Redagowanie bibliografii załącznikowej i przypisów bibliograficznych Zajęcia dla nauczycieli Redagowanie bibliografii załącznikowej i przypisów bibliograficznych Dokumenty drukowane Oprac. Danuta Sebastjan Urszula Tobolska  

NORMA Norma PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura

BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA wykaz dokumentów cytowanych i/lub wykorzystanych przez autora dzieła bądź tylko związanych z tematem dzieła PRZYPIS BIBLIOGRAFICZNY krótkie objaśnienia do wyrazów, zwrotów lub fragmentów tekstu cytowanego przez autora publikacji

Normy związane z tematem PN-79/N-01222/07 Kompozycja wydawnicza książki. Bibliografia załącznikowa PN-78/N-01222/04 Kompozycja wydawnicza książki. Materiały uzupełniające tekst główny PN-76/N-1150 Zasady skracania tytułów czasopism i wydawnictw zbiorowych PN-85/N-01158 Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym i katalogowym PN-68/N-01178 Przepisy bibliograficzne. Skróty wyrazów typowych w tytułach czasopism i wydawnictw zbiorowych PN-ISO 9: 2000 Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie PN-ISO 2108: 1997 Międzynarodowy znormalizowany numer książki PN-ISO 3297: 2001 Międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych

Etapy powstawania bibliografii załącznikowej i przypisów bibliograficznych 1. Ogólne zasady sporządzania bibliografii i przypisów 2. Poszczególne elementy opisu bibliograficznego 3. Zasady opisu poszczególnych rodzajów dokumentów 4. Redagowanie bibliografii załącznikowej 5. Redagowanie przypisów bibliograficznych

OPIS BIBLIOGRAFICZNY zespół danych o cechach dokumentu, niezbędnych do jego identyfikacji oraz informacje uzupełniające, które mogą być dodawane dla bliższego scharakteryzowania dokumentu

ZASADY OGÓLNE SPORZĄDZANIA BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ I PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH Podstawa opisu Kolejność elementów opisu Język i pisownia Transliteracja Skróty Wyróżnienia graficzne i interpunkcja Uzupełnienia i sprostowania

Podstawa opisu v    dane do opisu należy przejmować ze źródeł wskazanych dla poszczególnych rodzajów dokumentów Kolejność elementów opisu v    elementy opisu, zarówno obowiązkowe, jak i fakultatywne, należy wymieniać w ustalonej kolejności w zależności od rodzaju opisywanego dokumentu Język i pisownia v    elementy opisu należy podawać w języku i pisowni, w jakich występują w dokumencie v    pisownia wielkich liter powinna być zgodna z praktyką przyjętą w języku lub piśmie, w którym podaje się informacje

Transliteracja v    forma transliterowana może zastępować formę w piśmie oryginalnym lub – ujęta w nawiasy kwadratowe – je uzupełniać  Skróty v   dopuszcza się skracanie wyrazów w poszczególnych elementach opisu (np. w nazwie miejsca wydania, nazwie instytucji wydawniczej, numerze czasopisma) v   dopuszcza się redukowanie do inicjałów imion stanowiących część nazwy autora, redaktora, pod warunkiem, że nie utrudni to identyfikacji osoby v    w Wykazie Skrótów należy podać znaczenie wszystkich użytych skrótów oprócz powszechnie używanych v    nie należy skracać tytułów wydawnictw ciągłych, jeżeli skrót jest nieczytelny  

Wyróżnienia graficzne i interpunkcja v     należy stosować jednolity system interpunkcji w bibliografii załącznikowej i wszystkich przypisach zawartych w publikacji v     zaleca się wyróżniać graficznie nazwę autora (zwłaszcza nazwisko) i/lub tytuł dokumentu oraz tytuł czasopisma w przypadku opisu artykułu v     nie dopuszcza się wyróżniania w ten sam sposób różnych elementów opisu v     zaleca się używanie tylko niezbędnych znaków interpunkcyjnych oraz uzależnienie ich użycia od zastosowanych wyróżnień, np. wyróżnienie tytułu pismem pochyłym może eliminować znaki interpunkcyjne przed i po tytule v     wyróżnienia graficzne i interpunkcja powinny zapewnić czytelność opisu

Przykład wydawnictwa zwartego Zastosowana w przykładach interpunkcja ilustruje różnorodność rozwiązań.   1. WOJCIECHOWSKI Jacek Organizacja i zarządzanie w bibliotekach Warszawa 1998. ISBN 83-01-12432-6.   2. WOJCIECHOWSKI, Jacek, Organizacja i zarządzanie w bibliotekach, Warszawa 1998, ISBN 83-01-12432-6.   3. WOJCIECHOWSKI Jacek: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Warszawa 1998. ISBN 83-01-12432-6.   4. WOJCIECHOWSKI J.: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Warszawa 1998. ISBN 83-01-12432-6.   5. WOJCIECHOWSKI, Jacek. Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Warszawa 1998. ISBN 83-01-12432-6.

Przykład opisu artykułu w wydawnictwie ciągłym 1. WĘDZIK, Zofia Przykład opisu artykułu w wydawnictwie ciągłym   1. WĘDZIK, Zofia. Kawa czy herbata? ,,Nowa Szkoła’’ 2004, nr 1, s. 25-27.   2. WĘDZIK, Zofia. Kawa czy herbata? : (o szkodliwości spożywania napojów w sali lekcyjnej). Nowa Szkoła. 2004, nr 1, s. 25-27.   3. WĘDZIK, Zofia. Kawa czy herbata? : (o szkodliwości spożywania napojów w sali lekcyjnej). Nowa Szk. 2004, nr 1, s. 25-27.    

