Każdy język ludzki, służy przede wszystkim komunikacji miedzy osobami, ma także wiele innych funkcji, wśród których wyróżniamy daną grupę, identyfikuje jej członków, spaja daną społeczność. Młodzież buduje własny kod, który pozwala im określić się i zbudować własną niezależną tożsamość, bez ingerencji z „zewnątrz”. Jest wyrazem buntu przeciwko światu oraz specyficznym kodem, który przez to, że niezrozumiały dla osób spoza środowiska, pozwala uniknąć kontroli dorosłych. Używanie gwary wzmacnia więź środowiskową oraz przekonanie członków grupy o swojej wyjątkowości. Charakteryzując język młodzieży, można powiedzieć, że jego najważniejszymi cechami są kreatywność oraz łamanie utartych konwencji. W jakim celu? Młodzi ludzie są spontaniczni, otwarci, cenią sobie swobodę, wolność, dobrą zabawę i rozrywkę. Dlatego słownictwo młodzieży odzwierciedla charakterystyczny dla nich sposób widzenia i przeżywania rzeczywistości. Jest to pewien etap rozwoju świadomości, każdy musi przez niego przejść. Język jest nierozłączną częścią młodzieżowej kultury

Jest on też nacechowany humorem i ekspresywnością, zazwyczaj niezrozumiały dla postronnych osób. Przysłuchując się młodym ludziom, można usłyszeć, że coś jest „odjechane” czy „spoko”. Innym razem że „obciachowe” i lipne. Młodzież coraz częściej i sprawniej tworzy nowe słowa. Slang stał się językiem ciągłej zmiany, stale przekształcającym się i płynnym. Jak się okazuje, ilość nowych zwrotów i udoskonalonych o nowe znaczenie starych słów, jest ogromna. Powstające wyrazy są najczęściej zapożyczeniem z języka angielskiego np. cool (fajnie), pliska (proszę), lukać (patrzeć). Częste jest również posługiwanie się wulgaryzmami. Niestety, wzbudza to wiele kontrowersji. Bardzo często język używany przez młodych bulwersuje osoby starsze i wywołuje negatywne odczucia. Dorośli twierdzą, że młodzież w ten sposób ogranicza swój zasób słownictwa i kaleczy poprawną polszczyznę.. Nie biorą jednak pod uwagę tego, że tworzenie własnego języka daje młodym ludziom poczucie swobody, wolności a także indywidualizmu. To prawda, że slangiem nie powinny być pisane wypracowania, eseje czy pisma urzędowe, ale to nie znaczy, że język ten jest zły. Przede wszystkim wzmacnia poczucie więzi miedzy daną grupą środowiskową a także buduje własną niezależną tożsamość.

Język współczesnej młodzieży wyróżniany jest na podstawie oczywistego kryterium, jakim jest wiek mówiących. Widać to wyraźnie, kiedy np. młody człowiek telefonuje do swojego kolegi, mówi wówczas odmianą nieoficjalną, środowiskową młodzieży, a po zakończeniu tej rozmowy przechodzi on na inny sposób mówienia, rozmawiając z rodzicami czy z nauczycielami. Ciekawie układa się zróżnicowanie języka badanej populacji w zależności od wieku dzieci i młodzieży. Wyróżniamy tutaj cztery grupy:  Dzieci z klas I-IV (7-11 lat).  Dzieci z klas V-VI oraz gimnazjum (11-16 lat).  Młodzież szkół średnich (16-19 lat).  Młodzież w wieku lat (studenci, już pracujący)

Grupy, w których najczęściej używana jest odmiana środowiskowa, to dzieci starsze i młodzież szkół średnich. Dzieci z klas początkowych (grupa pierwsza) dopiero „odkrywają” atrakcyjność modnych powiedzonek i stosunkowo szybko się ich uczą. Młodzież z grupy czwartej, szczególnie studenci, już się wyzbywają luźnego mówienia. Odmiana środowiskowa niepodzielnie panuje w grupie drugiej i trzeciej. Dlatego nasze obserwacje będą dotyczyły głównie języka uczniów klas starszych szkoły podstawowej, gimnazjum i uczniów szkół średnich.

Leksyka odmiany środowiskowej młodzieży układa się w kilkanaście grup. Są one odzwierciedleniem podstawowych w tym świecie kręgów. Ilustrują dobrze swoisty sposób widzenia i przeżywania rzeczywistości. Mówi się o niej żartobliwie, dowcipnie, z dystansem. Słownictwo to wyraża sprzeciw, prowokację, niekiedy jest karykaturalnym odbiciem świata, wiele tu absurdów i nonsensów słownych. Niżej przedstawimy najważniejsze grupy semantyczne skupiające się na sprawach światach materialnego i obecności w nim młodego człowieka, jego cech psychicznych i fizycznych, oraz oceny innych.

