego potrzeb i budowanie oferty zajęciowej wzbogacającej czas dziecka spędzany z szpitalu, odwracający uwagę dziecka od schorzenia.

Narzędzie psychoterapeutyczne czy metoda wsparcia? Sandplay Therapy jest formą psychoterapii, poprzez którą osoba uczestnicząca tworzy trójwymiarowe sceny w piaskownicy określonych rozmiarów, używając piasku, wody i realistycznych figurek. Według Kalff (1980), Weinrib (1983) i Ryce-Menuhin (1992), taka interakcja z piaskiem, wodą i figurkami pozwala osobie bawiącej się dotrzeć do swoich emocji, nieświadomości i dać ich rzeczywisty wyraz poprzez stworzenie obrazu w piaskownicy. Jako narzędzie psychoterapii Sandplay stanowi dodatkową, niewerbalną technikę poszerzającą warsztat pracy analityka czy terapeuty systemowego rodziny.

O rewolucyjności Terapii w Piaskownicy stanowi przede wszystkim przeniesienie procesu terapeutycznego w obszar zabawy. To sprawia że korzystający z metody pozostaje w bezpiecznym oddaleniu od problemu rozwiązywanego często w przestrzeni symbolicznej – na poziomie podświadomości.

Innowacyjna w Polsce, ok. 100 letnia metoda psychoterapii na świecie… Dr Margaret Lowenfeld jako pierwsza zastosowała zabawę w piaskownicy jako metodę terapeutyczną w lecznictwie psychiatrycznym dzieci i młodzieży w 1929 r. Carl G. Jung stosował pewnego rodzaju Sandplay w 1912 r. Dora Kalff zobaczyła jeden ze „światów” Lowenfeld na zjeździe terapeutycznym. Rozpoczęła współpracę z Lowenfeld w Londynie w 1956. Gdy Kalff powróciła do Szwajcarii, zaczęła stosować technikę Lowenfeld w ramach własnej praktyki. Połączyła ją jednak z teoriami Carla Junga i w ten sposób stworzyła własną metodę, którą nazwała „sandplay” (zabawa w piasku).

sprzęt stosowany w Terapii Sandplay to: płytka, prostokątna piaskownica, piasek, woda realistyczne miniaturowe figurki

Amatruda i Phoenix proponują następujące kategorie figurek: Ludzie (dorośli, dzieci, niemowlęta, ludzie różnych kultur, religii, profesji) Fauna (zwierzęta morskie, dzikie, domowe, hodowlane, zwierzęta prehistoryczne, owady, ptaki oraz gady) Potwory (w tym dwugłowe) Flora (drzewa, rośliny, kwiaty, kaktusy) Meble (do sypialni, łazienkowe, kuchenne, do salonu) Figurki baśniowe (postacie z bajek, kosmici, książęta i księżniczki, królowie i królowe) Pół-ludzie, pół-zwierzęta (centaury, syreny, satyry) Figurki walczące (żołnierze, rycerze kowboje i Indianie) Budynki (domy, mosty, latarnie, świątynie) Bariery (płoty, osłony, znaki) Jajka i pożywienie Góry i wulkany Skały, muszle, skamieniałości Różne (kamienie, papier, kawałki sznurka, pióra)

Czym jest Sandplay Therapy – Terapia w Piaskownicy Korzystający z metody pracuje wraz z terapeutą nad problemami przy użyciu miniaturowej piaskownicy wielkości dużej szuflady wypełnionej w jednej trzeciej suchym lub mokrym piaskiem. Do dyspozycji uczestnika sesji jest zbiór figurek przedstawiających ludzi, zwierzęta, elementy natury, techniki i symbole. Z pomocą tych artystycznych środków powstają w piaskownicy małe światy, w których odnajdywane są głębokie znaczenia leżące u podstaw problemów i stanowiące drogę do ich przezwyciężania.

Osoba bawiąca się w piasku może więc stworzyć wszystko, co tylko chce Osoba bawiąca się w piasku może więc stworzyć wszystko, co tylko chce. Może używać miniaturowych figurek lub tylko tworzyć wzory na piasku.

Dlaczego Terapia w Piaskownicy służy dzieciom hospitalizowanym? Terapia w Piaskownicy przywraca poczucie bezpieczeństwa : Zabawa w piasku jest naturalną aktywnością dziecka Bezpieczeństwo tej metody terapeutycznej może pomóc pacjentowi stworzyć wrażenie bezpiecznego zamknięcia trudnego emocjonalnie materiału w granicach piaskownicy. Pacjent ma kontrolę nad procesem terapii

Dlaczego Terapia w Piaskownicy jest metodą do pracy z dziećmi hospitalizowanymi? 4. Terapia w piaskownicy może być skutecznym i zarazem bezpiecznym dopełnieniem przetwarzania werbalnego w leczeniu problemów emocjonalnych dzieci i innych problemów intrapsychicznych. Nieraz tylko pozawerbalne podejście do dzieci jest wskazane!

Dlaczego Terapia w Piaskownicy jest metodą do pracy z dziećmi hospitalizowanymi? 5. Swobodna i chroniona przestrzeń – praca terapeutyczna w piasku może stać się rodzajem bezpiecznego, symbolicznego komunikowania tego, co inaczej mogło by pozostać „niewypowiedzianą prawdą”.