  Uzupełnienia i sprostowania v     uwagi dodane przez opisującego należy podawać w języku publikacji, w której zamieszczony jest opis v     dopuszcza się podawanie dodatkowych danych w celu sprostowania oczywistych błędów w źródle, zapewnienia dokładniejszej identyfikacji osób i ciał zbiorowych poprzez rozwinięcie inicjałów i akronimów oraz rozróżnienia podanych nazw miejscowości poprzez dodanie dopowiedzeń v   wszystkie dodatkowe dane (uzupełnienia lub sprostowania) należy podawać z reguły w nawiasach kwadratowych po elemencie, który podlega modyfikacji

POSZCZEGÓLNE ELEMENTY OPISU Odpowiedzialność główna Nazwa autora osoba (autor indywidualny) ciało zbiorowe (autor korporatywny) Tytuł i dodatki do tytułu tytuł dodatki do tytułu (podtytuł i nadtytuł) Odpowiedzialność drugorzędna Oznaczenie wydania Miejsce wydania (produkcji) Nazwa wydawcy (producenta)

Rok wydania (produkcji) Data i oznaczenie części wydawnictwa ciągłego Liczba tomów, numer tomu Liczba stronic Nazwa serii i numer tomu w obrębie serii ISBN i ISSN

Odpowiedzialność główna osoba (autor indywidualny) v   w przypadku dzieł piśmienniczych główną odpowiedzialność ponosi autor/redaktor v   dla innych typów prac może to być odpowiedzialność kompozytorów, reżyserów itp. v    nazwę autora należy podawać w formie przejętej z opisywanego dokumentu v    zaleca się podawać w transliteracji lub transkrypcji nazwy pisane alfabetami cyrylickimi v    zaleca się podawać imiona (inicjały) autora po nazwisku autora v    jeżeli w opisywanym dokumencie podano zarówno nazwisko, jak i pseudonim autora, należy przytoczyć obydwie formy, rozróżniając je graficznie (ujmując pseudonim w nawiasy) i/lub dodając odpowiednie wyjaśnienie np. : SŁOMCZYŃSKI, M. (Joe Alex. pseud.)

v     w przypadku dokumentów napisanych wspólnie przez kilku autorów można podać nazwy wszystkich autorów (niezależnie od ich liczby), z zachowaniem kolejności, w jakiej występują w opisywanym dokumencie, lub tylko nazwę pierwszego z nich z dodatkiem skrótu i in. (= i inni) lub et al. (= et alii), np.: BACZKOWSKI, J., STRYCZEK, S., FUGIEL, K., KRAJ, Ł., WILK, S. lub BACZKOWSKI, J. i in.

w przypadku zbioru dzieł (prac) kilku autorów pierwszym elementem opisu jest tytuł dokumentu, nazwę redaktora całości zbioru należy podać po tytule, np. : Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa. Red. M. Borucka lub redaktor pełni rolę odpowiedzialności głównej np.: BORUCKA, M. (red.). Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa.

v     w przypadku dokumentów wydanych pod kryptonimem, opis należy zaczynać od kryptonimu A.L.: Jezus i Maryja v     jeżeli kryptonim został rozwiązany przez opisującego, należy go podać po właściwej nazwie autora a nazwę autora zaleca się ująć w nawiasy kwadratowe np.: [LEMPARTY, Antoni] A.L.: Jezus i Maryja v     nie należy stosować terminu ,,Anonimowy’’ w zastępstwie nazwy nieznanego autora

ciało zbiorowe (autor korporatywny) v     nazwę autora korporatywnego należy podawać jako pierwszy element w opisie: - oficjalnych dokumentów o charakterze informacyjnym lub administracyjnym, wydanych przez ciało zbiorowe, którego dotyczą - materiałów ze zjazdów, konferencji np.: POLITECHNIKA GDAŃSKA. Informator dla przemysłu TOWARZYSTWO WIEDZY WOJSKOWO- OBRONNEJ. Tematyka prelekcji TWWO v     jeżeli w opisywanym dokumencie nazwa autora korporatywnego jest podana w kilku językach, należy wybrać nazwę w języku właściwym dla kraju, w którym dane ciało zbiorowe działa, a w przypadku instytucji międzynarodowych – nazwę powszechnie używaną v     dopuszcza się stosowanie ogólnie znanych akronimów, np. UNESCO

v    nazwa autora korporatywnego powinna być uzupełniona nazwą siedziby, jeżeli istnieją inne ciała zbiorowe o takich samych nazwach np. MUZEUM NARODOWE (Wrocław) AKADEMIA ROLNICZA (Wrocław)

Tytuł i dodatki do tytułu   tytuł v     tytuł zbyt długi można skracać, zachowując jednak pierwsze wyrazy i nie zmieniając sensu - opuszczenia należy zaznaczyć wielokropkiem ... np.: Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zakresu działania naczelnika gminy, organizacji i zadań urzędu gminnego oraz niektórych spraw pracowniczych lub Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zakresu działania naczelnika gminy... v     opuszczenia w środku tytułu należy zaznaczyć wielokropkiem ...

