Muzeum Powstania Warszawskiego Opracowała: Karolina Woźnica

Co to jest muzeum ? Muzeum – instytucja powołana do gromadzenia, badania oraz opieki nad obiektami posiadającymi pewną wartość historyczną bądź artystyczną. W większych muzeach niewielka część z tych obiektów jest udostępniana publiczności w postaci wystaw stałych lub czasowych, natomiast reszta jest przechowywana w specjalnie do tego przystosowanych magazynach.

Historia Muzeum Powstania Warszawskiego Muzeum Powstania Warszawskiego – muzeum historyczne w Warszawie, samorządowa instytucja kultury m.st. Warszawy, utworzone w 1983 jako Muzeum i Archiwum Powstania Warszawskiego. Zostało otwarte 31 lipca 2004, w przeddzień 60. rocznicy wybuchu powstania. Mieści się w dawnej Elektrowni Tramwajów Miejskich w Warszawie przy ul. Grzybowskiej 79. Główne wejście do muzeum znajduje się od strony ul. Przyokopowej. Placówka dokumentuje historię powstania warszawskiego. Prowadzi działalność naukowo-badawczą oraz edukacyjną poświęconą dziejom powstania, a także historii i działalności Polskiego Państwa Podziemnego. Ma stanowić hołd wobec tych, którzy walczyli i ginęli za wolną Polskę i jej stolicę, pokazując następnym pokoleniom Polaków sens tamtych wydarzeń. Ekspozycja przedstawia walkę i codzienność powstania na tle okupacji, poprzez ukazanie złożonej sytuacji międzynarodowej, aż po powojenny terror komunistyczny i losy powstańców w PRL. Muzeum wykorzystuje nowoczesne techniki audiowizualne. Są one bardzo przydatne w dotarciu do jednego z głównych jego adresatów, jakim jest młodzież, pozwalają także w sposób inspirujący opowiadać o historii i patriotyzmie. Muzeum Powstania Warszawskiego zgromadziło ponad 30 tys. eksponatów. Przez pierwsze 10 lat działalności odwiedziło je ponad 4,6 mln osób.

Co można zobaczyć w tym muzeum? Parter Antresola Piętro - Sala pod Liberatorem Wieża Podziemia Kaplica Park Wolności Schron Ringstand 58c

Parter Na parterze przedstawiono okres okupacji i sam wybuch powstania – godzinę „W”. W tę część ekspozycji wprowadza kalendarium wydarzeń od 1 września 1939 po 8 maja 1945. Pokazano życie codzienne okupowanej stolicy, niemiecki terror, którego symbolami są różowe afisze o ulicznych egzekucjach, Palmiry i warszawskie getto, a także funkcjonowanie Polskiego Państwa Podziemnego i Akcję „Burza”. Zaraz przy wejściu można, korzystając z przedwojennych aparatów telefonicznych, wysłuchać wspomnień pięciorga powstańców w przeddzień 60. rocznicy powstania. Po drugiej stronie w małym lapidarium umieszczono kilkanaście fragmentów gzymsów i portali z przełomu XVIII i XIX wieku pochodzących ze zburzonego przez Niemców Zamku Królewskiego (depozyt Muzeum Warszawy). Tło dla nich stanowi wielkie kolorowe zdjęcie sprzed 1939 przedstawiające ruch uliczny na skrzyżowaniu ul. Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich przed nieistniejącą kamienicą Pinkusa Lothego. W przeznaczonej specjalnie dla dzieci Sali Małego Powstańca dzieci uczą się historii przez zabawę, oglądając teatrzyk powstańczy czy wcielając się w rolę harcerskich listonoszy i sanitariuszek. Najmłodsi goście mają do dyspozycji repliki dawnych zabawek, którymi bawili się ich rówieśnicy w czasie wojny (przytulanki, szmacianki i misie), gry planszowe oraz puzzle. Nie ma tutaj natomiast zabawek militarnych. W sali znajduje się również replika pomnika Małego Powstańca zaprojektowanego przez Jerzego Jarnuszkiewicza. W centralnej części parteru znajduje się stalowy Monument, przecinający dwa poziomy ekspozycji. Jego ściany pokrywają daty kolejnych dni powstania i ślady po pociskach. W tym „bijącym sercu walczącej Warszawy” zamknięto odgłosy powstańczej stolicy.

