Kultura informacyjna w kształtowaniu bezpieczeństwa ekologicznego UKSW 2010/2011 Uzupełnienia wykładów I - VI

Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Neo-socjaldarwinistyczne stosunki społeczne cechuje wielkie natężenie destrukcji fizycznej, w tym zarówno niszczenie rozwojowego dorobku eliminowanych z życia społeczności słabszych, jak i zasobów własnych (np. na zbrojenia, tajną wojnę,..) społeczności dominujących w takiej formie walki o byt. A także regresywne niszczenie rozwojowego dorobku, poprzedzającej powstanie Człowieka, ewolucji naturalnej. Gdy w SZR głównym czynnikiem globalnego kryzysu stała się moralna destrukcja, to przywrócenie zdolności rozwoju światowej społeczności wymaga zarówno opanowania umiejętności eliminowania negatywnych skutków moralnej destrukcji, jak i minimalizowania destrukcji fizycznej.

(…) a sustainable society is one that has in place informational, social, and institutional mechanisms to keep in check the positive feedback loops that cause exponential population and capital growth. This means that birthrates roughly equal death rates, and investment rates roughly equal depreciation rates, UNLESS OR UNTIL TECHNICAL CHANGE AND SOCIAL DECISIONS JUSTIFY A CONSIDERED, LIMITED CHANGE IN THE LEVELS OF POPULATION OR CAPITAL. (…) SUSTAINABILITY DOES NOT MEAN ZERO GROWTH. Rather, a sustainable society would be interested in qualitative development, not physical expansion. (A Synopsis Limits to Growth, The 30 Year Update).

Powstrzymanie głodem (food) eksplozji demograficznej: A Synopsis Limits to Growth, The 30 Year Update.

Raport UNEP (12 maja 2011) potwierdzeniem poprawności - i błędnych strategicznych wniosków z - prognozy ostrzegawczej Raportu Granice wzrostu (LtG1972)

UNEP Report (1) By 2050, humanity could consume an estimated 140 billion tons of minerals, ores, fossil fuels and biomass per year – three times its current appetite –(…) is "far beyond what is likely sustainable if realized at all given FINITE WORLD RESOURCES (…).

UNEP Report (2) Scenario 3: tough contraction of consumption in developed countries, converging with others Industrialized nations reduce per capita consumption by two thirds and other nations remain at current rates, resulting in a global per capita consumption rate (…) the same as in year 2000.

Podstawowe wnioski: 1. Nie ma granic dla mądrze kierowanego wzrostu i trwałego rozwoju (sustainable development) ludzkości 2. Dla ukształtowania zdolności trwałego rozwoju konieczność zastąpienia mechanizmów ewolucji socjal- darwinistycznej, mechanizmami ewolucji ekohumanistycznej - ultraintelektualnej.

Czym wyższy poziom rozwoju nauki i techniki tym więcej mądrej, etycznej, ekospołecznie użytecznej poznawczo- innowacyjnej pracy potrzeba dla: (1) podtrzymywania rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym (2) eliminowania negatywnych konsekwencji niezbędnych coraz liczniejszych zastosowań osiągnięć rozwoju nauki i techniki.

Im mniej bezrobocia i biedy - jednak bez wiedzy o prawdopodobnych kompleksowych skutkach polityki, pracy i innych zmian w uwarunkowaniach życia - tym szybciej nastąpi wyczerpanie źródeł aktualnie dostępnych zasobów naturalnych i zdegradowanie przyrody. A wraz z tym - globalna katastrofa.

Trwałe przezwyciężenie kryzysu globalnego wymaga ponownej analizy jego istoty oraz stworzenia możliwości opracowania i realizowania wieloletniej wieloetapowej (backcasting) strategii przeciwdziałania zagrożeniom oraz wdrażania rozwojowych zmian w aksjologii, strukturze, technice i sposobie funkcjonowania światowej społeczności oraz gospodarki.

Kryzys światowej społeczności: gdy aktualna jej struktura (w tym stosunki społeczne) jest niezgodna z aktualnymi uwarunkowaniami życia i rozwoju tej społeczności. (gdy istniejące stosunki społeczne przyjęły formę struktury grzechu (JPII)

Podstawowe zadanie ONZ-owskiej strategii trwałego i trójfilarowego rozwoju, to odejście od dotąd nieuchronnej, silnie destrukcyjnej, cykliczności: rozwój – regres i doprowadzenie do trwałego zintegrowania rozwoju gospodarczego z rozwojem społecznym oraz ochroną środowiska przyrodniczego. Jest ono obecnie - w ramach aktualnej, socjal-darwinistycznej, informacyjnie mało sprawnej, formy cywilizacyjnej - niemożliwe do zrealizowania.

Szczególnie niezbędne jest stworzenie, drogą globalnej (i win-win) współpracy, możliwości dostępu do wiedzy o kompleksowych – w tym rozległych w czasie i przestrzeni - skutkach ludzkich działań umożliwi z odpowiednim wyprzedzeniem rozpoznawanie nadchodzących zagrożeń oraz ich eliminowanie w sposób minimalizujący negatywne następstwa.

