RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI 100 dni Funkcjonowania gabinetu Premiera Donalda Tuska - najważniejsze działania Ministerstwa Sprawiedliwości

1. Zmiany w prokuraturze Rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego: Funkcja Prokuratora Generalnego, jako naczelnego organu prokuratury, stanie się funkcją samodzielną, przy zachowaniu kompetencji rządu do kontroli sposobu w jaki Prokurator Generalny ściga przestępczość oraz efektów jego działalności.

Zmiany organizacyjne i budżetowe OBECNIE Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny powoływany jest przez Prezydenta na wniosek Prezesa Rady Ministrów Jest członkiem Rady Ministrów Podlega Prezesowi Rady Ministrów Odwołanie Ministra Sprawiedliwości oznacza odwołanie Prokuratora Generalnego. PO ZMIANACH Prokurator Generalny powoływany przez Prezydenta spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez KRS i KRP Jest organem gwarantującym wzmocnienie poczucia odpowiedzialności prokuratora za podejmowane decyzje oraz wykluczającym możliwość ręcznego sterowania Prokuratura Podlega Konstytucji RP i ustawom – składa roczne sprawozdanie Sejmowi i Senatowi Kadencja Prokuratora Generalnego trwa 7 lat. Odwołanie – tylko w wypadku przewidzianym w ustawie.

Kadencyjność stanowisk kierowniczych w prokuraturze Projekt zakłada – poza kadencyjnością Prokuratora Generalnego - również kadencyjność sprawowania funkcji prokuratorów okręgowych i ich zastępców, powoływanych na okres 6 lat, bez możliwości powołania ich ponownie do pełnienia tych funkcji oraz kadencyjność sprawowania funkcji prokuratorów rejonowych i ich zastępców, powoływanych na okres 4 lat, przy czym kadencja ich może zostać odnowiona jeden raz.

Umocnienie prokuratora jako organu procesowego Przyjęte w projekcie rozwiązania legislacyjne koncentrują się ponadto na umocnieniu pozycji prokuratora jako organu procesowego. Prokurator przełożony będzie mógł wydawać wiążące prokuratorów podległych wytyczne dotyczące sposobu postępowania w poszczególnych rodzajach spraw lub w konkretnej sprawie, jednakże jego wytyczne w takiej sprawie nie będą mogły przybrać formy polecenia dotyczącego treści czynności procesowej. Do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego będzie uprawniony tylko prokurator bezpośrednio przełożony.

Zmiany organizacyjne i budżetowe Konsekwencją ustrojowo-organizacyjną rozdziału funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego jest przyjęte w projekcie ustawy zniesienie Prokuratury Krajowej i utworzenie Prokuratury Generalnej. Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury będą: Prokuratura Generalna oraz prokuratury okręgowe i rejonowe.

Obecna struktura prokuratury MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI – PROKURATOR GENERALNY PROKURATURA KRAJOWA PROKURATURY APELACYJNE (11) PROKURATURY OKRĘGOWE (45+ 3 OŚRODKI ZAMIEJSCOWE) PROKURATURY REJONOWE (352) Nowa struktura powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury PROKURATOR GENERALNY PROKURATURA GENERALNA PROKURATURY OKRĘGOWE (45 + 3 OŚRODKI ZAMIEJSCOWE)

2. Jednolity i nowoczesny model aplikacji prawniczych W dniu 20 grudnia 2007 r. Minister Sprawiedliwości powołał zespół do opracowania nowego modelu dostępu do wykonywania zawodów prawniczych. Zespół przygotował projekt założeń nowej ustawy, której celem jest standaryzacja kryteriów naboru na aplikacje oraz wprowadzenie przejrzystości równego dostępu do zawodów prawniczych, a także umożliwienie udzielenia pomocy prawnej przez inne osoby - co ma zagwarantować znacznie szerszy dostęp obywateli do usług prawniczych w prostych sprawach, Przygotowany projekt założeń został zaakceptowany przez Komitet Stały Rady Ministrów w dniu 31 stycznia 2008 r. Obecnie prowadzone są prace nad projektem ustawy.

Jednocześnie przygotowano projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie. Powyższa nowelizacja ma na celu przede wszystkim dostosowanie obowiązujących przepisów do treści wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 kwietnia 2006 r. (K 6/06) i 8 listopada 2006 r. (K 30/06) w zakresie katalogu osób uprawnionych do wpisu na listę adwokatów (radców prawnych) oraz do przystąpienia do egzaminu adwokackiego (radcowskiego, notarialnego) bez odbycia aplikacji, jak również w zakresie zasad zdawania egzaminu adwokackiego i radcowskiego.

