Unie polsko-litewskie od XIV do XVIII w.

Geneza unii z Litwą Litwini –należeli do grupy Bałtów, zamieszkiwali tereny nad Niemnem(Żmudź) i nad Wilią( Litwa właściwa-Auksztota) zjednoczenie plemion przez Mendoga, który w 1253r. koronował się na króla Litwy ; po jego śmierci ponowne rozbicie; zjednoczenie w XIII/XIV w. przez Giedymina

Geneza unii z Litwą poparcie Giedymina dla Władysława Łokietka w wojnie z Krzyżakami-zbliżenie obu państw zagrożonych przez Zakon rządy Ludwika Węgierskiego w Polsce (1370-1382)-w 1374r.przywilej koszycki dla szlachty za cenę wyboru jednej z córek na króla Polski; koronacja Jadwigi w 1384r.,dla Polski związek z Litwą oznaczał uniezależnienie od Węgier i dynastii Luksemburgów

Geneza unii z Litwą chęć zbliżenia Litwy do Polski i przyjęcie chrztu, aby odebrać Krzyżakom pretekst do przymusowej chrystianizacji wspólne zainteresowanie ekspansją na ziemie Rusi, dążenie mieszczan do rozwoju handlu, unia mogła przynieść korzyści gospodarcze bojarzy litewscy chcieli zdobyć takie przywileje jak szlachta polska

Unia w Krewie 1385r. Jagiełło za rękę Jadwigi i koronę Polski zobowiązał się przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i przyłączyć ją do Polski, odzyskać utracone przez Polskę ziemie, oddać jeńców polskich będących na Litwie, zapłacić odszkodowanie Habsburgom za zerwane zaręczyny Jadwigi

Unia w Krewie 1385r. Zrealizowano unię personalną (wspólny władca) i przeprowadzono chrzest Litwy 1386r. uroczysty chrzest Władysława Jagiełły , ślub i koronacja na króla Polski

Unie polsko-litewskie unia wileńsko-radomska w 1401r.-potwierdzono unię personalną obu państw z zachowaniem odrębności Wielkiego Księstwa Litewskiego pod rządami Witolda ; wspólna walka z Zakonem unia w Horodle 1413r.-potwierdzono odrębność państw , przyjęto 50 rodów litewskich do herbów szlachty polskiej ; bojarzy otrzymali te same prawa , co szlachta polska ; po śmierci Witolda na tron litewski miał wstąpić władca wybrany w porozumieniu z Koroną

POLSKA I LITWA W XV w.

Wojna ze Świdrygiełłą w 1431r. Po śmierci Witolda, Świdrygiełło (brat Jagiełły) ogłosił się władcą niezależnym; Litwini powołali na tron Zygmunta Kiejstutowicza , który uzyskał poparcie Polski i odnowił w 1432r. w Grodnie sojusz z Polską

Dalsze losy unii polsko-litewskiej Kazimierz Jagiellończyk wielkim księciem(1440r.) związek obu państw został zerwany do 1446r., kiedy to Kazimierz wydał akt zwany„ braterskim związkiem” łączący oba państwa osobą panującego Kiedy

Dalsze losy unii polsko-litewskiej rządy Aleksandra na Litwie (1492-1506) i Jana Olbrachta w Koronie(1492-1501)-zerwanie unii: 1499r.- umowa w Wilnie-równorzędność obu państw, Litwini mieli prawo do elekcji króla polskiego, a Polacy –księcia Litwy unia personalna za czasów Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta

Unia lubelska-1569r.- unia realna wcielenie do Korony ziem litewskich: województwa podlaskiego, wołyńskiego, bracławskiego i kijowskiego zachowanie odrębności administracji, urzędów, prawa, wojska i skarbu wspólny sejm, elekcja władcy, polityka zagraniczna, moneta odrębność Polski i Litwy zniosła Konstytucja 3 maja 1791r.

RZECZYPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW

Znaczenie unii polsko-litewskich rozwój gospodarczy i kulturalny-promieniowanie kultury chrześcijańskiej na Litwę i wpływ elementów kultury wschodniej na ziemie polskie wciągnięcie Polski w politykę wschodnią Litwy-wojna z Moskwą, Tatarami pokonanie wspólnego wroga- Krzyżaków powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, państwa silnego (ponad 800 tys.km2); wielonarodowościowe społeczeństwo (40%stanowili Polacy)