v    nie zaleca się stosowania opuszczeń na początku tytułu v     jeżeli w opisywanym dokumencie występuje więcej niż jeden tytuł lub jeśli tytuł jest podany w kilku językach, należy wybrać tytuł wyróżniony lub tytuł w wyróżnionej formie językowej v     jeśli brak wyróżnień, przejąć ten, który jest wymieniony jako pierwszy v     dopuszcza się podawanie w opisie również innych tytułów przejętych z dokumentu, zwłaszcza tytułu w języku polskim v     tłumaczenie tytułu można dodawać w nawiasach kwadratowych po tytule przejętym ze źródła

v     jeżeli dokument nie posiada tytułu, a na karcie tytułowej występuje tylko autor (indywidualny lub korporatywny), można ograniczyć się do podania nazwy autora lub przytoczyć w nawiasach kwadratowych tytuł utworzony przez opisującego np.: BRONIEWSKI, W.[Poezje] v     w opisie artykułów i innych dokumentów niesamoistnych wydawniczo, dopuszcza się skracanie wyrazów w tytułach czasopism, pod warunkiem rozwiązania skrótów w wykazie skrótów lub zapewnienia ich czytelności w inny sposób np.: Czas. Geogr. = Czasopismo Geograficzne

  dodatki do tytułu (podtytuł i nadtytuł) v   dodatki do tytułu zaleca się podawać tylko wtedy, gdy są niezbędne dla zrozumienia tytułu lub wyjaśniają charakter publikacji np.: Cukrzyca. Wskazówki dla chorego v    tytuły niejasne zaleca się uzupełnić objaśnieniem, podanym w nawiasach kwadratowych, bezpośrednio po tytule np.: Filozof wolności [Leon Chwistek]

Nazwy współtwórców v     nazwy współtwórców należy podawać wraz z określeniem roli danych osób w powstaniu dokumentu np.: red., tł., zdj. reż., określenia te zaleca się podawać w skrótach, np.: Pedagogika. Red. B. Suchodolski Wesele. Reż. Andrzej Wajda v    przy nazwach współtwórców zaleca się podawać imię przed nazwiskiem

Oznaczenie wydania v     kolejność wydania należy podawać cyframi arabskimi v     określenia towarzyszące numerowi wydania (poprawione, uzupełnione) zaleca się skracać np.: Wyd. 3 zm. i uzup. v     dopuszcza się przejmowanie oznaczenia pierwszego wydania, jeżeli to oznaczenie występuje w źródle

Miejsce wydania (produkcji) v   należy podawać nazwę miejsca wydania w języku, w jakim występuje w opisywanym dokumencie v    jeżeli w dokumencie wymieniono więcej niż jedno miejsce wydania, w opisie należy podać nazwę wyróżnioną graficznie, a w przypadku braku wyróżnienia – wymienioną na pierwszym miejscu v    dopuszcza się podawać również nazwy pozostałych miejsc wydania np.: Wrocław; Kraków; Warszawa v    jeżeli w dokumencie nie podano miejsca wydania, w opisie zaleca się podać nazwę miejsca druku v    w przypadku braku w opisywanym dokumencie informacji o miejscu wydania i miejscu druku, zaleca się podawać w nawiasach kwadratowych skrót [b.m.] (= bez miejsca) lub [s.l.] (= sine loco) v    w opisie dokumentów opublikowanych za granicą zaleca się wówczas wymienić nazwę kraju [s.l. Francja]

Nazwa wydawcy (producenta) v     nazwę wydawcy należy podawać w języku, w jakim występuje w opisywanym dokumencie v     jeżeli w dokumencie podano więcej niż jedną nazwę wydawcy, w opisie należy podać nazwę wyróżnioną graficznie, a w przypadku braku wyróżnienia – wymienioną na pierwszym miejscu v     dopuszcza się podawanie również nazw pozostałych wydawców v     zaleca się podawać tylko najważniejsze części nazwy np. : „Pax", zamiast Instytut Wydawniczy „Pax"

v     w nazwach obcych wydawców należy pomijać określenia: S.A., Ltd., G.m.b.H. itp. v     w nazwach zawierających imię i nazwisko, imię można pomijać lub skracać do inicjału np.: Mortkowicz lub J. Mortkowicz v    dopuszcza się skracanie poszczególnych wyrazów nazwy wydawcy v     można też stosować powszechnie przyjęte akronimy nazw wydawców ( PWN, PIW, PWRiL)

Rok wydania (produkcji) v     należy podawać cyframi arabskimi, niezależnie od tego, jak został podany w opisywanym dokumencie v     jeżeli w dokumencie nie wymieniono roku wydania, w opisie zaleca się podać rok druku lub copyrightu z odpowiednim wyjaśnieniem np.: druk 1893, cop. 1972 v     w przypadku braku wymienionych danych, dopuszcza się podanie w nawiasach kwadratowych skrótu [b.r.] (= bez roku) lub [s.a.] (= sine anno) v     w opisie wydawnictwa wielotomowego należy podać lata wydania tomu najwcześniej i najpóźniej wydanego, połączone kreską 1973 – 1976 v  jeżeli wydawnictwo wielotomowe nie zostało zakończone, należy podać tylko pierwszą datę, z dodaniem kreski 1977-

