Akceptacja technologii informacyjnych i komunikacyjnych w grupie osób 50+ dr Radosław Mącik

Akceptacja technologii internetowych Co decyduje?

Wprowadzenie Akceptacja technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (ICT) przez osoby starsze następuje zazwyczaj wolniej niż w przypadku osób młodych. Wraz z wiekiem zmniejsza się w pewnym stopniu: otwartość danej osoby na nowe doświadczenia (jako cecha osobowości) tempo uczenia się (z powodu mniejszej motywacji, ale też spadającej sprawności procesów umysłowych i zmysłów, np. układu wzrokowego). Grupa wiekowa 50+ jest jednak bardzo zróżnicowana jeśli chodzi o poziom akceptacji ICT.

Penetracja Internetu w Europie (gospodarstwa domowe) 63%

Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetu 35%

Wykluczenie cyfrowe Tradycyjnie ujmowane jako efekt braku dostępu do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych Jednak samo zapewnienie nawet darmowego dostępu do ICT nie oznacza automatycznie wzrostu ich akceptacji Wykluczenie cyfrowe może być także efektem: Braku chęci korzystania (braku motywacji) Braku umiejętności korzystania

Akceptacja ICT wg van Dijk’a W ujęciu Jana A. G. M. van Dijk’a wykluczenie cyfrowe jest efektem odrzucenia technologii informacyjnych i komunikacyjnych na jednym z etapów sekwencyjnego procesu akceptacji, obejmującego : motywację (wewnętrzną lub zewnętrzną do skorzystania z technologii) fizyczny dostęp (posiadanie komputera i łącza internetowego, albo przyzwolenia na ich wykorzystanie) umiejętności (posiadanie umiejętności operacyjnych, informacyjnych i strategicznych dotyczących korzystania z technologii) wykorzystanie (mierzone przez ilość i zakres zastosowań, czas użycia).

Akceptacja ICT wg van Dijk’a - schemat

Model akceptacji technologii (TAM) Model akceptacji technologii (TAM) i jego modyfikacje wyjaśniają czynniki akceptacji ICT przez ich użytkowników zarówno w celach zawodowych, jak i prywatnych. Dwa podstawowe czynniki determinujące adopcję technologii w modelu TAM, to: postrzegana użyteczność technologii (PU) definiowana jako: „stopień przekonania o tym, że użycie określonego systemu poprawi wyniki jej pracy” (Davis 1989, s. 320); postrzegana łatwość użycia technologii (PEU) definiowana z kolei jako: „stopień, przekonania o tym, że użycie określonego systemu będzie wolne od wysiłku” (Davis 1989, s. 320). W kształtowaniu postaw wobec technologii informacyjnych postrzegana użyteczność danej technologii została uznana jako silniejszy czynnik wyjaśniający jej adopcję, a postrzegana łatwość użycia technologii wpływała słabiej na tę akceptację.

TAM - wersja wyjściowa (Davis 1989) TRA i TAM TRA (Fishbein i Ajzen, 1980) TAM - wersja wyjściowa (Davis 1989)

TAM w modelowaniu akceptacji zakupów internetowych Modyfikacja TAM (Klopping i McKinney Oszacowany model ścieżkowy

Model TAM/TTF – przykład oszacowania ** p < 0,001 * p < 0,01

Model akceptacji zakupów online ** p < 0,001 * p < 0,01 x p < 0,05

Wiek a dostęp i korzystanie z Internetu Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]

Penetracja Internetu wg wieku Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]

Kupowanie przez Internet a wiek

Potencjał zakupowy grup wiekowych Deklarowane przeciętne wydatki w grupie wiekowej razy udział grupy wśród konsumentów online – przeliczone na udział w ogólnej szacowanej wielkości rynku - opracowanie własne

Szkolenia ICT dla 50+ Podstawa sukcesu: Efekty Motywowanie uczestników przez nacisk na zastosowania odpowiednich ICT (również w życiu codziennym) Dostosowanie treści szkoleń do poziomu wiedzy i umiejętności uczestników Dostosowanie metod kształcenia do możliwości uczestników Efekty Większa efektywność szkoleń Lepsze przygotowanie do użycia ICT w pracy

Dostosowanie treści szkoleń do grupy 50+ Grupa 50+ jest zróżnicowana poziomem umiejętności Wniosek: obok szkoleń od podstaw potrzebne także bardziej zaawansowane Rzadkie korzystanie ze szkoleń formalnych grupy 50+ (ogółem i z zakresu ICT) Wniosek: Potrzebne szkolenia formalne Pracodawcy niechętnie szkolą 50+, a nieaktywni zawodowo niechętnie płacą za szkolenia Wniosek: Szkolenia powinny być finansowane zewnętrznie, a bezpłatne dla uczestników

Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ Sposoby ogólne: Wolniejsze tempo wprowadzania nowego materiału Więcej powtórek z poprzednich zajęć Korzystanie z najnowszych aplikacji/urządzeń (dla opóźnienia doszkalania po wprowadzeniu nowych wersji) Małe grupy (5-6 osób) lub w grupach 10-12 osób dodatkowo pomocnik dla instruktora Instruktor w wieku 50+!!!

Ewolucja interfejsu użytkownika - przykład a) Microsoft Word 2003 – klasyczne paski narzędziowe z przyciskami w formie ikon Który układ interfejsu użytkownika jest bardziej użyteczny dla początkującego użytkownika? A który dla zaawansowanego? b) Microsoft Word 2007 – tzw. wstążka (ribbon)

Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ Początkujący: Nauka posługiwania się myszą i innymi urządzeniami wskazującymi (touchpady w laptopach, ekrany dotykowe) – bez pośpiechu przez zabawę: Pasjans, Saper są tutaj świetne Ogólna obsługa systemów operacyjnych Nacisk na codzienne zastosowania ICT (szukanie informacji, zakupy, bank) Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów Unikanie e-learningu Możliwość stosowania materiałów wideo

Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+ Bardziej zaawansowani: Uaktualnienie wiedzy i umiejętności Nacisk na bardziej zaawansowane i związane z pracą zawodową zastosowania ICT (systemy informacyjne, księgowość, itd.) Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów E-learning tylko za niewymuszoną zgodą uczestników szkolenia Możliwość stosowania materiałów wideo

Kontakt: wizytówka w kodzie QR  e-mail: radoslaw.macik@umcs.lublin.pl Dziękuję za uwagę! Kontakt: wizytówka w kodzie QR  e-mail: radoslaw.macik@umcs.lublin.pl