Początki pisma, jego rozwój i rodzaje. PISMO Początki pisma, jego rozwój i rodzaje.

Ludzie od zawsze dążyli do porozumiewania się Ludzie od zawsze dążyli do porozumiewania się. Początkowo za pomocą gestów, prostych, prymitywnych rysunków, rycin czy malowideł, z czasem słów. Jednak pamiętać trzeba, że rozwój pisma przebiegał stopniowo i przez tysiąclecia. Uległ wielu przeobrażeniom zanim przyjął formę, którą posługujemy się dziś. • Najwcześniej pismo powstało w Mezopotamii, następnie w Egipcie, • Powstało przede wszystkim jako narzędzie administracji – w państwach nad Eufratem, Tygrysem i Nilem konieczne było rejestrowanie wielkości zbiorów, wpływów z podatków, wydatków na potrzeby władcy, dworu i armii • Początkowo posługiwano się pismem piktograficznym

Wyróżnia się 5 podstawowych typów według których klasyfikuje się pismo: - piktograficzne (obrazkowe) - ideograficzne - fonetyczne - mieszane - węzełkowe

Pismo piktograficzne- inaczej obrazkowe. Pierwsze piktogramy pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e. Za pomocą schematycznych rysunków symbolizujących osoby, zwierzęta, przedmioty oraz czynności przedstawiano elementy rzeczywistości. Ograniczało porozumiewanie się do podstawowych i prostych znaczeń, dlatego ulegało modyfikacji. • Mezopotamskim bogiem pisma był Nabu – patronował pisarzom i uchodził za wynalazcę znaków pisarskich. Nabu zapisywał na tablicach przeznaczenia losy ludzi i świata, które były ustalane w dzień Nowego Roku przez Marduka.

Pismo ideograficzne - znaki oddają poszczególne pojęcia, a nie poszczególne dźwięki. Pismo ideograficzne to pismo oparte na ideogramach, tzn. znakach reprezentujących semantyczne jednostki językowe: morfemy lub wyrazy, niezależnie od ich fonetycznej postaci. Nazwa pochodzi od greckiego idea 'idea, wyobrażenie', Grapho -'piszę'. Ideograficznym pismem jest dziś np. hieroglificzne pismo chińskie. W związku z tym dany znak zachowując znaczeniową tożsamość może być w różnych chińskich dialektach czytany różnie. Powstało z piktografii poprzez upraszczanie rysunków. Charakter ideograficzny miały hieroglify egipskie, pisma wielu plemion indiańskich Ameryki Północnej i Środkowej, niektórych murzyńskich ludów Afryki, wielu plemion polinezyjskich i australijskich oraz początkowo pismo klinowe.

Jedną z odmian pisma piktograficznego jest pismo hieroglificzne, które jest bardzo rozbudowanym i złożonym systemem znaków. Hieroglify, czyli inaczej znaki święte są najwcześniejszym rodzajem pisma egipskiego. Powstało ok. 3000 r. p.n.e. W szczytowym okresie swego rozwoju system ten posiadał około 800 znaków i był w stanie przekazać złożone treści. Znaki zapisywane w rzędach lub kolumnach miały różne funkcje - jedne wyrażały dźwięki mowy, inne przekazywał znaczenie słów. Uproszczoną formą pisma hieroglificznego jest pismo hieratyczne, służące do użytku codziennego. Upraszczanie form zapisu było wynikiem rozpowszechniania go i udostępniania większej liczbie ludzi.

W IV tysiącleciu p.n.e. na Bliskim Wschodzie powstał kolejny rodzaj pisma, pismo klinowe. Z początku był to zapis obrazkowy, który następnie przekształcił się w zapis kreskowy. To najstarsza, na Bliskim Wschodzie, odmiana pisma, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok. 3500 lat przed naszą erą. Pierwotnie było złożone z przedstawień rysunkowych, które wyobrażały przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych pojęciach – kompozycje symboliczne. Na początku system był całkowicie ideograficzny (obrazkowy). Każdy znak miał znaczenie podstawowe, do którego dochodziły znaczenia poboczne. Nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą kawałka trzciny. Jego powstanie, w IV tysiącleciu p.n.e., związane było z administracyjnymi i gospodarczymi potrzebami rozwijającej się coraz bardziej cywilizacji. Do największego rozkwitu doszło w XIV-XIII w. p.n.e. z uwagi na wagę języka akadyjskiego na Bliskim Wschodzie, w którym było zapisywane. Pismo klinowe używane było aż do okresu panowania na Bliskim Wschodzie hellenistycznej dynastii Seleucydów w II w. p.n.e.

Alfabet fenicki będący modyfikacją istniejącego wcześniej pisma proto-kananejskiego jest najstarszym zachowanym alfabetem świata. Uważa się, że powstał około 1050 p.n.e., najprawdopodobniej dla potrzeb rozwijającego się handlu. Służył do zapisu fenickiego, języka z grupy północno-semickiej, używanego w starożytności na terenie dzisiejszego Libanu oraz w licznych fenickich koloniach. Zapis ten, poprzez oparte na nim pisma greckie i hebrajskie, dał początek wszystkim alfabetom stosowanym współcześnie na terenie Europy oraz arabskiemu, a nawet dewanagari używanemu obecnie w Indiach. Charakterystyczną cechą fenickiego jest jego spółgłoskowość (brak liter odpowiadających samogłoskom, które odczytywano z kontekstu). Pozwala to sklasyfikować ten alfabet jako abdżad. Hebrajczycy w pierwszych wiekach naszej ery opracowali opcjonalny system oznaczania samogłosek pisma sylabicznego, natomiast starożytni Grecy przemianowali niektóre litery pisma fenickiego na samogłoski, tworząc pierwszy pełny głoskowy alfabet.

Pismo węzełkowe- inaczej sznurkowe polega na zapisie wyrazowym z wykorzystaniem sznurka. Najpopularniejszym przykładem takiego zapisu jest kipu - system używany przez Inków. Do grubego sznurka przywiązywali oni szereg cieńszych od głównego, o różnej grubości i barwie, z których każdy miał dodatkowo szereg węzłów. Miały one różne znaczenie, uzależnione od długości węzła i koloru sznurka.

Pismo w rozwoju cywilizacji odgrywa bardzo ważną rolę Pismo w rozwoju cywilizacji odgrywa bardzo ważną rolę. Dzięki niemu możemy się porozumiewać, umożliwia ono także pogłębianie wiedzy .

K O N I E C Wykonała: Karolina Kulesza kl. II D LO