Antresola Na drugi poziom ekspozycji można wjechać przeszkloną windą. W czasie jazdy odtwarzana jest w niej powstańcza piosenka Krystyny Krahelskiej Hej, chłopcy, bagnet na broń. Na antresoli zaprezentowano przebieg walki w sierpniu 1944 oraz życie codzienne w powstańczej Warszawie. Obok windy znajduje się fragment ekspozycji poświęcony Krystynie Krahelskiej wraz z makietą rzeźby Syrenki na Powiślu, do której poetka pozowała Ludwice Nitschowej. Obok Syrenki znajduje się gablota z umundurowaniem powstańców. Pokazano tutaj m.in. ludobójstwo na Woli (protokoły PCK z ekshumacji zwłok ofiar), zdobycie Gęsiówki, życie religijne i kulturalne oraz szpital powstańczy. W gablotach umieszczone zostały różne rodzaje broni wykorzystywane przez obie walczące strony. Część ekspozycji poświęcono także aprowizacji w czasie powstania (m.in. gablota z ziarnami jęczmienia ze zdobytych przez powstańców magazynów browaru Haberbusch i Schiele). W znajdującym się dalej niewielkiej replice kina „Palladium” wyświetlana jest kronika filmowa zmontowana z materiałów Biura Informacji i Propagandy AK nakręconych w czasie powstania. Na trasie zwiedzania znajduje się replika fragmentu wysokiego warszawskiego kanału z czerwonej cegły, przechodząc którym można obejrzeć m.in. historyczne fotografie oraz odtworzony napis przy włazie Uwaga, Niemcy!.

Piętro Kanał, a następnie schody prowadzą w dół, na piętro. Ten fragment ekspozycji pokazuje walki we wrześniu toczące się na Czerniakowie, Mokotowie i Żoliborzu, udział w powstaniu żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Ludowej, a także cudzoziemców. Przedstawiono upadek powstania i następujące po nim wydarzenia – powstanie i działalność PKWN, decyzje Wielkiej Trójki, kapitulację i exodus ludności Warszawy. Przedstawiono też losy powstańców w PRL. Wyróżnioną częścią jest Miejsce Pamięci, w którym znajdują się powstańcze mogiły. Do zwiedzania udostępniono tutaj także trzy niewielkie pomieszczenia z wystawami: „Radiostacja” (można tutaj obejrzeć replikę radiostacji „Błyskawica”), „Poczta polowa” oraz „Niemcy”. Przestrzeń na piętrze przylegającą do Sali pod Liberatorem od strony północnej i południowej zaadaptowano dla potrzeb wystaw czasowych. Można tutaj obejrzeć m.in. kopię miny samobieżnej Goliath, używanej przez Niemców do niszczenia powstańczych barykad. Na piętrze znajduje się także kawiarnia „Pół Czarnej” o wystroju stylizowanym na lata międzywojenne.

Sala pod Liberatorem Druga część ekspozycji, zwana Salą pod Liberatorem, stanowi całkowicie odmienną przestrzeń. Jest to duża przestronna sala – dawna hala kotłów elektrowni – w której istotną rolę odgrywa gra światła i przestrzeni. Jej centralnym punktem jest replika samolotu Consolidated B-24 Liberator, pilotowanego przez kapitana Zbigniewa Szostaka, zestrzelonego przez myśliwce Luftwaffe w okolicach Bochni. Oryginalne elementy samolotu, odnalezione w rejonie katastrofy, włączono w jego replikę, wykonaną w skali 1:1. Jest to jedyna tego rodzaju rekonstrukcja na świecie, wykonana w oparciu o oryginalną dokumentację techniczną, zdjęcia, oraz informacje uzyskane dzięki wywiadom z pilotami i mechanikami. Pod samolotem znajduje się ekspozycja poświęcona alianckim zrzutom dla walczącej Warszawy. Do pozostałych atrakcji tej części Muzeum należą także zachowany i odrestaurowany jeden z kotłów elektrowni oraz otwarta sala kinowa, w której wyświetlany jest film Warszawa walczy, zrealizowany podczas powstania i wyświetlany w kinie „Palladium” przy ul. Złotej 7/9 w sierpniu i wrześniu 1944. Od 1 sierpnia 2010 w specjalnie przygotowanej sali można obejrzeć film Miasto ruin będący pierwszą w Polsce cyfrową rekonstrukcją miasta zniszczonego w czasie II wojny światowej wykonaną w 3D. Pięciominutowy film, wyświetlany w niewielkiej (24 miejsca) salce kinowej pokazuje zrujnowane miasto w marcu 1945 widziane z pokładu liberatora nadlatującego od południa i zataczającego krąg nad Warszawą, tj. powtarzającego typową trasę pokonywaną przez te samoloty startujące z lotnisk we Włoszech i dokonujące zrzutów broni i żywności dla walczących powstańców.

Wieża Jedną z atrakcji muzeum jest 32-metrowa wieża widokowa, na ścianie umieszczono symbol Polski Walczącej, a na maszcie – flagę Polski. Na szczycie wieży znajduje się taras widokowy, z którego można zobaczyć panoramę Woli i zachodniego Śródmieścia. Na tarasie na specjalnych planszach zaznaczone zostały przedwojenne budynki znajdujące się w pobliżu muzeum. Ze względu na bezpieczeństwo zwiedzających, wjazd windą na taras widokowy jest możliwy przy sprzyjających warunkach pogodowych.

