RADOMSKO WE WRZEŚNIU 1939 ROKU

Uroczystość przekazania broni ufundowanej przez mieszkańców Radomska na Fundusz obrony Narodowej. Plac Maja Plac 3 Maja z propagandową makietą „bomby lotniczej” (postawiona w dniu 11 maja 1938 r.) zachęcająca do wpłacenia funduszy na Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwlotniczej, 1939 r. Druga połowa lat 30-tych XX wieku przyniosła znaczne pogorszenie sytuacji Polski na arenie międzynarodowej. Szczególne niebezpieczeństwo dla odrodzonego w 1918 roku państwa polskiego groziło ze strony Rzeszy Niemieckiej pod rządami Adolfa Hitlera. Rewizjonizm niemiecki dążący do przekreślenia postanowień traktatu wersalskiego, a także rosnąca w błyskawicznym tempie potęga militarna Niemiec, stwarzały dla Polski realne zagrożenie. Dlatego też, coraz poważniej zaczęto doceniać potrzebę modernizacji i wzmocnienia polskiej armii.

Celowi temu miał służyć m. in Celowi temu miał służyć m.in. Fundusz Obrony Narodowej utworzony w kwietniu 1936 roku, a także ogłoszona 30 kwietnia 1939 r. Pożyczka Obrony Przeciwlotniczej. Społeczeństwo polskie wykazało ogromną ofiarność, składając zarówno datki pieniężne jak i kosztowności, często bardzo cenne pamiątki osobiste. Samolot szkolny RWD-17. Dar powiatu radomszczańskiego dla polskiej armii Uroczyste wręczenie dwóch karabinów ręcznych z ładownicami, ufundowanych przez uczniów szkoły powszechnej Karoliny Klar. Dar przyjął płk Marian Bolesławicz, 21 maja 1939 roku

Również mieszkańcy Radomska mieli swój udział w dozbrojeniu polskiej armii. Radomszczańscy nauczyciele ufundowali karabin maszynowy, wystąpiono także z inicjatywą zakupienia dla wojska samolotu szkolnego RWD 17, jako daru całego powiatu radomszczańskiego. „Gazeta Radomskowska” zamieszczała regularnie apele o ofiarność skierowane do mieszkańców, podając jednocześnie wyniki prowadzonych akcji i zbiórek. Uczestnicy defilady, kwiaty od dziecka przyjmuje płk Marian Bolesławicz. Za nim gen. Roman Górecki – prezes zarządu głównego federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Działania wojenne we wrześniu 1939 roku Powiat radomszczański, leżący w południowej części województwa łódzkiego, miał duże znaczenie pod względem strategicznym: przez tereny radomszczańskiego przebiegała linia kolejowa łącząca stolicę ze Śląskiem; Radomsko było istotnym punktem w ogólnokrajowym systemie telekomunikacyjnym, wreszcie, zgodnie z założeniami planu obronnego, obszar powiatu stanowił osłonę dla styku armii „Łódź" i „Kraków", w którym to rejonie koncentrować się miała będąca w odwodzie armia „Prusy". Działania wojenne we wrześniu 1939 roku

Plac 3 Maja we wrześniu 1939 roku Niestety, we wrześniu 1939 roku na terenie powiatu radomszczańskiego nie rozlokowano praktycznie żadnych sił wojskowych mogących na wypadek wojny podjąć działania opóźniające i dywersyjne. Niekorzystnej sytuacji obronnej dopełniały niskie stany wód Warty, Pilicy i Widawki, a także brak większych kompleksów leśnych. Wszystko to sprawiło, iż Radomszczańskie było łatwo dostępne dla niemieckiego agresora.

Ul. Reymonta we wrześniu 1939 roku Polskie założenia obronne przewidywały wprawdzie, że główne uderzenie wroga skierowane zostanie przez Częstochowę i Radomsko na Piotrków Trybunalski, jednak nie przewidziano tak błyskawicznego tempa niemieckiego natarcia, co uniemożliwiło wykorzystanie koncentrującego się w rejonie Piotrkowa odwodu. Ul. Reymonta we wrześniu 1939 roku

ul. Reymonta we wrześniu 1939 roku We wrześniu 1939 roku Radomsko znalazło się na osi natarcia 10 armii niemieckiej dowodzonej przez gen. Waltera Reichenau. Miała ona za zadanie zniszczenie sił polskich na zachód od Wisły zanim mogłyby utworzyć linię obrony w oparciu o rzeki: San, Wisłę i Narew. Na kierunku północnym 10 armię ubezpieczała 8 armia (gen. Johann Blaskowitz), od południa zaś 14 armia (gen. płk. Wilhelm List).

