METODY AKTYWIZUJĄCE Opracowały: Renata Pietras i Barbara Sałacka - doradcy metodyczni wychowania przedszkolnego

Podział metod nauczania: Jeszcze do niedawna preferowane były 4 grupy metod nauczania (wg Wincentego Okonia): → PODAJĄCE - uczenie się przez przyswajanie → PROBLEMOWE – uczenie się przez odkrywanie → WALORYZACYJNE – uczenie się przez przeżywanie → PRAKTYCZNE – uczenie się przez działanie 13 kwietnia 2017 2

Szybko zachodzące zmiany w polityce, gospodarce, pociągnęły za sobą zmiany w oświacie, a tym samym i metodyce nauczania. Zmodyfikowany podział metod zaproponował F. Szlosek, wyraźnie rozszerzając grupę metod problemowych o metody aktywizujące 13 kwietnia 2017 3

Ludzie generalnie pamiętają: Czytanie – 10% Słuchanie – 10% Oglądanie obrazków nieruchomych – 30% Oglądanie obrazków ruchomych, demonstracja – 50% 50% Aktywne zwiedzanie; dramatyczne prezentacje – 70% Gry z podziałem na role i symulacje; zastosowanie w praktyce – 90% odbiór werbalny odbiór wizualny słyszenie, widzenie, mówienie i robienie! 13 kwietnia 2017

Pamiętaj, że: SŁUCHOWCY WZROKOWCY Zadaniem nauczyciela jest rozpoznanie preferowanych stylów uczenia się dziecka – ucznia, aby zastosować odpowiednie modele, strategie, metody i techniki nauczania. Pamiętaj, że: SŁUCHOWCY - lubią dialogi i rozmowy - powtarzają głośno to co napisali - rozmawiają ze sobą - lubią słuchać - lubią wykłady - lubią długie wypowiedzi własne - lubią muzykę - wolą mówić o dziełach sztuki niż je oglądać - dobrze pamiętają imiona, twarze WZROKOWCY - lubią demonstracje lub pokazy - lubią wykresy i tabele - lubią opisy - pamiętają twarze i imiona - lubią robić notatki - lubią patrzeć, rysować - preferują sztuki wizualne 13 kwietnia 2017

CZUCIOWCY - uczą się poprzez wykonywanie i bezpośrednie zaangażowanie - lubią emocje, ruch - nie lubią czytać - pamiętają to – co sami wykonali - musza się poruszać, wiercić, coś trzymać - tupią, gestykulują - nie lubią słuchać 13 kwietnia 2017

„Kiedy wędkarz idzie na ryby, to bierze taką przynętę, która smakuje rybie – a nie wędkarzowi” Jeśli w swojej pracy wykorzystujesz jedną tylko Twoją ulubioną metodę nauczania – JESTEŚ ROBOTEM! Jeśli korzystasz z dwóch możliwych metod nauczania – MASZ DYLEMAT – który ważniejszy, który należy wybrać? Jeśli natomiast Twój katalog metod jest bogaty i różnorodny – oznacza, że POKONAŁAŚ ZAPROGRAMOWANIE – jesteś nauczycielem z powołania! 13 kwietnia 2017 7

Jeśli chcesz by Twoje dzieci: Jeśli chcesz by Twoje dzieci: - potrafiły dyskutować - potrafiły myśleć krytycznie - potrafiły łączyć wiedzę z doświadczeniem - wyrażały własne poglądy - myślały twórczo - potrafiły rozwiązywać problemy UŻYJ METOD TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW - potrafiły analizować i klasyfikować - porządkować w relacji wyższości – niższości UŻYJ METOD HIERARCHIZACJI 13 kwietnia 2017

Jeśli chcesz, by Twoje dzieci: Jeśli chcesz, by Twoje dzieci: - potrafiły samodzielnie zdobywać wiedzę - współpracować ze sobą - akceptować różnice indywidualne - potrafiły sprawnie komunikować się i negocjować - umiały pracować w grupie i z grupą UŻYJ METOD PRACY WE WEPÓŁPRACY - potrafiły oceniać siebie i innych - umiały wyszukiwać słabe i mocne strony postaci, sytuacji itp. - potrafiły przyjmować i wyrażać krytykę i pochwałę UŻYJ METOD EWALUACYJNYCH 13 kwietnia 2017

Jeśli chcesz by Twoje dzieci: - rozumiały podstawowe pojęcia - wyodrębniały cechy istotne i nieistotne - potrafiły analizować i klasyfikować - potrafiły negocjować i przyjmować różne punkty widzenia - potrafiły definiować pojęcia, zasady itp. UŻYJ METOD TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ - czuły się dobrze i bezpiecznie w grupie - potrafiły myśleć twórczo - dzieliły się swoimi doświadczeniami - były aktywne i chętne do pracy - potrafiły negocjować, współpracować itp. UŻYJ METOD INTEGRACYJNYCH 13 kwietnia 2017 10

