Strateg Mining Services Wielowymiarowa ocena ryzyka w obszarze poszukiwania i wydobycia gazu z łupków w Polsce Poznań, Listopad 2012 1

Czym jest ocena ryzyka? Rodzaje definicji : prawne (zawarte w przepisach prawa) branżowe ( zawarte np. w polskich normach ) , naukowe potoczne (używane w praktyce życia codziennego) Wielowymiarowa ocena ryzyka to wypadkowa wielu rodzajów definicji 2

Dlaczego musimy zajmować się oceną ryzyka ? prawo, bezpieczeństwo ludzi i majątku, ekonomia, etyka, środowisko, natura . 3

Wnioski wynikające ze stosowania oceny ryzyk w procesie inwestycyjnym Właściwa ocena ryzyk określiła główne problemy i zagrożenia inwestycji , którymi były: problemy środowiskowe i konflikty społeczne. Zdefiniowane i wdrożone zostały rozwiązania potencjalnych problemów : odbudowa nieczynnej linii  kolejowej, innowacyjne, przyjazne środowisku rozwiązania produkcyjne, monitoring środowiskowy. 4

Ochrona przyrody i środowiska była priorytetem ! Relokacja traszki grzebieniastej 5

Różne opinie na temat zagrożeń związanych z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków. „Zachodzi ryzyko występowania niekontrolowanych wycieków zanieczyszczonego płynu (mieszanina chemikaliów, gazu, metanu) wykorzystywanego w procesie szczelinowania przez sztuczne lub naturalne pęknięcia i szczeliny…” „Same prace wydobywcze wiążą się z szeregiem negatywnych skutków dla środowiska (obszary chronione w tym Natura 2000) i społeczności lokalnych, takich jak: lokalne zanieczyszczenie powierzchni ziemi i gruntów paliwami, środkami myjącymi…., emisja do atmosfery zanieczyszczeń powstałych w wyniku spalania paliw, emisja hałasu z urządzeń wiertniczych, zniszczenie dróg lokalnych itp. Źródło: „Stanowisko Koalicji Klimatycznej w sprawie poszukiwania i wydobycia gazu z łupków oraz miejsca tego gazu w polityce energetycznej i klimatycznej Polski”.

Różne opinie na temat zagrożeń związanych z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków. „Awarie i niedbałość na terenie wiertni stanowią bardziej prawdopodobne czynniki zagrożenia środowiskowego w otoczeniu wiertni niż większość innych zagrożeń dyskutowanych w europejskich debatach publicznych. Z tego powodu kodeksy najlepszych praktyk, jak również monitoring i kontrole administracji publicznej na terenach czynnych wiertni są kluczowe dla wyeliminowania tych zagrożeń”. Źródło: „Środowiskowe aspekty poszukiwań i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” Ministerstwo Środowiska oraz Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.

Ocena ryzyka według AEA/R/ED57281 Raport wykonany na zlecenie dyrekcji generalnej Komisji Europejskiej ds. Środowiska przez AEA Technology .

Ryzyko i zagrożenia są realne (dane w oparciu o bazę danych incydentów na odwiertach - opracowanie Uniwersytet Texas

WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Obszar badania ryzyk WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Uzyskanie koncesji Wykonywana ocena obejmuje cały proces poszukiwania i wydobycia gazu z łupków ! Uzyskanie Decyzji Środowiskowej Koncesja Uzyskanie Decyzji Środowiskowej Odwiert / Pad Wykonanie badań sejsmicznych Gospodarka wodna i odpadowa Przygotowanie pola odwiertu (+wymagane pozwolenia) Wykonanie odwiertu Wykonanie projektu i zabiegu szczelinowania Przygotowanie infrastruktury do eksploatacji gaz Uzyskanie parametrów gazu PN-C-04752:2002 Przesył gazu do odbiorcy Rekultywacja terenu

ZNACZENIE INTEGRACJI PROCESU

Administracja publiczna Organizacje ekologiczne Organizacje społeczne Wielowymiarowa ocena ryzyka to platforma porozumienia pomiędzy wszystkimi interesariuszami procesu poszukiwań i eksploatacji gazu z łupków . Administracja publiczna Inwestor Organizacje ekologiczne Lokalna społeczność Właściciele gruntów Ocena ryzyka Firmy wiertnicze Organizacje społeczne … Firmy serwisowe Firmy szczelinujące 12