Data i oznaczenie części wydawnictwa ciągłego v     należy podawać nominalną datę opisywanego tomu (rocznika, woluminu), tj. rok za który lub na który wydano opisywane wydawnictwo ciągłe v     jeżeli wydawnictwo ukazuje się z opóźnieniem, zaleca się podawanie w opisie również rzeczywistego roku wydania lub druku z odpowiednim objaśnieniem np. 1971 (wyd. 1974) v     oznaczenia części należy podawać w kolejności od jednostek większych (np. tom, rocznik) do mniejszych (np. zeszyt, numer) v     określenia części (tom, rocznik, zeszyt, numer itp.) należy przejmować z dokumentu, stosując skróty, numery części należy podawać cyframi arabskimi

v     w przypadku występowania w wydawnictwie podwójnej numeracji części zaleca się przytaczać obydwie numeracje np.: 1978 T. 12(24) v     dla oznaczenia podwójnej jednostki (np. zeszytu) wydawnictwa należy stosować kreskę ukośną (przedziałkę) między numerami części np.: nr 5/6 v     dla oznaczenia kolejnych jednostek numery części należy łączyć kreską np.: nr 5-7 v     w opisie pojedynczych numerów dzienników można podawać tylko rok i datę dzienną np.: 1978, 8 września

v     w opisie całości lub kilku tomów (roczników) wydawnictwa ciągłego należy podać daty i oznaczenia pierwszego i ostatniego tomu opisywanego ciągu, połączone kreską np.: 1961 T. 1 – 1978 T. 18 v     dla zaznaczenia, że wydawnictwo ukazuje się na bieżąco, należy podać datę i oznaczenie pierwszego tomu opisywanego ciągu, z dodaniem kreski np.: 1977 R. 1 –

Liczba tomów, numer tomu v     w opisie całości wydawnictwa wielotomowego należy podawać liczbę tomów (po dacie wydania) np.: 1970 3t. v  przy podawaniu liczby tomów określenie należy umieszczać po liczbie np.: 3t., 2cz., 4vol. v    w opisie pojedynczego tomu – numer tomu należy podawać (po oznaczeniu wydania) np.: wyd. 3 T. 1 v przy podawaniu numeru tomu – określenie należy umieszczać przed numerem np.: T. 1, Cz. 2 v     numer tomu i liczbę tomów należy podawać cyframi arabskimi, niezależnie od tego, jak zostały podane na dokumencie, wraz z towarzyszącymi im określeniami (tom, część, wolumin), przejętymi z dokumentu v     określenia te zaleca się skracać np.: t., cz., vol.

Liczba stronic v   liczbę stronic należy podawać cyframi użytymi w dokumencie, dodając po liczbie skróty odpowiednich określeń (s.) v    poszczególne ciągi paginacji w obrębie jednego woluminu należy oddzielać przecinkiem np.: XIV, 345 s. v    między paginacją poszczególnych woluminów należy umieszczać znak dodawania np.: 3t.: 179 + 135 + 142 s. v    dla wskazania umiejscowienia artykułów i innych dokumentów niesamoistnych wydawniczo należy podać numery stronic (stronicy), poprzedzone skrótem odpowiednich określeń np.: s. 16 v     numery należy łączyć kreską dla oznaczenia kolejnych stronic lub rozdzielać przecinkiem, jeżeli stronice nie następują bezpośrednio po sobie np.: s. 15-16, s. 20, 24

Nazwa serii i numer tomu w obrębie serii v     nazwa serii może być podana w opisie tylko wtedy, gdy została przejęta z opisywanego dokumentu v     nazwę serii i numer tomu w obrębie serii zaleca się ujmować w nawiasy okrągłe

ISBN i ISSN Międzynarodowy znormalizowany numer książki (ISBN) i międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (ISSN) należy przytaczać w formie podanej w opisywanym dokumencie, z zachowaniem kresek lub spacji występujących w numerach oraz poprzedzających numery akronimów

Wydawnictwa zwarte Fragmenty w wydawnictwach zwartych Artykuły w wydawnictwach zwartych Artykuły w wydawnictwach ciągłych Normy Mapy, plany, atlasy ZASADY OPISU POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW DOKUMENTÓW W BIBLIOGRAFII ZAłĄCZNIKOWEJ I PRZYPISACH BIBLIOGRAFICZNYCH

Wydawnictwa zwarte v    dane należy przejmować z głównej karty tytułowej; w dalszej kolejności – z karty przedtytułowej, metryki książki i okładki   v   uwzględnienie elementów obowiązkowych jest konieczne, jeżeli tylko mają zastosowanie do identyfikacji cytowanego dokumentu * *    

Elementy obowiązkowe: - odpowiedzialność główna - tytuł - oznaczenie wydania - numer tomu - rok wydania - liczba tomów - numer znormalizowany

Przykład opisu wydawnictwa zwartego WOJCIECHOWSKI, Jacek Przykład opisu wydawnictwa zwartego WOJCIECHOWSKI, Jacek. Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Biblioteka szkolna. Tł. z ang. T[adeusz] Kocowski. Wyd. 2. Warszawa 1998. 3t. 250 s. ISBN 83-85778-39-X.  Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Biblioteka szkolna. Red. Jacek Wojciechowski. Tł. z ang. T[adeusz] Kocowski. Wyd. 2. Warszawa 1998. 3t. 250 s. ISBN 83-85778-39-X.   WOJCIECHOWSKI, Jacek. Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Biblioteka szkolna. Warszawa 1998. 250 s. (Prawo w bibliotece). ISBN 83-85778-39-X. *  

Fragmenty w wydawnictwach zwartych Elementy obowiązkowe: - odpowiedzialność główna  - tytuł dokumentu macierzystego - oznaczenie wydania - rok wydania - lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego

Przykład opisu fragmentu w wydawnictwie zwartym HABIELSKI, Rafał, OSICA, Janusz. Między niewolą a wolnością. Warszawa : Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1998. Józef Haller 1873-1960, generał WP, polityk. s. 44-45.   HABIELSKI, Rafał, OSICA, Janusz. Między niewolą a wolnością. 1998. s. 44-45.