Rozwiązanie problemu asesorów sądowych – nowy model kariery sędziowskiej Zakres proponowanych rozwiązań związanych z wyborem najlepszego modelu kariery sędziowskiej wymaga zmian ustrojowych. Przygotowywana jest szeroka nowelizacja ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw. Zespół ekspertów powołany przez Ministra Sprawiedliwości przygotował szczegółowe założenia regulacji prawnych dotyczących zmian systemu kształcenia kadr wymiaru sprawiedliwości i prokuratury, przesłanek powoływania i statusu sędziego oraz likwidacji funkcji asesora sądowego.

3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych I. Zmiana zasad wykonania kary ograniczenia wolności, tj. stworzenie takiego modelu, aby kara ograniczenia wolności mogła stać się realną alternatywą dla kary pozbawienia wolności Zmiany mają dotyczyć, w szczególności: określenia możliwie najszerzej podmiotów, w których mogłaby być wykonywana przez skazanych nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne lub praca społecznie użyteczna, zredukowania do minimum administracyjnych czynności podmiotu zatrudniającego, związanych z organizacją i dokumentowaniem przebiegu wykonywania pracy, zniesienia z podmiotu zatrudniającego większości dotychczasowych kosztów zatrudnienia skazanych, takich jak np. ubezpieczenie skazanych, badania lekarskie, szkolenia, wynagrodzenie osób sprawujących nadzór nad skazanymi u pracodawcy, wprowadzenia ulg podatkowych dla pracodawców z tytułu zatrudnienia skazanych, zapewnienia, jak i pozyskiwania nowych miejsc pracy dla skazanych.

3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych (cz. 2) II. Zmiana zasad orzekania o warunkowym przedterminowym zwolnieniu III. Wyeliminowanie oczywistych błędów poprzednich nowelizacji IV. Zmiana zasad wymierzania kary grzywny oraz łącznej kary grzywny V. Rezygnacja z systemu parametrycznego i wprowadzenie systemu kwotowego

3. Projekt szybkiej nowelizacji kodyfikacji karnych (cz. 3) VI. Zmiany podyktowane treścią wyroków Trybunału Konstytucyjnego (np. zmiana brzmienia art. 203 k.p.k. wobec niekonstytucyjności tego przepisu w zakresie, w jakim m. in. nie wskazuje maksymalnego czasu trwania obserwacji psychiatrycznej w zakładzie leczniczym). VII. Rezygnacja z występku o charakterze chuligańskim VIII. Przebudowa postępowania przyspieszonego rezygnacja z samoistnej podstawy zatrzymania w postaci ujęcia na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa lub bezpośrednio potem, rezygnacja z obligatoryjnej obrony określenie trybu przyspieszonego nie jako trybu szczególnego postępowania zwyczajnego, lecz jako trybu szczególnego postępowania uproszczonego,

4. „Elektroniczne postępowanie upominawcze” Jest to rozwiązanie nowoczesne i praktykowane w niektórych wysoko rozwiniętych krajach. Proponowane rozwiązanie pociągnie za sobą istotne ograniczenie kosztów postępowania, zarówno dla wymiaru sprawiedliwości, jak i stron. Kluczowe założenia to: Zwiększenie kompetencji referendarzy sądowych, którzy orzekaliby w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Obowiązek podjęcia przez e-sąd czynności w sprawie w określonym terminie, np. 1 dnia roboczego od daty wniesienia pozwu.

4. „Elektroniczne postępowanie upominawcze” (cz.2) Pozew w postaci formularza wypełnianego on-line lub off-line wnoszony poprzez elektroniczny system dostępowy sądu włącznie z mechanizmem umożliwiającym elektroniczne opłacenie pozwu na wzór rozwiązań przyjętych w handlu elektronicznym. Opłaty od pism procesowych wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym niższe niż w postępowaniu nakazowym. Powód obowiązany byłby komunikować się z e-sądem (wnosić pisma procesowe) jedynie elektronicznie. Jeśli powód wniósłby do e-sądu pismo w postaci tradycyjnej (na papierze), zostałoby ono zwrócone bez wezwania do uzupełnienia braków formalnych.