Jeśli założymy, że zasób słownictwa danego języka pozwala na określanie pewnych zjawisk zgodzić się musimy, że ta prawidłowość dotyczy obrazu ludzi. Nie jest nowością twierdzenie, że w języku - a zatem i potocznym światopoglądzie - tkwi szereg wskazówek antropologicznych. Z zestawienia danych liczbowych, dotyczących wyróżnionych kręgów tematycznych, wyniknęło jednoznacznie, że dominującą klasą leksykalną w słownictwie socjolektu (slangu) młodzieży polskiej okazały się nazwy części ciała.

Mamy tu różne ekspresywne określenia:  Głowa: czajnik, kaczan,  Włosy: kudły, nitki, bocianie gniazdo, słoma  Oczy: ślepia, paczały  Nos: dziób, niuchałka, smarkalnik  Ręce: łapy, nosiłki  Nogi: patyki, łopaty

 W tym kręgu znajdują się wyrazy i wyrażenia związane z człowiekiem, które ilustrują swoisty sposób widzenia i przeżywania rzeczywistości. Charakteryzują się emocjonalnością, żartobliwym, humorystycznym podejściem do własnego zachowania w trudnych sytuacjach.

Mamy tu takie wyrażenia jak:  Czaić bazę- wykazywać lotność umysłu  Wyczesać egzamin- zdać egzamin  Kumać temat- rozumieć  Dać czadu- odprężyć się, wyluzować

Wiele miejsca w życiu młodych ludzi zajmują kontakty z rówieśnikami, dlatego też ich język jest pełen wyrażeń nastawionych na kontakt i komunikat. Do tego kręgu należą wyrazy i zwroty, jakich używają młodzi ludzie w codziennych kontaktach między sobą. Leksemy te służą nawiązaniu, podtrzymaniu lub zerwaniu kontaktu między rozmówcami.

Słownictwo nastawione na kontakt obrazują następujące leksemy i związki wyrazowe:  Gadać- pogadać, zagadać, obgadać, dogadać, gadu-gadu, pogaduchy, gadka  Wynocha- idź stąd, uciekaj, wyjdź stąd, wynos się.  Spławić- pozbyć się kogoś  Wkręcić się: dzięki silnym zabiegom lub protekcji wchodzić w jakieś środowisko, na przyjęcie, obejmować jakieś stanowisko  Umówić się: ustawić się  Najnowsze wiadomości: niusy, newsy, info, infos, świeża sprawa

Młodzi ludzie bardzo uważnie oceniają urodę- zarówno męską, jak i kobiecą. Pokazują, jak wielkie znaczenie ma wśród młodych ludzi wygląd i atrakcyjność. Obrazują stosunek do drugiego człowieka.

Mamy tutaj słownictwo dotyczące grupy młodzieżowej, jej członków i relacji między nimi:  Przystojny chłopak: ciacho, men, miś  Ładna dziewczyna: niunia, miss, zgrabniocha, blondi.  Osoby, które nie odznaczają się zbytnio urodą: pasztet, paszczak, towar drugiej kategorii, paskud  Przyjaciel: koleś, kolo, kumpel, kumpela, Fredzia, psiapsiółka,  Znajomy kolega, wywodzący się z tego samego towarzystwa: ziomal  Nieznany mężczyzna: koleś

Są to wyrażenia manifestujące więź, służące zwykle do zabawy słownej. Należą do nich między innymi:  Lans: pokazywać się publicznie z jak najlepszej strony  LOL: śmiać się głośno. Często używane w sprzecznym tego słowa znaczeniu np. idiota, kretyn  Żal: Ktoś, coś jest żałosne  Luzik: określenie sytuacji i czasem osoby, że jest ogólnie super i w porządku  Trollować: Pisać głupie komentarze i artykuły na forach. Robić sobie żarty z innych.  Pogaworzyć: Porozmawiać

Do kręgu „Rozrywka, odpoczynek, czas wolny” należą wyrazy i połączenia wyrazowe, które odzwierciedlają sposób spędzania wolnego czasu przez większość młodych ludzi. Młodzież ceni w sobie ten czas, mimo to nie potrafi go dobrze wykorzystać. Młodzi ludzie często używają „swojego języka” niezrozumiałego dla dorosłych.