  Wydawnictwa ciągłe v     dane należy przejmować z karty tytułowej, nagłówka lub okładki; dopuszcza się przejmowanie danych z metryki (stopki redakcyjnej)   v      części wydawnictwa ciągłego mające indywidualne tytuły (np. poszczególne tomy serii wydawniczej, części wydawnictwa zbiorowego), należy opisywać według normy opisu wydawnictwa zwartego v    uwzględnienie elementów obowiązkowych jest konieczne, jeżeli tylko mają zastosowanie do identyfikacji cytowanego dokumentu * 

Elementy obowiązkowe: - tytuł wydawnictwa ciągłego - odpowiedzialność (nazwa instytucji sprawczej) - wydanie - oznaczenie zeszytu (daty i/lub numery) - rok - numer znormalizowany

Przykład opisu wydawnictwa ciągłego Neurologia i Psychologia Polska   Przykład opisu wydawnictwa ciągłego   Neurologia i Psychologia Polska. Organ Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Polskiego Towarzystwa Neurochirurgów. Dwumies. Red. Jerzy Kulczycki. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1977 T. 11(27) – 1978 T. 12(28). ISSN 0028-3843.   Nauka i Przyszłość. Miesięcznik informacyjno-publicystyczny. Polska Akademia Nauk, Centrum Upowszechnienia Nauki. Grudzień 1990 nr 1- . Warszawa: Centrum Upowszechnienia Nauki 1990- . ISSN 0867-2687.  

Artykuły w wydawnictwach zwartych v     dane dotyczące autora i tytułu artykułu opublikowanego w wydawnictwie zwartym należy przejmować z nagłówka artykułu oraz informacji umieszczonych bezpośrednio po tekście artykułu   v    dopuszcza się przejmowanie tych danych ze spisu treści   *

Elementy obowiązkowe: - odpowiedzialność główna (nazwa autora artykułu) - tytuł artykułu - opis wydawnictwa zwartego - lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (numer strony lub stron – pierwszej i ostatniej)

Przykład opisu artykułu w wydawnictwie zwartym KORDOS, J Przykład opisu artykułu w wydawnictwie zwartym   KORDOS, J. Podstawowe problemy metody rotacyjnej. W zbiorze prac Autora: Zastosowanie metod statystycznych w statystyce. Warszawa 1969. s. 105-114.   KORDOS, J. Podstawowe problemy metody rotacyjnej. W: Zastosowanie metod statystycznych w statystyce. Red. J. Danecki. Warszawa 1969. s. 105-114.   KORDOS, J. Podstawowe problemy metody rotacyjnej. In: Zastosowanie metod statystycznych w statystyce. Warszawa 1969. s. 105-114.  

  Artykuły w wydawnictwach ciągłych v    dane dotyczące autora i tytułu artykułu opublikowanego w wydawnictwie ciągłym należy przejmować z nagłówka artykułu oraz informacji umieszczonych bezpośrednio po tekście artykułu   v   dopuszcza się przejmowanie tych danych ze spisu treści *

Elementy obowiązkowe: - odpowiedzialność główna (nazwa autora artykułu) - tytuł artykułu - tytuł dokumentu macierzystego (tytuł czasopisma) - lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (rok, zeszyt/numer, numer strony lub stron)

Przykład opisu artykułu w wydawnictwie ciągłym KOWALSKI, Jan   Przykład opisu artykułu w wydawnictwie ciągłym   KOWALSKI, Jan. Wszechświat. ,,Przyroda Polska’’ 2002, nr 1, s. 1-3.   KOWALSKI, Jan. Wszechświat. [Powstanie wszechświata]. Przyroda Polska. Styczeń 2002, R. 11, nr 1, s. 1-3.   KOWALSKI, Jan. Wszechświat. Przyr. Pol. 2002, nr 1, s. 1-3.   GORMAN, Michael. Przyszłość biblioteki akademickiej. Tł. z ang. Janina Walkiewicz. Przegląd Biblioteczny. 1995, R. 63, z. 5, s. 147-155.      

Normy   v   dane należy przejmować ze strony tytułowej lub nagłówka normy v     w opisie należy podawać: - numer normy, tj. wszelkie oznaczenia literowe i cyfrowe, stanowiące jego części składowe - tytuł normy (wraz z nadtytułem i podtytułem) v     zaleca się podawanie w opisie roku ustanowienia normy, jeżeli nie jest on częścią numeru normy

Przykład opisu normy PN-79/N-01222/07 Kompozycja wydawnicza książki Przykład opisu normy   PN-79/N-01222/07 Kompozycja wydawnicza książki. Bibliografia załącznikowa.  PN-85/N-01158 Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym i katalogowym.  PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. PN-ISO 690-2: 1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części.

