Wartości i cele w edukacji- pojęcie, rodzaj i hierarchia wartości: Edukacja jest podstawowym prawem człowieka oraz uniwersalną wartością. Powinna organizować się wokół czterech aspektów kształcenia: -uczyć się, aby wiedzieć, -uczyć się, aby działać -uczyć się, aby żyć wspólnie -uczyć się, aby być
Związek wartości z celami edukacji Wartość: -to co jest cenne, ważne, doniosłe, -wartości muszą być zrozumiane, rozpatrywane, zaakceptowane. Tradycja przekazuje trzy wartości: -prawda, dobro, piękno,
Teoretyczne podstawy celów edukacji szkolnej (istota, kryteria podziału, rodzaje) Cele: komunikaty wyrażające zamiary nauczyciela jak powinni zmienić się uczniowie. Muszą opisywać nam zmianę, jaką chcemy u ucznia pozyskać. Dobrze sformułowany cel to komunikat, który mówi, czego powinien dowiedzieć się uczeń, także określa ramy, sposoby sprawdzania czy zostało to opanowane. Cele ogólne i cele szczegółowe- odnoszą się do intencji zamierzeń edukacji, odpowiadają na pytanie „po co”?. Każdy z nich wyraża inny stopień ogólności i konkretności.
Cele ogólne- wyrażają kierunki i dążenia ucznia, są wyrazem ogólnych intencji. Mają charakter całościowego programu edukacyjnego. Określają istotę i kierunek programu szkoły. Wyrażone są prostym i jasnym językiem: - długoterminowe, krótkoterminowe, Cele szczegółowe-są pochodnymi celów ogólnych są bardziej precyzyjne, sformułowane dla potrzeb danej lekcji, określają intencje, Cele szczegółowe są operacyjne lub nieoperacyjne.
Cele ogólne rozkład materiału nauczania Cele szczegółowe poszczególne lekcje
Składniki celu: co powinien posiadać sformułowany cel I sytuacja, w której dane osiągnięcie jest prezentowane II nauczanie zdatności III przedmiot (obiekt osiągnięcia, treść osiągnięcia ucznia) IV czynność (cel zawsze opisuje szczególnie czynność, którą uczeń wykonuje) V instrumenty i ograniczenia ( określamy warunki wykonane)
Cele operacyjne - są celami konkretnych działań nauczyciela w określonej sytuacji dydaktyczno-wychowawczej. Cel operacyjny jest zawsze celem właściwym, gdyż odnosi się do wybranej dyspozycji psychicznej wychowanka. Opisuje on zawsze zachowania końcowe, jakie wychowanek ma przejawiać po zakończeniu działań pedagogicznych w danym czasie, np. po zakończeniu określonej lekcji. Do podstawowych składników treści każdego celu operacyjnego należą: opis zachowania końcowego (co zgodnie z moimi oczekiwaniami uczeń powinien umieć zrobić) warunki przejawiania zachowania końcowego (w jaki sposób uczeń mógłby wykazać się że się tego nauczył) standardy osiągania zachowania końcowego (jakie efekty zachowania ucznia uznam za zadowalające)
Przykłady czasowników operacyjnych: Zapamiętanie wiadomości: nazwać, wymienić, opisać, wyliczyć, wstawić, wskazać, rozpoznać Zrozumienie wiadomości: wyjaśnić, opisać, rozróżnić, połączyć, skreślić, zilustrować, wykreślać, zbudować, porządkować, szacować, ustalać Umiejętność Stosowania wiadomości w sytuacjach typowych rozwiązać, skonstruować, zastosować, porównać, sklasyfikować ,narysować. zmierzyć, dobrać spośród, wykreślić Umiejętność stosowania wiadomości w sytuacjach problemowych dowieść, przewidzieć, zanalizować, wykryć, oceni, zaplanować
Treści kształcenia: Program nauczania: Do 1989r. Mówiono o programie jako o dokumencie zawierającym treści poszczególnych przedmiotów nauczania, wszyscy otrzymywali te same programy Program sprzed reformy składał się z trzech części: Ogólnej prezentacji „obowiązujących” ideałów i celów edukacji szkolnej 2. Zestaw treści nauczania poszczególnych przedmiotów szkolnych odpowiadających głównym dyscyplinom naukowym , 3. Część metodyczna, zawierająca sugestie co do sposobu wdrażania wymienionych
Typologia programów szkolnych wg Komorowskiej: Program jako inwentarz treści nauczania- odpowiada na pytanie „czego uczyć?”. Program w takim rozumieniu ma postać haseł programowych lub modułów, które składają się na całość Program jako zestaw planowanych czynności pedagogicznych. Odp. na pytanie „Jak uczyć?” Wyliczanie wszystkiego co można przewidzieć, zakres, układ, treści. Program jako lista zamierzonych efektów pedagogicznych. Jakie efekty należy uzyskać w danym procesie edukacyjnym, co uczeń ma wiedzieć, umieć, potrafić. Program jako zestaw pojęć i zadań do wykonania. Program jako rejestr doświadczeń ucznia
Podręcznik- służy do opanowania nowych wiadomości, do utrwalania posiadanych umiejętności, pomaga w samokształceniu, służy do poszerzania wiedzy, do nawyku systematycznej kontroli oceny uczenia się, analizy przebiegu uczenia się, do rozumienia tekstów.
Rodzaje podręczników: -właściwe, uzupełniające, podręczne Kryteria doboru treści w podręczniku: Ogólne -związek nauki z życiem, -stosunek podręcznika do programu nauczania -naukowość (zdania opisowo oceniające) -przystępność treści b) Szczegółowe: -dokładność naukowa, -aktualność danych, brak rasizmu, nie przekłamywanie faktów, wybór danych istotnych dla ucznia,