Zbudowanie, wraz z tym, informacyjnych podstaw polityki i gospodarki trwałego rozwoju stworzy możliwość dokonania przebudowy światowego systemu ekonomicznego w sposób umożliwiający stymulowanie ekospołecznie użytecznej aktywności społeczno-gospodarczej. Przyczyni się to do ograniczania zbędnego zużywania deficytowych zasobów oraz degradowania środowiska przyrodniczego, jak również stwarzania dostępu do alternatywnych źródeł tych zasobów.

W ramach ONZ powinna zostać powołana - na wzór Rady Bezpieczeństwa - Rada Trwałego Rozwoju. Przy tej Radzie powinno zostać utworzone Światowe Centrum Strategii Trwałego Rozwoju, wspomagane przez Centrum Globalnego Monitoringu Dynamicznego (w tym prognozowania ostrzegawczego).

W Polsce, celem stworzenia możliwości prowadzenia dalekowzrocznej (od wyborczego cyklu niezależnej) polityki trwałego rozwoju, należałoby m.in. powołać profesjonalne Centrum Strategii Trwałego Rozwoju Polski, także informacyjnie wspomagane – m.in. prognozowaniem ostrzegawczym, przez odpowiednio rozbudowany Główny Urząd Statystyki i Monitoringu Dynamicznego.

Proponowane Centra powinny działać na zasadzie sieciowej, poprzez organizowanie zdalnej współpracy odpowiednich istniejących placówek naukowo-badawczych oraz specjalistów, z wykorzystaniem - w celach symulacyjnych, metodą GRID/cloud computing - już istniejących, a niezbędnych tu systemów komputerowych oraz baz danych i wiedzy. Główną metodą wypracowywania strategii powinna być, poprzedzana prognozowaniem ostrzegawczym, metoda programowania wizyjnego (backcasting) wspomagana metodami symulacji komputerowej skutków realizacji strategicznych zamierzeń.

Uwarunkowania skuteczności i podstawowe cele globalnej współpracy (1): (1) zintegrowanie światowych elit wraz z ich przemianą aksjologiczną od egoizmu do ekohumanizmu; (2) powołanie Światowego Centrum Strategii Trwałego Rozwoju (w tym rozpoznawania i wyprzedzającego eliminowania nadchodzących zagrożeń (RP - Rio+20);

Uwarunkowania skuteczności i podstawowe cele globalnej współpracy (2): (3) zbudowanie globalnego systemu informacyjnego dla potrzeb polityki i gospodarki trwałego rozwoju, w tym poznawania prawdopodobnych kompleksowych skutków ludzkich działań i innych zmian w uwarunkowaniach życia; (4) – uspołecznienie informacji statystycznej i naukowo-technicznej, czyli wiedzy warunkującej funkcjonowanie ww systemu informacyjnego oraz wyprzedzające lub skuteczne eliminowanie zagrożeń;

Uwarunkowania antykryzysowej skuteczności i podstawowe cele globalnej współpracy (3): (5) system ekonomiczny oparty na kompleksowym rachunku korzyści i kosztów gospodarowania, stymulujący ekospołecznie użyteczną aktywność poznawczo-innowacyjną. (6) system finansowy deflacyjny, stymulujący oszczędne gospodarowanie oraz innowacyjny popyt; (7) elastyczna automatyzacja wytwarzania..

three pillars of sustainable development of the world society. It is impossible to integrate social development with economic development and environmental protection without computer simulation

Podjąć próbę przekonania światowej elity realnej władzy (możnych tego świata), iż ekohumanistyczna przemiana cywilizacyjna jest nie tylko konieczna, lecz także możliwa i leży także w interesie wysoko rozwiniętych społeczności

Sprawiedliwość ekospołeczna Podział efektów społecznego procesu pracy według ekospołecznej użyteczności pracy lub życia dojrzałych podmiotów życia społeczno-gospodarczego Pełna zapłata za innowacyjność – post factum

Konsumpcje: -sprawnościowa; -prestiżowa; -hedonistyczna. Maksymalizować konsumpcję sprawnościową Kto więcej daje ten może więcej brać, w tym konsumować zarówno prestiżowo, jak i hedonistycznie, byle dawał więcej, aniżeli bierze..

Antykryzysowe rozwiązania przejściowe: (1) międzynarodowa koordynacja i specjalizacja dotycząca ekospołecznie użytecznego (win-win -green) rozwoju nauki i techniki; (2) innowacyjny barter międzynarodowy; (3) odrzucenie systemu spekulacyjnego bogacenia się; (4) zniesienie tajemnicy bankowej; (5) wypracowanie poprawnego wskaźnika rozwoju społeczno-gospodarczego – w układzie globalnym i lokalnym.