Mapy, plany, atlasy  v  dane do opisu map i planów należy przejmować z ramki; w przypadku braku ramki – z innych miejsc opisywanej jednostki v jako autora w opisie map należy traktować kartografa v  mapy, plany i atlasy samoistne wydawniczo należy opisywać jak wydawnictwa zwarte v  mapy i plany zamieszczone w wydawnictwie zwartym lub ciągłym należy opisywać jak artykuły w wydawnictwach zwartych lub ciągłych v elementem obowiązkowym jest określenie rodzaju dokumentu: mapa, plan, atlas jeśli nie występuje ono w tytule v w opisie map obowiązkowe jest podanie skali po tytule i dodatkach do tytułu

Przykład opisu mapy, planu, atlasu Beskid Sądecki i Żywiecki. Mapa Przykład opisu mapy, planu, atlasu   Beskid Sądecki i Żywiecki. Mapa. 1 : 1000 000. Wyd. 10. Warszawa 1985. ISBN 83-0222-43.  Plan centrum Warszawy. W: Atlas Architektury Warszawy. Warszawa 1977 luź. wkładka.  

REDAGOWANIE BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ REDAGOWANIE BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ   Układ bibliografii załącznikowej v    pozycje bibliografii załącznikowej można szeregować alfabetycznie v   można grupować wg kryteriów treściowych (tematyki) v   można grupować wg kryteriów formalnych (np. rodzaj dokumentu) v   w obrębie grup zaleca się alfabetyczny lub chronologiczny układ pozycji  

Redagowanie pozycji bibliografii załącznikowej v   pozycja bibliografii załącznikowej powinna zawierać zasadniczo opis jednego dokumentu v dopuszcza się podawanie opisów kilku dokumentów (np. dotyczących tego samego zagadnienia, prac jednego autora) w jednej pozycji zbiorowej np.: FIAŁKOWSKI, Konrad. Szansa śmierci; Wróble galaktyki; Strażnik. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978. Studia dogmatyczno-moralne. Warszawa 1968.Treść : M. Kołodziejczyk. Tożsamość mistycznego ciała... ; J. Pryszmont. Podstawy religijne etyki v  kolejne opisy w pozycji zbiorowej należy oddzielić średnikiem, kropką z myślnikiem lub innym znakiem graficznym (np. gwiazdką)

  Umiejscowienie bibliografii załącznikowej v   bibliografię załącznikową należy umieszczać po tekście głównym i uzupełniających go materiałach (aneksach, przypisach) v    należy umieszczać ją przed wszelkimi materiałami informacyjno-pomocniczymi (słownikiem użytych terminów, wykazami, indeksami, streszczeniami obcojęzycznymi, spisem treści itp.) v   dopuszcza się zamieszczanie bibliografii po poszczególnych rozdziałach v   w zbiorze dzieł jednego autora bibliografię załącznikową należy umieszczać po tekście, aneksach i przypisach do ostatniego dzieła  

REDAGOWANIE PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH   Cytowanie w tekście v   cytaty należy przytaczać w postaci oryginalnej, nadanej przez autora v   skracając cytat, opuszczone fragmenty lub pojedyncze wyrazy cytowanego tekstu należy zaznaczyć trzema kropkami ujętymi w nawias okrągły (…) v   wszelkie uzupełnienia wprowadzone do tekstu cytowanego należy ujmować w nawiasy kwadratowe v w przypadku, gdy istnieją kolejne wydania danej książki, cytować należy zawsze z wydania ostatniego v   jeżeli jakiś tekst opublikowano zarówno w czasopiśmie, jak i w książce, należy go cytować z książki, a nie z czasopisma v   powinno się unikać nadmiernej ilości cytatów v   do każdego cytatu należy podać informację bibliograficzną, czyli źródło, z którego zaczerpnięto dany cytat

Zaznaczanie cytatów v  cytowany tekst należy zaznaczyć przez użycie cudzysłowu v jeżeli w cytowanym tekście występują fragmenty ujęte w cudzysłów należy dla jego wyróżnienia zastosować cudzysłów francuski «…» lub zaznaczyć pojedynczymi przecinkami ,…’  

Powiązanie przypisów z tekstem v   przypisy powinny być łączone z tekstem za pomocą odnośników (odsyłaczy) cyfrowych w postaci cyfry arabskiej v   odsyłacz cyfrowy zaznacza się w tekście głównym na końcu cytowanego tekstu v   numer odnośnika pisze się czcionką podwyższoną o pół stopnia v w dziełach zawierających wiele liczb wskazane jest ujmowanie odnośników cyfrowych w nawiasy np. : ,, (...) dokonano oceny jakości pracy (...)’’ (1).

v w języku polskim kropka jest zawsze znakiem kończącym zdanie, stawiamy ją po zamknięciu cudzysłowu i po numerze odsyłacza np.: ,,…….’’ 1. v obowiązuje numeracja ciągła w całym tekście artykułu v     w dziełach o dużej ilości przypisów odnośniki mogą mieć numerację ciągłą w obrębie poszczególnych rozdziałów v    dopuszcza się użycie innego odsyłacza, np. w postaci gwiazdki, gdy przypisy występują sporadycznie v     dopuszcza się różnicowania liczby gwiazdek, jeżeli liczba tak oznaczonych przypisów nie przekracza trzech na jednej stronie