METODY INTEGRACYJNE „Krasnoludek” „Pajęczynka” lub „Kłębek” Zabawa na kończenie słów – rzucanie maskotki krasnoludka i wypowiadanie słów np. „Krasnoludek jest…. „ Dziecko kończy zdanie np. „Krasnoludek jest kolczasty”, „Krasnoludek jest wspaniałą zabawką” itp. „Pajęczynka” lub „Kłębek” Wariant I - Poznajemy imiona koleżanek i kolegów – wypowiadamy imiona koleżanek do których rzucamy kłębek; tworzymy pajęczynkę. Kiedy kłębek trafi do ostatniej osoby, musimy odrzucać kolejno do osoby od której dostaliśmy kłębek. Wariant II – Dopowiadamy – Mówimy: „Rzucam kłębek do Kasi, bo się ładnie uśmiecha” itd. Wariant III – Opowiadanie – Rozpoczynamy mówiąc: „Dawno, dawno temu, na skraju lasu była chatka….” następna osoba dopowiada bajkę itd. 13 kwietnia 2017

METODY INTEGRACYJNE „Graffiti” Podzielenie grupy na zespoły. Na tablicy znajduje się problem do rozwiązania np. Jak spędzić dzisiejszy dzień, aby się nie nudzić? Każda grupa otrzymuje arkusz papieru a na nim niedokończone zdania: Proponujemy aby…. Mamy nadzieję, że nie zabraknie… Na pewno będziemy… Wszystkim życzymy… Zapewniamy, że... Każda grupa wpisuje odpowiedzi od końca kartki i zagina, przekazując następnej. Arkusze „obchodzą” wszystkie grupy. 13 kwietnia 2017

METODY INTEGRACYJNE „Kwiat grupowy” Podzielenie dzieci na grupy. Każda grupa otrzymuje plakat z narysowanym kwiatem z płatkami: Temat przewodni zajęć to: np. Jesień Dzieci wpisują w płatki cechy charakterystyczne jesieni: rośliny, zwierzęta, zjawiska atmosferyczne, jesienne prace w sadach i ogrodach, dary jesieni (jakie mamy; co możemy z nich zrobić). Do środkowego płatka możemy wpisać wszystkie najważniejsze cechy jesieni, bądź nauczyciel może wpisać wszystkie te cechy jesieni, które dzieci pominęły – jest to doskonałe wprowadzenie do pracy metoda projektu. 13 kwietnia 2017

METODY INTEGRACYJNE „Wyspa” Każdy otrzymuje materiały plastyczne, kartki papieru i wykonuje (malując, wyklejając itp.) swoją wyspę. Następnie nadaje jej nazwę (gwiezdna, szczęścia, egzotyczna itp.) Po wykonaniu wysp, każdy o niej opowiada i układa na dużych arkuszach papieru symbolizujących morze. Zadaniem dzieci jest utworzenie różnych, możliwych połączeń między wyspami (tratwy, mosty itp.). Dzieci muszą mieć dostępne różne materiały: kawałki kory, patyczki itp. Metoda ta (jak technika socjometryczna) pokazuje nam wzajemne relacje między dziećmi, współpracę między nimi. 13 kwietnia 2017

METODY INTEGRACYJNE „Ćwierćland” Dzielimy grupę na 4 zespoły. Każda grupa reprezentuje inny kolor: czerwony, niebieski, żółty, zielony. Sala podzielona na cztery części. Najpierw dzieci wysłuchują I części bajki o „Ćwierćlandzie”. Następnie każda grupa zobowiązana jest do udekorowania swojej części w odpowiednim kolorze; wykonania paszportów, ułożenia menu. Po upływie określonego czasu, każda grupa prezentuje stroje, przygotowane menu (może być narysowane na kartkach), prezentuje paszporty. Wysłuchanie II części opowiadania. Następnie każda grupa wrzuca do kartonika rekwizyty z poszczególnych landów; poruszamy kartonikiem aby kolory się wymieszały. Propozycja na zakończenie dla dzieci aby urządzić wspólny bal kolorów. 13 kwietnia 2017

METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ „Kula śniegowa” Zabawa ta daje szansę każdemu dziecku na własną wypowiedź oraz umożliwia nabywanie wspólnych doświadczeń i osiągania wspólnych celów. Polega ona na pracy indywidualnej, następnie łączeniu się w czwórki, ósemki itd. Zadanie: „Zabawa to…” Każde dziecko wpisuje w róg kartki swoją definicję. Następnie dzieci dyskutują wybierając jedną najwłaściwsza dla nich odpowiedź. Grupują się w ósemki i wykonują to samo, aż zostanie uzgodniona jedna definicja. itd. Zabawa to…. Zabawa to…. 13 kwietnia 2017

METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ „Mapa pojęciowa” Wariant I – na kartkach dzieci rysują co kojarzy im się z tematem „Moja ojczyzna”. Wariant II – dzieci wpisują hasła – skojarzenia. Następnie dzieci prezentują swoje mapy tworząc jedną wspólną na arkuszu Moja ojczyzna domy l lasy pola jeziora Moja ojczyzna 13 kwietnia 2017