"With the calling of Abraham began God's great plan to make HUMANITY A FAMILY (…) This divine plan is still underway Benedict XVI, 2008, EUCHARISTIC CELEBRATION ON THE SOLEMNITY OF THE EPIPHANY OF THE LORD HOMILY OF HIS HOLINESS BENEDICT XVI St Peter's Basilica, Sunday, 6 January 2008

W społeczeństwie globalizującym się dobro wspólne i zaangażowanie na jego rzecz nie mogą nie odnosić się do całej RODZINY LUDZKIEJ, TO ZNACZY WSPÓLNOTY LUDÓW I NARODÓW, aby zaprowadzić jedność i pokój (…). (Benedykt XVI, Caritas in veritate, p.7)

Wobec niepowstrzymanego wzrostu wzajemnej światowej zależności odczuwa się (…) pilną potrzebę reformy zarówno organizacji narodów zjednoczonych, jak i międzynarodowej struktury ekonomicznej i finansowej. (…) Istnieje pilna potrzeba prawdziwej politycznej władzy światowej (...) dla zarządzania ekonomią światową; dla uzdrowienia gospodarek dotkniętych kryzysem; dla zapobieżenia pogłębieniu się kryzysu (…) Tego rodzaju władza musi być regulowana przez prawo, przestrzegać w sposób spójny zasady pomocniczości i solidarności, być ukierunkowana na realizację dobra wspólnego, zaangażować się w realizację autentycznego integralnego rozwoju ludzkiego, inspirującego się wartościami miłości w prawdzie. (Benedykt XVI, Caritas in veritate, p. 67)

Proces życia jest silnie nieliniowy, w tym wykładniczy, chaotyczny lub katastroficzny

Czym szybciej rozpoznamy destrukcyjny proces, tym mniejszym kosztem wyeliminujemy jego szkodliwe następstwa

Podatność innowacyjna jako warunek chłonności nauki przez gospodarkę Specjalizacja jako warunek podatności innowacyjnej Sprawność informacyjna jako warunek podatności innowacyjnej

Podatność innowacyjna przedsiębiorstwa a skala podobnego naukowo- technologicznie wytwarzania

Koszt jednostkowy stosowania techniki: odniesiony do jednostkowego zastosowania danej techniki koszt: -jej wytworzenia, -eksploatowania, -likwidacji, oraz -odtworzenia środowiska społeczno- przyrodniczego zdegradowanego w wyniku stosowania danej techniki, w tym odtworzenia zużytej bazy paliwowo- surowcowej (albo zapewnienia dostępu do źródeł alternatywnych).

Dwa podejścia do problemu przeciwdziałania globalnej katastrofie: I - czym więcej ludzi, tym więcej zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego i mniej dostępnych zasobów naturalnych, a zatem szybciej globalna katastrofa; II – czym więcej ludzi zdolnych do MĄDREJ - na dobro wspólne ukierunkowanej poznawczo- intelektualnej, - aktywności twórczej, tym większe szanse przekształcania tych zanieczyszczeń w czynniki podtrzymywania życia ludzi i przyrody oraz zapewniania dostępu do do nowych lub alternatywnych źródeł zasobów naturalnych

Model 2 – Scenariusz pierwszy: - zmniejszyć globalną konsumpcję. -radykalnie zmniejszyć globalny wzrost gospodarczy -zmniejszyć ilość ludzi. (Sustainable Development – oxymoron) W.R. Fey, A. C.W. Lam, The Bridge to Humanitys Future, A System Dynamics Perspective on the Environmental Crisis and its resolution

Model 3 - LM Scenariusz drugi: Zastąpić darwinizm społeczny mechanizmami ewolucji intelektualnej. Aktywnością intelektualną zastępować aktywność rozrodczą (biologiczną) LM - Nowa rewolucja naukowo- techniczna Przekształcać odpady w czynniki życia środowiska

Czynniki mądrości (w SZiR): - intelekt, oraz - wiedza, oraz - sztuczna inteligencja (AI), oraz - moc sprawcza.

Intelekt: - rozum; - pamięć; - intuicja; - sumienie (jako zdolność poprawnego, adekwatnego wartościowania).

Wiedza: -systemowo-filozoficzna; -naukowa; - empiryczna; -intuicyjna, a także WIEDZA o przeszłości i PRZYSZŁOŚCI.

Sztuczna inteligencja, w tym: -metody symulacji komputerowej wielkich systemów ekospołecznych, oraz -elastyczna automatyzacja (także cyborgizacja).

Moc sprawcza: -zdolność twórczego działania (moc swobodna); -wola; - UMIEJĘTNOŚĆ INICJOWANIA (procesów – jaki i kiedy pierwszy krok!).

Dla życia w Stanie Zmian i Ryzyka (w tym ukształtowania adekwatnego do SZR feedforward) konieczność kompleksowego kształtowania powyższych czynników mądrości.

Społeczeństwo powszechnej mądrości jako podstawa ewolucji intelektualnej – warunku trwałego rozwoju polskiej, europejskiej i światowej społeczności