  Lokalizacja przypisów bibliograficznych w obrębie publikacji v zaleca się wprowadzanie przypisów u dołu strony v   tekst główny należy oddzielić od przypisów linią ciągłą v   ten sam numer, który znajduje się w tekście głównym, powinien być powtórzony na dole strony przy odpowiednim przypisie v    numer w przypisie zaleca się pisać z wcięciem, obejmującym np. 5 znaków, czcionką podwyższoną o pół stopnia v    po numerze w przypisie nie stawiamy kropki ani nawiasów

  przypisy u dołu strony powinny być zapisane mniejszą czcionką niż tekst główny np. :   1 SULMICKI, Paweł. Planowanie i zarządzanie gospodarcze. Warszawa 1976. s. 34.  

 v   dopuszcza się umieszczanie przypisów na końcu dzieła; wówczas należy je umieszczać przed bibliografią załącznikową v   jeżeli bibliografia załącznikowa pełni równocześnie funkcję przypisów bibliograficznych, pozycje powinny być ułożone alfabetycznie i ponumerowane kolejno; dopuszcza się układ numeryczny wg kolejności cytowania opisywanych dokumentów w tekście dzieła v kolejność wymieniania pozycji literatury, do której istnieją odwołania w tekście, powinna odpowiadać alfabetycznemu spisowi nazwisk autorów v   jeśli odwołujemy się do kilku prac tego samego autora, zaleca się wymieniać prace starsze przed nowymi v   kolejne pozycje należy zaznaczać kolejnymi numerami; po każdym numerze powinna być umieszczona kropka

  Redagowanie pozycji przypisów bibliograficznych v   pierwszy odsyłacz do książki czy artykułu powinien zawierać wszystkie wymagane elementy opisu bibliograficznego dokumentu v   w przypadku ponownego odwołania się do dokumentu już opisanego, jeżeli następujące po sobie przypisy dotyczą tej samej pracy, należy zamiast pełnego opisu stosować oznaczenie: op.cit., lub tamże, lub ibid., po którym następują numery stron, np.:   1 Op.cit. s. 3-6. 2 Tamże. s. 12. 3 Ibid. s. 10.    

v    jeżeli następujące po sobie przypisy dotyczą tej samej pracy, a dodatkowo powoływany tekst umieszczony jest na tej samej stronie, co w przypisie poprzedzającym, należy stosować jedynie określenie: tamże lub loc.cit., bez podawania numeru strony np.:   1 Tamże. 2 Loc.cit.      

    v  jeżeli powołujemy się na dokument wymieniony w jednym z przypisów wcześniejszych, należy powtórzyć początkowe elementy opisu tego dokumentu, np. nazwę autora i tytuł lub początek tytułu danej książki, dodając numer odpowiedniej stronicy np.:   1 JANKOWSKI, Kazimierz. Ekonomika... s. 33.    

  v   w przypisie bibliograficznym umieszczonym u dołu stronicy można podać jedynie te elementy, których nie zawiera informacja o cytowanym dokumencie w tekście głównym np.: Stwierdzenie to powtórzył prof. Witold Doroszewski we wstępie do wydanego pod jego redakcją ,,Słownika poprawnej polszczyzny’’ 1.   1 Warszawa 1973, s. IX.  

1 JANKOWSKI, Kazimierz. Ekonomika przedsiębiorstwa. Wrocław 1990. s. 33. 2 Tamże. s. 35.   3 Tamże. 4 JANKOWSKI, Kazimierz. Praca w zespole. Wrocław 1991. s. 156. 5 JANKOWSKI, Kazimierz. Ekonomika... s. 56.

INNE SPOSOBY REDAGOWANIA PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH 1     INNE SPOSOBY REDAGOWANIA PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH 1. Metoda numerowania przypisów: - Przypisy podawane w nawiasach okrągłych - Przypisy podawane w nawiasach kwadratowych lub zaznaczone numerem pisanym czcionką podwyższoną o pół stopnia 2. Metoda podawania pierwszego elementu (nazwiska autora) i daty – Harwardzki system odsyłaczy   

  1. Metoda numerowania przypisów: Przypisy podawane w nawiasach okrągłych v bezpośrednio po cytowanym tekście umieszczamy w nawiasie okrągłym numer (ewentualnie stronę/strony) v numery kierują do dokumentów w kolejności ich cytowania po raz pierwszy   np.: ,,Analiza danych wykazała niezgodność z założoną hipotezą’’(1) ,,Rehabilitacja niepełnosprawnych wymaga wsparcia rodziny’’ (2, s. 5)

v  jeżeli ten sam dokument jest cytowany więcej niż raz, następne cytowania otrzymują ten sam numer, co pierwszy cytat tego samego dokumentu np.: ,,O rodzaju wsparcia zależy rodzaj niepełnosprawności’’ (2, s. 34)   v pierwsze cytowanie każdej pozycji powinno zawierać minimum wszystkich elementów w podstawowym przypisie

  Przypisy wyglądają następująco: v  przypisy są ułożone w ponumerowanym wykazie według ich numerów   1. SOKOŁOWSKI, Robert. Rehabilitacja niepełnosprawnych. Warszawa 2002. s. 3-4. 2. KARPIŃSKI, Wojciech. Pomoc niepełnosprawnemu. Kraków 2003.   Uwaga! W przypadku przypisu 2 nie musimy podawać numerów stron, ponieważ są one podane w nawiasach okrągłych.  

  v   jeżeli w wykazie alfabetycznym przypisów znajdują się dwie lub kilka pozycji tego samego autora i pozycje te występują bezpośrednio po sobie, można w drugim i w następnych przypisach nazwisko autora zastąpić znakiem -   np.: 1. SOKOŁOWSKI, Robert. Rehabilitacja niepełnosprawnych. Warszawa. 2002. s. 3-4. 2. - . Niepełnosprawność. Warszawa. 2001. s. 5. 3. - . Ludzie niepełnosprawni. Warszawa. 2003. s. 8.