Dlaczego Terapia w Piaskownicy jest skuteczna w pomocy dzieciom hospitalizowanym ? Dziecko pozostawiając trudne emocje i treści „w piaskownicy”, odblokowuje i oczyszcza się emocjonalnie, uzyskuje dostęp do pozytywnych emocji Podczas procesu tworzenia obrazu tworzy się terapeutyczna więź (dająca poczucie bezpieczeństwa!) pomiędzy dzieckiem a dorosłym – świadkiem tego procesu.

„Moja Rodzina”

Sandplay Therapy w radzeniu z frustracją i agresją Zabawa z piaskiem pomaga osiągnąć kreatywną regresję umożliwiającą zdrowienie. Frustracja, złość, agresja, zazdrość i zemsta – wszystkie są często uwalniane przez użycie symboli w pudełku z piaskiem. Osiąga się to przez zgniecenie formy piaskowej, zakopywanie symboli, przewracanie ich do góry nogami lub usuwanie ich. Tradycyjnie zakres ruchów nie wychodzi poza pudełko z piaskiem. np. ekspresja wrogości chłopca wobec choroby białaczki – kiedy figura białego konia jest odwrócona do góry nogami i zakopana w piasku – wydaje się być głównym punktem zwrotnym w terapii KONTENEROWANIE * ACTING OUT W BEZPIECZNEJ PRZESTRZENI

Jeden obraz jest niekiedy wart tysiąca słów

Trudności w uczeniu się dzieci Zdaniem Carey (1999) terapia Sandplay jest także skuteczna we wsparciu pedagogicznym dzieci z trudnościami w uczeniu się i werbalizacji właśnie ze względu na niską samoocenę, która spowodowana jest frustracją i niedostatkiem relacji/czułości/bliskości. „Dzieci z trudnościami w uczeniu się prawie bez wyjątku mają negatywny obraz samych siebie, niską samoocenę, czują się głupie i nielubiane. Przestają się starać i stają się agresywne” (1999:101). W Australii obecnie na szeroką skalę prowadzi się terapię metodą Sandplay dzieci z trudnościami w uczeniu się, ze szczególnym uwzględnieniem trudności w nauce czytania. U nas także ta metoda ma zastosowanie w pracy z dziećmi z afazją, pooperacyjnymi trudnościami w ekspresji werbalnej.

Terapia w Piaskownicy jako metoda stymulująca rozwój: rozwija kreatywność wzmacnia odporność emocjonalną pobudza wyobraźnię rozwija wrażliwość pozwala przezwyciężać trudności rozwojowe Pozwala odreagować emocje Pozwala na integrację przez dziecko takich problemów jak pożegnanie z bliskimi, śmierć czy samotność

Metoda Sandplay Therapy pomaga w pokonywania następujących problemów pokonywaniu lęków poprawie samooceny przezwyciężaniu problemów edukacyjnych poprawie relacji z rówieśnikami przezwyciężaniu uczucia cierpienia i osamotnienia, depresji przezwyciężaniu zaburzeń uwagi ADHD wychodzeniu z przedłużającej się żałoby po stracie bliskich radzeniu sobie z uczuciem przygnębienia i bezsilności radzeniu sobie z odczuciami wściekłości i napadami szału przezwyciężaniu kłopotów z kontrolą emocjonalną pokonywaniu zaburzeń jedzenia (anoreksji, bulimii)

Przeciwwskazania do stosowania metody Są tożsame z przeciwwskazaniami do stosowania innych form psychoterapii : Psychoza, obecność urojeń Uzależnienie od środków psychoaktywnych (alkohol, leki, narkotyki)  terapia uzależnień

Szkolenie dla terapeutów w metodzie SANDPLAY THERAPY Zgodnie ze standardami ISST (Międzynarodowego Towarzystwa Terapii w Piaskownicy) - Szkolenie teoretyczne 120h Szkolenie praktyczne 35h Grupowa superwizja 65h Superwizja indywidualna 15h Doświadczenie własne – forma indywidualna 10h Praca poświecona wybranemu symbolowi Praca mała przedstawiająca przypadek Praca duża przypominająca przypadek terapii długoterminowej własnego pacjenta

Projekt sprowadzenia metody Terapia w Piaskownicy do Polski jest realizowany przez partnerstwo: Towarzystwa Wspierania Inicjatyw Kulturalno-Społecznych TWIKS Pracowni Psychoedukacji Deutschen Gesellschaft für Sandspieltherapie (DGST) – Niemieckiego Towarzystwa Terapii w Piaskownicy.

Więcej informacji znajdą Państwo na stronach: www.terapiawpiaskownicy.pl www.psychoterapiawpiaskownicy.blogspot.com Pracownia Psychoedukacji www.pracowniapsychoedukacji.pl Niemieckie Towarzystwo Sandplay Therapy - www.sandspiel.de International Society of Sandplay Therapy – www.sandplayusa.org Centrum Sandplay Therapy, Szwajcaria – www.sandplayusa.org Holenderskie Stowarzyszenie Terapii w piaskownicy - www.sandplaynederland.org Brytyjskie i irlandzkie Towarzystwo Sandplay – www.sandplay.org Kanadyjskie Towarzystwo Terapii w Piaskownicy - www.sandplay.org Izraelskie Towarzystwo Sandplay Therapy www.actcom.co.il

* * * Wszystkie wykorzystane w trakcie prelekcji obrazy i zdjęcia Sandplay Therapy zostały zaprezentowane za zgodą autorów

Dziękuję za uwagę.