Podziemia W podziemiach Sali pod Liberatorem znajduje się wystawa „Niemcy w okupowanej Warszawie” przedstawiająca historię lat 1939–1944 widzianą oczami tych, przeciwko którym wybuchło powstanie. Odważni zwiedzający mogą przejść w ciemnościach przez udostępniony w tej części ekspozycji krótki odcinek kanału (węższy i niższy niż kanał na antresoli).

Kaplica Patronem kaplicy Muzeum Powstania Warszawskiego jest jeden ze 108 błogosławionych, ks. Józef Stanek, który został schwytany przez Niemców, a następnie powieszony na własnej stule podczas pacyfikacji Czerniakowa 23 września 1944 roku. W 2004 roku jego relikwie, przechowywane dotychczas w świątyni Ojców Pallotynów z Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie, zostały uroczyście złożone jako dar Prowincji dla muzealnej kaplicy w mensie ołtarzowej. Ks. Józef Stanek został beatyfikowany w 1999 roku przez Jana Pawła II. Kaplicę, zgodnie z wytycznymi liturgicznymi Kurii, zaprojektował arch. Wojciech Obtułowicz. Ściany wyłożono szarym wapieniem z Hiszpanii, podłogę zaś kostką brzozową. Znajduje się w niej 50 miejsc siedzących. W każdą niedzielę o godz. 12.30 w kaplicy odprawiana jest msza święta.

Park Wolności W dniu otwarcia Muzeum – 31 lipca 2004 – w Parku odbyła się uroczysta msza św. celebrowana przez Prymasa Polski, Kardynała Józefa Glempa. Centralnym elementem Parku Wolności jest Mur Pamięci o długości 156 m, na którym wyryto ponad 11 tysięcy nazwisk żołnierzy Armii Krajowej poległych w powstaniu. Lista ta jest nieustannie uzupełniana, cały czas przyjmowane są nowe zgłoszenia. Nazwiska są weryfikowane na podstawie dokumentów archiwalnych, list Czerwonego Krzyża i innych źródeł. Umieszczane są w tzw. systemie holenderskim, w ponumerowanych kolumnach, w porządku alfabetycznym. Drukowane listy nazwisk z numerami są udostępniane w Muzeum, pełny zestaw nazwisk dostępny jest również dostępny w Internecie. W centralnej części Muru zawieszono ważący 230 kg dzwon „Monter”, poświęcony gen. bryg. Antoniemu Chruścielowi – dowódcy powstania warszawskiego, trzykrotnemu kawalerowi Orderu Virtuti Militari i Krzyża Walecznych. Dzwon bije 1 sierpnia o godzinie „W”, czyli o 17.00 – godzinie wybuchu powstania warszawskiego. Za Murem Pamięci znajduje się Ogród Różany, miejsce wystaw plenerowych. Można obejrzeć tam plenerową galerię „Mur Sztuki”, gdzie swoje prace prezentują artyści z Polski i zagranicy. Swoje murale namalowali tam m.in. Edward Dwurnik, Wilhelm Sasnal, Stasys Eidrigevicius, Papcio Chmiel, Andrzej Pągowski, Grupa Twożywo, Bartek Materka, Przemysław Truściński, Galeria Rusz, Rafał Roskowiński, Wojtek Jaruszewski, Jakub Rebelka, Anna Czarnota, Wojciech Jaruszewski oraz Piotr Janowczyk. Na terenie Parku Wolności znajduje się kilka upamiętnień: monument upamiętniający udział adwokatów w powstaniu warszawskim pomnik ku czci żołnierzy służb sanitarnych poległych w powstaniu pomnik gruzińskich oficerów kontraktowych pomnik upamiętniający kobiety, które oddały swoje życie w czasie II wojny światowej w walce o wolność i niepodległość Polski

Schron Ringstand 58c Poza główną trasą zwiedzania, pomiędzy budynkiem administracyjnym a murem od strony ulicy Grzybowskiej, można obejrzeć oryginalny żelbetonowy niemiecki schron Ringstand 58c (tzw. tobruk). Na schron natrafiono podczas budowy biurowca Zaułek Piękna u zbiegu ulic: Kruczej, Mokotowskiej i Pięknej. Jest to jeden z ok. 60 „tobruków” zbudowanych przez Niemców w 1944 dla obrony Twierdzy Warszawa (Festung Warschau). Stanowił element południowego odcinka pasa umocnień wokół centrum Warszawy, biegnącego od Dworca Zachodniego do placu Narutowicza i dalej ulicami: Filtrową, Nowowiejską, placem Zbawiciela do ulicy Pięknej i dalej, w kierunku Sejmu i Wisły. Ringstand został przekazany muzeum i przewieziony w obecne miejsce w sierpniu 2004. Nie został ponownie wkopany w ziemię, dzięki czemu można go obejrzeć także od środka.

Źródła wykorzystane w prezentacji http://pl.wikipedia.org/wiki/Muzeum_Powstania_Warszawskiego Zdjęcia Google grafika

Dziękuję za uwagę