Widok podwórza gimnazjum żeńskiego Jadwigi Chomicz Od pierwszego dnia wojny (1 września 1939) Radomsko było intensywnie bombardowane. Pierwsze bomby spadły na miasto już około godziny 5 rano l września 1939, zabijając na Miłaczkaoh dwie osoby. Zbombardowano również ulice: Narutowicza, Przedborską, Strzałkowską, Bugaj i Częstochowską, miejską elektrownię przy Brzeźnickiej 4, zakłady „Metalurgia". Widok podwórza gimnazjum żeńskiego Jadwigi Chomicz

Ruiny w centrum Radomska. Rozbiórka budynku przy ul. POW (obecnie ul Ruiny w centrum Radomska. Rozbiórka budynku przy ul. POW (obecnie ul. Krakowska) W wyniku nalotu śmierć poniosło 8 osób. Pod bombami legły w gruzach praktycznie wszystkie budynki położonej w centrum miasta ulicy Mineralnej.

Widok podwórza przy ul. POW (obecnie ul. Krakowska) Radomsko, podobnie jak większość polskich miast, nie posiadało czynnej obrony przeciwlotniczej mogącej stawić skuteczny opór niemieckim lotnikom. Zniszczone bombardowaniem centrum Radomska. W głębi kościół farny oraz budynek ratusza Widok podwórza przy ul. POW (obecnie ul. Krakowska) Widok podwórza gimnazjum żeńskiego Jadwigi Chomicz

Plac 3 Maja – z prawej gimnazjum żeńskie Jadwigi Chomicz (obecnie budynek poczty) Ruiny w centrum Radomska, efekt niemieckich nalotów

Widok na zniszczony Plac 3 Maja Ruiny w centrum Radomska, efekt niemieckich nalotów

Niemiecka kolumna pancerna w okolicach Radomska Wieczorem 2 września większość siły niemieckiej 1 dywizji pancernej przeprawiła się przez rzekę Wartę w rejonie Gidle-Pławno. Tego samego dnia w rejon Radomska dotarły pierwsze patrole niemieckie.

Niemiecki czołg na Placu 3 Maja – wrzesień 1939 roku Kolumna niemiecka wkracza ulicą POW (obecnie Krakowska) na Plac 3 Maja – wrzesień 1939 roku Radomsko zostało zajęte przez Niemców bez walki 3 września około godziny 7.30. Niemiecka kolumna transporterów opancerzonych na ul. Krakowskiej – wrzesień 1939 roku

Dworzec kolejowy w Radomsku. Zdjęcie wykonał 28.09.1939 nieznany żołnierz Wehrmachtu 4 września 1939 - na wschód od Radomska, zmotoryzowany oddział niemieckiego XVI Korpusu Pancernego po jednym z nalotów polskich bombowców Tego samego dnia lotnictwo polskie zbombardowało niemiecką kolumnę pancerną. Niestety, nie wykorzystano dwóch dywizjonów wyposażonych w bardzo dobre średnie bombowce PZL P-37 „Łoś" (przez cały dzień były one przemieszczane na nowe lotniska). W efekcie atak przeprowadziły „Karasie" II Dywizjonu, operujące z lotnisk Wsoła i Kamień pod Radomiem. Zbombardowano siły niemieckie w rejonie Kłomnice-Radomsko i Zakrzówek-Radomsko.

Ul. Reymonta we wrześniu 1939 roku, Około południa zaatakowano dwukilometrową kolumnę czołgów znajdującą się na południowy-wschód od Radomska oraz trzykilometrową kolumnę na północ od miasta. Niemcy, po nalotach z dnia poprzedniego, byli tym razem dobrze przygotowani do odparcia ataków (wzmocniono naziemną obronę przeciwlotniczą oraz osłonę myśliwską) i stawili silny opór strącając cztery polskie „Karasie". Ul. Reymonta. Obecnie w tym miejscu znajduje się Poczta Polska, zdjęcie - nieznany niemiecki żołnierz Ul. Reymonta we wrześniu 1939 roku, zdjęcie - nieznany niemiecki żołnierz

W nocy z 5/6 września na terenie powiatu radomszczańskiego znalazły się główne siły niemieckiego XIV Korpusu Zmotoryzowanego (gen. Georg von Wietersheim), które następnego dnia ruszyły przez Opoczno i Końskie w kierunku Radomia. Żołnierz niemiecki na placu 3 Maja, zdjęcie - nieznany niemiecki żołnierz

Tym samym całe Radomszczańskie znalazło się w rękach niemieckich Tym samym całe Radomszczańskie znalazło się w rękach niemieckich. Dla mieszkańców rozpoczął się tragiczny okres okupacji. Żydzi pracujący przy usuwaniu gruzów w centrum Radomska, zdjęcie wykonane przez nieznanego niemieckiego żołnierza

Zniszczone centrum Radomska podczas bombardowania we wrześniu 1939 r.

Koniec