Oddziaływanie oceny ryzyka na poszczególne obszary ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM ZARZĄDZANIE PROCESAMI PRAWNO ORGNIZACYJNYMI WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Obszary wspólne ZARZĄDZANIE RELACJAMI SPOŁECZNYMI ZARZĄDZANIE PROCESAMI TECHNICZNYMI

Ocena ryzyka – podstawą komunikacji z lokalną społecznością Pełna i prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka pozwala rozmawiać o faktach a nie o bezpodstawnych zarzutach Umożliwia też: konstruktywny udział obywateli w kolejnych etapach procesu inwestycyjnego- od planowania do monitoringu zrealizowanej inwestycji, uwzględnienie potrzeb społeczności lokalnej, stałą i systematyczną edukację społeczeństwa, rzetelność i przejrzystość przekazywanych informacji, uniknięcie jednostronnego przekazu informacji. . 14

Główne składniki oceny. WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Ocena ryzyka środowiskowego Ocena ryzyka prawnego Ocena ryzyka konfliktów społecznych Ocena ryzyka technicznego w tym: - scoping środowiska przyrodniczego, - scoping uwarunkowań sozologicznych, - screening, - inwentaryzacja przyrodnicza, raport oddziaływania na środowisko. w tym: - ocena wymagań prawnych, - ocena procedur uzyskania poszczególnych decyzji, w tym: - ocena wpływu decyzji lokalizacyjnych na społeczeństwo, - ocena wpływu inwestycji na interesy lokalnej społeczności, ocena stopnia i rodzaju uczestnictwa lokalnej społeczności w procesie inwestycyjnym, możliwość współpracy z organizacjami społecznymi, w tym: - ocena technologii, - ocena urządzeń, - ocena materiałów, - ocena zasobów ludzkich, procesów i organizacji. ZASTOSOWANIE NAJLEPSZYCH DOSTĘPNYCH TECHNIK (BAT)

WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Struktura oceny WIELOWYMIAROWA OCENA RYZYKA Ocena ryzyka środowiskowego Ocena ryzyka prawnego Ocena ryzyka konfliktów społecznych Ocena ryzyka technicznego w tym: - scoping środowiska przyrodniczego - scoping uwarunkowań sozologicznych - sreening - inwentaryzacja przyrodnicza w tym: - ocena wymagań prawnych - ocena procedur uzyskania poszczególnych decyzji w tym: - ocena nastrojów społecznych - ocena wpływu inwestycji na interesy lokalnej społeczności - ocena stopnia i rodzaju uczestnictwa lokalnej społeczności w procesie inwestycyjnym w tym: - ocena technologii, - ocena urządzeń, - ocena materiałów, - ocena zasobów ludzkich, procesów i organizacji.

Monitoring permanentny Monitoring permanentny to kolejny etap zarządzania ryzykiem umożliwiający weryfikację przyjętych rozwiązań i bieżące sterowanie procesem. Obejmuje: monitoring stanu powietrza, monitoring wód gruntowych, monitoring sejsmiczny. 17 17

MONITORING PRZED REALIZACYJNY – WSTĘPNE ROZPOZNANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Rozpoznanie miejsc poboru wód podziemnych, oznaczenie, pomiar, pobór próbek. Pobranie próbek ziemi i wody w miejscu przewidzianym pod lokalizację pola wiertniczego. Rozpoznanie obszarow chronionych akustycznie Rozpoznanie miejsc lokalizacji stacji monitoringu WIOŚ. 18

Stały monitoring wód gruntowych ZWIĄZKI ZANIECZYSZCZAJĄCE WODĘ MONITORING WÓD GRUNTOWYCH I ZIEMI Kontrola wód w zlokalizowanych studniach głębinowych po każdym procesie szczelinowania Wykonanie piezometrów P1, P2, P3, Stały monitoring wód gruntowych pobór próbek wody i ziemi po każdorazowym procesie szczelinowania P2 P1 P3 ZWIĄZKI ZANIECZYSZCZAJĄCE WODĘ NH4, PO4, WWA, BTEX, C6H6, METALE CIĘŻKIE, CHLORKI, DETERGENTY, SOX, 19

Zespół Strateg Mining Services. Dziękujemy za uwagę. Zespół Strateg Mining Services. www.strateg-mining.pl 20