Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

4

Dawniej lasy, zwane puszczami pokrywały większość powierzchni Polski Dawniej lasy, zwane puszczami pokrywały większość powierzchni Polski. Ich wykorzystanie związane było z historią zamieszkujących je ludzi. Rozwój osadnictwa wiązał się ze zdobywaniem coraz większych przestrzeni, karczowano więc lasy poprzez wypalanie. Produkty leśne kurczyły się pod wpływem różnorodnego ich wykorzystania: wycinanie drzew: - na opał, - jako budulec, - popiół wykorzystywany w produkcji szkła i mydła, - kora drzew źródłem dziegciu, stosowanego dawniej w medycynie; polowania na zwierzynę leśną: - źródło pożywienia (mięso), - odzienia (skóry zwierząt); zdobywanie pożywienia dla chowanych zwierząt np. bukiew dla świń; hodowla pszczół leśnych przez bartników. Rabunkowa gospodarka leśna doprowadziła do skurczenia się powierzchni lasów do 22% na początku XX w. Świadomość tego faktu i rola, jaką lasy pełnią w przyrodzie i gospodarce człowieka doprowadziły do powstania nowej gałęzi gospodarki: leśnictwa.

nad rzekami, strumieniami sosnowe świerkowe jodłowe sosnowo-dębowe lasy liściaste nad rzekami, strumieniami podłoże torfowe 7

Stanowią najważniejszą warstwę drzew Stanowią najważniejszą warstwę drzew. Potrzebują do wzrostu i rozwoju dużej ilości światła. Należą do niej wysokie drzewa np. sosny, świerki, modrzewie, klony, dęby, brzozy. Zamieszkują je ptaki, małe ssaki np. wiewiórka, kuna, owady. Korony drzew Warstwę tę stanowią młode, niewysokie drzewa i krzewy np. jałowiec, malina, jeżyna, czarny bez, jarzębina, leszczyna, czeremcha, głóg, kalina, tarnina. Ponadto zamieszkują ją liczne ptaki np. sikorka, kukułka, dzięcioł, kos i owady. Podszyt Rosną tutaj rośliny cieniolubne, takie jak: paprocie, mchy, poziomki, borówki brusznice, borówki czernice, grzyby, wrzosy. Można tutaj spotkać pierwsze wiosenne kwiaty: zawilce, przylaszczki, przebiśniegi, konwalie. Faunę stanowią: ssaki np. dzik, zając, sarna, jeleń, lis, wilk , jeże, owady, ropuchy. Runo leśne W jej skład wchodzą: zwiędłe, opadłe liście, obumarłe szczątki roślin i zwierząt, nasiona, sierść, pióra i odchody zwierząt. Zamieszkują tutaj ślimaki, owady np. mrówki, wije, stonogi, pierwotniaki. Bakterie i organizmy zwierzęce biorąc udział w rozkładzie i przetwarzaniu materii organicznej, przyczyniają się do użyźnienia gleby. Ściółka

11

12

14

Wycinanie i wypalanie lasów pod uprawy, pastwiska, drogi, kopalnie. Zanieczyszczenia przemysłowe, transportowe, z gospodarstw domowych (Nox; SO2; CxHy; H2SO4; HNO3; odpady stałe). Niesprzyjające warunki pogodowe (susza, nadmierne opady) - osłabiają lasy i przyczyniają się do namnażania owadów (brudnica nieparka, strzygonia choinówka) lub grzybów pasożytniczych. Wycinanie i wypalanie lasów pod uprawy, pastwiska, drogi, kopalnie. Pozyskiwanie drewna na konstrukcje budowlane, meble, kartony, papier. Przy wyrębie drzew giną też mniejsze rośliny i zwierzęta. Ziemia po wyrębie drzew traci wilgotność oraz jest bardziej podatna na erozję wietrzną i wodną. Wywóz drewna z lasu niszczy glebę – ciężkie maszyny utwardzają glebę i niszczą jej strukturę. Budowa dróg utrudnia przemieszczanie się zwierząt leśnych. Niszczenie lasów, zwłaszcza iglastych poprzez kwaśne deszcze. Wypalanie łąk na skraju lasu grozi zapaleniem się lasu. Pozostawianie szklanych butelek, które działając jak soczewka, mogą spowodować pożar. Zaśmiecanie lasów, tworzenie dzikich wysypisk. Śmieci, albo bardzo długo się rozkładają (butelki szklane, butelki plastikowe, puszki aluminiowe) albo są silnie toksyczne (baterie, akumulatory, lekarstwa, farby, środki czyszczące, urządzenia elektroniczne). 15

przemiany chemiczne w atmosferze obumarcie grzybów mikoryzowych, zakwaszenie gleby, wzrost stężenia trujących substancji w glebie, uszkodzenia korzeni. szkodniki przedwczesny opad igieł (liści) przerzedzona korona obumarła część bezpośrednie uszkodzenia igieł zmniejszona odporność na czynniki klimatyczne opad mokry opad suchy 16

Planowe prowadzenie wyrębu drzew. Poprawa zdrowotności i wydajności lasów poprzez sadzenie różnych gatunków drzew (lasy wielogatunkowe) przypominających puszcze, przy jednoczesnym uwzględnieniu warunków klimatyczno-glebowych. Sadzenie większej ilości drzew liściastych, bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia. Planowe prowadzenie wyrębu drzew. Zmniejszenie ilości zanieczyszczeń, wydzielanych przez przemysł. Rozsądne zachowanie w lesie (nie zrywać niepotrzebnie roślin, prawidłowo zbierać grzyby, nie płoszyć zwierzyny, nie śmiecić). Przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych. Większe wykorzystanie wtórne papieru i odpadów, powstałych podczas przeróbki drewna (recykling). Oszczędzanie papieru. Zrozumienie, że bez lasów nie będzie życia na Ziemi. 17

18

Źródło pożywienia dla ludzi – owoce runa leśnego, maliny, jeżyny, orzechy laskowe. Źródło drewna na opał. Dostarczają surowca drzewnego do produkcji materiałów budowlanych, mebli, papieru. Żywica drzew wykorzystywana do produkcji terpentyny i kalafonii. Surowiec do produkcji lekarstw. Sok brzozowy - stosowany w przemyśle kosmetycznym. Garbniki zawarte w korze dębowej – zastosowanie w garbarstwie. Igliwie – stosowane do wyrobu olejków eterycznych. Wiele drzew wydziela substancje niszczące bakterie. Szyszki – stosowane w celach dekoracyjnych. Filtracja zanieczyszczeń. Dobry mikroklimat dla ludzi chorych. Dogodne miejsce dla rekreacji i ozdoba krajobrazu. Są miejscem polowań, które dostarczają państwu niebagatelnych dochodów. Są bardzo atrakcyjnymi obszarami turystycznymi.

20

Program nauczania biologii w gimnazjum. Wyd. WSiP. PAKIET III. Wyd. WSiP - Ciekawa biologia. Podręcznik dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Poradnik dla nauczyciela. Część 3. Nowa encyklopedia powszechna PWN. Wyd. Naukowe PWN. Atlas warzyw i owoców. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska. Wikipedia Otwarta Encyklopedia Leśna