Młodzież dodatnio ocenia spotkania towarzyskie– „imprezki”, których istotnymi składnikami są „muza” i „procenty”, czyli alkohol. Spotykają się także na domówkach, czyli balangach odbywających się w mieszkaniu lub w domu jednego z uczestników. Czas wolny można także spędzić w „imprezowni”, czyli miejscu służącym rozrywce i zabawie, czy też na „dysce”, gdzie nastolatki densują, czyli tańczą, wczuwają się w dyskotekowe klimaty, czyli atmosferę panującą podczas zabawy. Młodzi chłopcy często chodzą na „siłkę” (siłownie i tam pakują (ćwiczą) lub „ustawiają” się na mecz, czyli umawiają się. Dziewczyny natomiast chętnie umawiają się na „rajd” po sklepach, czyli po prostu na zakupy, mogą także wybrać się do solarki (solarium). Innym sposobem spędzania wolnego czasu jest serfowanie po necie, czyli korzystanie z Internetu.

W kręgu „człowiek, jego cechy fizyczne, psychiczne, zachowania” znajdują się wyrazy, które dotyczą cech samej młodzieży oraz tego w jaki sposób i prze pryzmat jakich cech młodzi spostrzegają drugiego człowieka. Określenia te są emocjonalne, żartobliwe, humorystyczne,ale także często oceniające innych. Niejednokrotnie ukazują krytyczną postawę wobec rówieśników i dorosłych, co obrazują następujące leksymy: nudziara,sztywniaczka, maniaczka, bisneswoman kujon, paker czy też psychofan. Mieć polewkę mieć z kogoś bekę często towarzyszy naśmiewaniu się z innych. Powiedzenie nieprawdy to inaczej „ściema”. Połączenia „pojechać po całości”, czyli mocno krytykować kogoś, natomiast powiedzenie „zaliczyć glebę” to wywrócić się.

Słownictwo z tego kręgu ukazuje w jaki sposób młodzi ludzie postrzegają siebie nawzajem ; wyraźnie dzielą się na debeściaków, czyli osoby wzbudzające podziw, uwielbiane przez innych, doceniane za swoje czyny i outsiderów, więc osoby stojące na uboczu, także nieakceptowane przez ogół. Oceniając innych młodzież tworzy więcej słów negatywnych. Osoba nie towarzyska, bez poczucia humoru to po prostu sztywniak czy smutas.

Wyrazy z tego kręgu wyrażają krytyczny stosunek do tych instytucji i nauczycieli. Można z nich odczytać frustracje i obawy współczesnej młodzieży związane ze szkołą. Ta grupa jest liczna i emocjonalnie nacechowana. Abstynent to ktoś nieobecny ; cienias „uczeń slaby z jakiegoś przedmiotu ; „dom wampirów” pokój nauczycielski ; „humany” uczniowie klas humanistycznych ; „impreza” nazywana klasówką ; „kaszana” to dzień z dużą ilością sprawdzianów ; „sztuka”, czyli jedynka, a „waksy” to wagary

Nazwy te są wyrazem nastawienia na posiadanie, określają zwłaszcza nowe przedmioty, trendy, mody, takie jak: -bryka „samochód” -mańka „strona” -stykacz „joystick” -pręcik „samochód” -taśma bezpieczeństwa „papier toaletowy” -kasa „pieniądze” I wiele innych.

W tym kręgu znajdują się leksemy związane z wyrażaniem ocen, akceptacją lub odrzuceniem danego zjawiska. Są to określenia bardzo radykalne, pokazują sposób wyrażania prawdy o świecie, przez ludzi młodych, takich jak : -spoko -odlotowy, odlotowo -czad, czaderski -Kul (cool), kulowo -kultowo -fajowo, fajowsko -zawaliście -super -ekstra -na maksa

Współczesna polszczyzna młodzieży to zjawisko niejednorodne, oscylujące między kodem rozwiniętym i kodem ograniczonym, modnym. Niepokojącym zjawiskiem jest duża liczba wyrazów wulgarnych, brutalnych i obscenicznych. Używane są one w różnych typach kontaktu zarówno przez chłopców, jak i dziewczęta. Znacznie ewoluowała młodzieżowa grzeczność językowa i jest ona dzisiaj jedynie sygnalizowana, często przez zwroty obcojęzyczne. W opisywanej odmianie nadużywane są modne wyrażenia typu super, spoko, gość, wow!. Eliminują one wiele polskich wyrazów.

Prezentacje wykonały: Natalia Kilar Natalia Filipek Aleksandra Filipek Gabriela Sereda Opiekun: mgr Marzena Grzebyk