Lodowce i lądolody

Obecnie na Ziemi występują dwa rodzaje pokryw lodowych: lądolody(zwane też lodowcami kontynentalnymi ) Lodowce górskie

LODOWIEC - masa lodu powstała na lądzie powyżej granicy wiecznego śniegu, powoli, acz nieustannie przemieszczająca się; powstaje na skutek nagromadzenia się śniegu w dużych ilościach, ciągłego topnienia i zamarzania pod wpływem zmian temp. i ciśnienia. LODOWCE GÓRSKIE występują w wysokich górach świata. Lodowiec składa się z dwóch części: górnej - pola firnowego ( miejsce gromadzenia się śniegu i lodu), dolnej - jęzora lodowcowego( obszar topnienia lodowca, ponieważ wykracza poza obszar zasilenia i ulega topnieniu – ablacji). Części te dzieli granica wiecznego śniegu.

Galeria lodowców: Lodowiec w Grenlandii

Lodowiec El Grey w Chile

Lodowiec szelfowy

LĄDOLODY - (lodowce kontynentalne) to potężne, wypukłe pokrywy lodowe poruszające się szerokim frontem we wszystkich kierunkach (Antarktyda, Grenlandia). Ruch lodu w lądolodach odbywa się ku brzegom. Po dotarciu lodu do płytkiego morza powstają lodowce szelfowe, a na morzu głębokim odrywają się góry lodowe.

Na świecie istnieją dwa najpotężniejsze lądolody: Grenlandia - obszarze 2175,6 tys. km² (największa wyspa na świecie), pokrytej w 84% przez lądolód (tylko 341,7 tys. km² jest wolna od lodu). Większa część Grenlandii leży poza północnym kołem podbiegunowym. Antarktyda- (ang. Antarctica) – kontynent o powierzchni około 13,2 mln km² znajdujący się na półkuli południowej Ziemi, w regionie koła podbiegunowego. Według teorii tektoniki płyt, Antarktyda w ciągu milionów lat przemieściła się na obecny obszar z terenów równikowych i tu się zatrzymała. Współcześnie, praktycznie w całości (98%) pokryta jest lądolodem o grubości do 4774 metrów. Lądolód nazywany jest Antarktyką.

Grenlandia

Antarktyda

Niszcząca działalność lodowców górskich i lądolodów: KARY LODOWCOWE (cyrki lodowcowe) – występują w górnej części doliny lodowcowej i mają kształt niszy otoczonej z trzech stron stromymi ścianami skalnymi. W dnach cyrków powszechnie występują jeziora zwane cyrkowymi. DOLINY LODOWCOWE – w czasie zlodowacenia były one wypełnione przez lód tworzący jęzor lodowy. Dno takiej doliny jest prawie płaskie, zbocza bardzo strome. Jej przekrój poprzeczny przypomina literę U.

Budująca działalność lodowców i lądolodów: MORENA CZOŁOWA – ze wszystkich osadów transportowanych przez lodowiec powstaje u jego czoła wał zbudowany z gruzów i gruzu skalnego. MORENA DENNA - to masa gliniasto - gruzowa, którą przesuwający się lodowiec żłobi podłoże i w efekcie pogłębia dolinę. Dlatego też z pierwotnie V - kształtnych górskich dolin rzecznych powstają doliny o przekroju litery U. Przeobrażone przez lodowiec doliny mają strome zbocza i wklęsłe MORENA WEWNĘTRZNA – materiał skalny znajdujący się wewnątrz lodowca, a pochodzący z obrywów zboczy doliny. MORENA BOCZNA – jest to wąski wał ciągnący się wzdłuż zboczy doliny po stopnieniu lodowca.

Inne formy akumulacji: OZY – to wydłużone i i kręte formy pagórkowate zbudowane z piasków i żwiru. Powstają w szczelinach i tunelach lodowych. Mogą osiągnąć długość kilkuset kilometrów. KEMY – są to pagórki często o nie regularnych kształtach, zbudowane z warstwowych piasków i żwirów. Powstają najczęściej w szczelinach między bryłami martwego lodu. SANDRY – są to piaski i żwiry wynoszone na przedpole moren czołowych przez wody z topniejącego lądolodu, budujące z płaską powierzchnie. DREMLINY – niewielkie wzgórza o obłym kształcie zbudowane z piasków i żwirów, czasem także z gliny morenowej. GŁAZY NARZUTOWE – pochodzą one najczęściej z Gór Skandynawskich i z dna Bałtyku.