Przypisy podawane w nawiasach kwadratowych lub zaznaczone numerem pisanym czcionką podwyższoną o pół stopnia   v  numery umieszczone są w nawiasach kwadratowych, bądź pisane czcionką podwyższoną o pół stopnia v  numery podane czcionką podwyższoną o pół stopnia lub w nawiasie kwadratowym kierują do dokumentów ułożonych w kolejności ich występowania w tekście

np. : ,,Analiza danych wykazała niezgodność z założoną hipotezą’’ [1] np.: ,,Analiza danych wykazała niezgodność z założoną hipotezą’’ [1]. ,,Rehabilitacja niepełnosprawnych wymaga wsparcia rodziny’’ [2]. ,,O rodzaju wsparcia zależy rodzaj niepełnosprawności’’ [3]. lub ,,Analiza danych wykazała niezgodność z założoną hipotezą’’ 1.  

Przypisy wyglądają następująco:   v     przypisy są ułożone w ponumerowanym wykazie według ich numerów v    drugie i każde następne powołanie danej pozycji można ograniczyć tylko do nazwiska autora (nazwisk) i zwięzłej formy tytułu oraz numeru odpowiedniej stronicy (numerów odpowiednich stronic)   1. SOKOŁOWSKI, Robert. Rehabilitacja niepełnosprawnych. Warszawa. 2002. s. 3-4. 2. KARPIŃSKI, Wojciech. Pomoc niepełnosprawnemu. Kraków. 2003. s. 15. 3. SOKOŁOWSKI, Robert. Rehabilitacja.... s. 13.

  2. Metoda podawania pierwszego elementu (nazwiska autora) i daty – Harwardzki system odsyłaczy  v     po tekście cytowanym w nawiasie okrągłym podaje się nazwisko autora oraz rok wydania dokumentu, na który się powołujemy v    można podać też numer strony bądź stron np.: ,,Rehabilitacja niepełnosprawnych wymaga wsparcia rodziny'' (KARPIŃSKI, 2003, s. 5)  

  v     zaleca się podawanie stron po roku wydania v     jeżeli nazwisko autora pojawia się w tekście, wówczas można opuścić ten element, a w nawiasie okrągłym zapisać tylko rok i ewentualnie strony np.: Dane te umieszczone są w publikacji Wojciecha Karpińskiego (2003, s. 5).

  v     jeżeli dwa dokumenty lub więcej mają tego samego autora i ten sam rok, rozróżnia się je za pomocą małych liter (a, b) podanych w nawiasach okrągłych, zarówno w tekście, jak i w wykazie przypisów bibliograficznych np.: ,,Problemem staje się wychowanie społeczne dziecka autystycznego" (KARPIŃSKI, 2003a, s. 51). ,,Rehabilitacja niepełnosprawnych wymaga wsparcia rodziny'' (KARPIŃSKI, 2003b, s. 13).

Przypisy wyglądają następująco:   v     przypisy dotyczące dokumentów są uszeregowane w wykazie w układzie alfabetycznym według nazwisk z rokiem wydania i małą literą (jeśli była zastosowana) v     rok wydania publikacji umieszcza się po nazwisku i imieniu autora v     numery stron można podać w tekście   1. KARPIŃSKI, Wojciech (2003a). Pomoc niepełnosprawnemu. Kraków. 2. KARPIŃSKI, Wojciech (2003b). Wychowanie społeczne dziecka autystycznego. Kraków. 3. SOKOŁOWSKI, Robert (2002). Rehabilitacja niepełnosprawnych. Warszawa.      

Przypis do artykułu zamieszczonego w czasopiśmie wygląda następująco: 1. KAMIŃSKA, Beata (2000a). Niepełnosprawni wśród nas. ,,Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze’’ nr 1, s. 23. 2. KAMIŃSKA, Beata (2000b). Niepełnosprawność. ,,Terapia, Opieka, Wychowanie’’ nr 5, s. 1.

Należy pamiętać, że: v  pierwsze powołanie powinno zawierać wszystkie elementy obowiązujące w opisie bibliograficznym v  przypisy umieszcza się na końcu rozdziału, bądź końcu pracy v nie zaleca się łączenia systemu harwardzkiego z tradycyjnym  

Wykaz skrótów Należy wybrać jedną z form i stosować konsekwentnie w całej pracy      loco cit. = loco citato - w miejscu cytowanym    ibid. = ibidem - tamże    id.= idem - ten sam, tenże   op.cit. = opus citatum - dzieło cytowane   [s.l.] = sine loco - bez miejsca     [s.a.] = sine anno - bez roku         por. - porównaj     cyt. za - cytuję za     [b.m.] - bez miejsca     [b.r.] - bez roku

  NACZELNĄ ZASADĄ W TWORZENIU PRZYPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH I BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ JEST KONSEKWENCJA