METODY HIERARCHIZACJI „Promyczkowe uszeregowanie” Każde dziecko otrzymuje po 3 karteczki. Należy zapisać np. „Cechy dobrego ucznia”. Następnie uszeregować odpowiednio; życzliwy Dobry uczeń mądry grzeczny koleżeń ski 13 kwietnia 2017

METODY HIERARCHIZACJI „Piramida priorytetów” Przeprowadzamy „burzę mózgów” na temat zjawisk atmosferycznych. Dzieci podają hasła: burza, huragan, deszcz, śnieg, tęcza, grad, wiatr, tornado, zmierzch, świt. Dzieci podzielone na zespoły 2-osobowe. Każdy zespół układa karteczki w formie piramidy rozpoczynając od góry – hasła, którego znaczenie chce poznać najbardziej np. wiatr śnieg grad deszcz burza huragan tęcza tornado świt zmierzch 13 kwietnia 2017

METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW „Burza mózgów” Pozwala uzyskać w niewielkim czasie dużą liczbę zróżnicowanych rozwiązań. Dzieli się na 3 etapy: I etap – wytwarzanie pomysłów II etap – ocena i analiza zgłaszanych pomysłów według ustalonych kryteriów III etap – zastosowanie pomysłów, rozwiązań w praktyce. „Rybi szkielet” Za pomocą „burzy mózgów” opracowujemy najpierw hasła ogólne a następnie szczegółowe np. komunikacja dzieci rodzice szkoła Dzieci spóźniają się do szkoły 13 kwietnia 2017

METODY PRACY WE WSPÓŁPRACY „Układanka”, „Puzzle” Dzielimy zebranych na 4 grupy. Każda grupa jest zobowiązana przez 4 minuty stworzyć opowiadanie w różnych konwencjach: I grupa – kryminał II grupa – love story III grupa – komedia IV grupa – opowiadanie fantastyczne. Na hasło „stop”, grupy przerywają pisanie i przekazują opowiadania innym grupą. Każda grupa ponownie dopisuje opowiadanie ale w wybranej kategorii do jakiej należy. Na koniec następuje odczytanie opowiadań. W jaki sposób możemy zastosować tę metodę w pracy z dziećmi w przedszkolu? 13 kwietnia 2017

METODY PRACY WE WSPÓŁPRACY „Zabawa na hasło” Podzielenie grupy na 4 zespoły. Każdy zespół otrzymuje inne zadanie: I zespół – otrzymuje instrumenty muzyczne – musi przygotować część artystyczną II zespół – otrzymuje różne elementy dekoracyjne – musi udekorować salę III zespół – otrzymuje różne emblematy, rzeczy, papier pakowy – musi przygotować prezenty IV zespół – otrzymuje różne produkty – musi przygotować poczęstunek. Po upływie odpowiedniego czasu wszystkie zespoły spotykają się i każda grupa kolejno prezentuje: sala udekorowana (grupa II), występ artystyczny (grupa I), poczęstunek (grupa IV), prezenty (grupa III). Pozostało tylko życzyć dzieciom i rodzicom WESOŁEJ ZABAWY! 13 kwietnia 2017

METODY EWALUACYJNE Ewaluować możemy wszystko: rozwój dziecka, programy autorskie, pracę nauczyciela, atmosferę, organizację zajęć, formy doskonalenia. Kto może ewaluować? Każdy! Przykłady metod ewaluacyjnych: „Kosz i walizka” Przygotowujemy na plakacie piktogramy kosza i walizki. Możemy wykorzystać np. do ewaluacji zajęć: „co było ciekawe – zabierzemy ze sobą” (walizka), „co było zbędne” (kosz). 13 kwietnia 2017

METODY EWALUACYJNE „Tarcza strzelecka wiedza zaangażowanie koncentracja uwagi współpraca z innymi Za pomocą tarczy strzeleckiej możemy określić np. „udział w zajęciach” Każdy przykleja przygotowany kartonik w odpowiednim miejscy zachowując numerację tarczy strzeleckiej – im bliżej środka, tym większe noty. 13 kwietnia 2017

METODY EWALUACYJNE „Termometr” Oznaczenie na skali stopnia zadowolenia np. po zajęciach, szkoleniu itp. 13 kwietnia 2017

Literatura: Krzyżewska J. (2000) Aktywizujące metody i techniki w edukacji, cz. I,II,III,IV, Suwałki Chauvel D., Michel V. (1999) Gry i zabawy w przedszkolu : rozwijanie spostrzegawczości, kreatywności i inteligencji. – Warszawa, Wydawnictwo Cyklady   Lewis G. (1998) Jak wychowywać utalentowane dziecko, Rebis 13 kwietnia 2017

Dziękujemy: Renata Pietras Barbara Sałacka 13 kwietnia 2017