Bernadetta Zawilińska SIŁA III – Turystyka Turystyka w rozwoju obszarów cennych przyrodniczo

przyroda krajobraz ludzie KARPATY

KARPATY historia miejsca święte przyroda krajobrazy kapliczki rzemiosło wsie potrawy miasta osoby tradycje kapliczki cmentarze legendy kościoły

Długie tradycje rozwoju turystyki S. Leszczycki, 1939, Podstawy gospodarki uzdrowiskowo-letniskowej w Karpatach, Warszawa. Źródło: http://www.geo.uj.edu.pl/opracowania/historia/9_studium_turyzmu.htm

Współczesne trendy Zmiana charakteru granic Współpraca transgraniczna Zmiana modelu turystyki Lokalne partnerstwa Dywersyfikacja form turystyki Różnicowanie oferty Rozwój zagospodarowania turystycznego (w tym liczby miejsc noclegowych – obecnie ok. 1,5 mln miejsc noclegowych) Wzrost ruchu turystycznego (obecnie ok. 45 mln noclegów rocznie) During the last 10 years - 87.9 million to 111.6 million in 2012

Konwencja Karpacka Ramowa konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat 2003 r. (ratyfikowana w 2006 r.) Protokół o zrównoważonej turystyce Dokument wykonawczy do konwencji Wszedł w życie w 2013 r. Strategia W trakcie konsultacji

Obszary chronione w Karpatach Źródło: www.carpathianparks.org

Obszary chronione w polskich Karpatach 6 parków narodowych (826 km2 , 4% polskich Karpat) 13 landscape parks - 4 385 km2 , 23% polskich Karpat) rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe NATURA 2000 3 rezerwaty biosfery UNESCO Parki narodowe Parki krajobrazowe Obszary chronionego krajobrazu Rezerwaty biosfery Babiogórski PN Tatrzański PN Gorczański PN PienińskiPN Magurski PN Bieszczadzki PN

Zagęszczenie miejsc noclegowych Parki narodowe Parki krajobrazowe miejsca noclegowe na 1 km2 Granice gmin Gminy poza parkami narodowymi i parkami krajobrazowymi

Zagęszczenie turystycznych szlaków pieszych

Gęstość zaludnienia w gminach osoby/km2

Stopień rozwoju funkcji turystycznej Parki narodowe Parki krajobrazowe Turystyka funkcją podstawową lub jedną z głównych Turystyka funkcją równorzędną lub uzupełniającą Turystyka funkcją dodatkową Funkcja turystyczna w początkowym stadium rozwoju Rozwój funkcji turystycznej jeszcze się nie rozpoczął Gminy poza parkami narodowymi i parkami krajobrazowymi Granice gmin

Parki narodowe w Polskich Karpatach Baza noclegowa w gminach Źródło: GUS. Stan w 2012 r.

Wielkość i struktura bazy noclegowej w parkach krajobrazowych Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych, stan w 2007 r.

Magurski Park Narodowy - miejsca noclegowe w miejscowościach 69 obiektów noclegowych 1265 miejsc noclegowych Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych, stan w 2013 r.

Struktura bazy noclegowej w miejscowościach związanych administracyjnie z Magurskim Parkiem Narodowym i otuliną

Magurski Park Narodowy Wielkość bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania w gminach

Babiogórski Park Narodowy Obiekty gastronomiczne w miejscowościach Obiekty noclegowe w miejscowościach Wykonanie map: Piotr Serafin

turystyka jedna z głównych funkcji społeczno-gospodarczych Rozmieszczenie bazy noclegowej w otoczeniu Babiogórskiego Parku Narodowego Gmina Liczba mieszkańców turystycznych miejsc noclegowych Liczba miejsc na 100 mieszk. Miejsce funkcji turystycznej w strukturze funkcjonalnej gmin Jabłonka 17 933 535 3,0 Turystyka jest w początkowej fazie rozwoju Lipnica Wielka 5 955 311 5,2 Zawoja (wieś) 9 144 6 518 3887 3 692 42,5 56,6 Turystyka jest funkcją równorzędną do innych funkcji wieś Zawoja – turystyka jedna z głównych funkcji społeczno-gospodarczych

Obszary koncentracji drugich domów Obszary silnej koncentracji drugich domów Obszary generujące popyt na drugie domy Parki narodowe Granica Karpat Granica państwa Autor: Mirosław Mika

Ruch turystyczny w parkach narodowych Źródło: Ochrona środowiska 2013, GUS. Stan w 2012 r.

Ruch turystyczny w Babiogórskim Parku Narodowym w latach 2000 – 2013 W 2013 r. BgPN odwiedziło 80,8 tys. osób (na podstawie sprzedanych biletów) Według szacunków łączna liczba odwiedzających wyniosła 105 tys. osób

Turyści w Babiogórskim PN według powiatów Źródło: badania ankietowe prowadzone wśród turystów odwiedzających BgPN w latach 2012 i 2013 w ramach projektu pt: „Park narodowy a gospodarka lokalna. Model relacji ekonomicznych na przykładzie Babiogórskiego Parku Narodowego”, finansowanego przez NCN (nr 2011/01/D/HS4/05993)

Turyści w Babiogórskim PN - długość pobytu Źródło: badania ankietowe prowadzone wśród turystów odwiedzających BgPN w latach 2012 i 2013 w ramach projektu pt: „Park narodowy a gospodarka lokalna. Model relacji ekonomicznych na przykładzie Babiogórskiego Parku Narodowego”, finansowanego przez NCN (nr 2011/01/D/HS4/05993)

W jakim stopniu zgadza się Pan/Pani z następującymi zdaniami? Opinie i wydatki turystów W jakim stopniu zgadza się Pan/Pani z następującymi zdaniami? Zdecydowanie nie zgadzam się Zdecydowanie zgadzam się N = 459

A – Głównym powodem mojego przyjazdu jest wejście na Babią Górę C – Głównym powodem mojego przyjazdu jest potrzeba ruchu i aktywności B – Głównym powodem mojego przyjazdu jest odpoczynek na łonie przyrody D – Przy wyborze tego miejsca zupełnie NIE brałe(a)m pod uwagę faktu, że leży tutaj Babia Góra

E – Istnienie parku narodowego w tym miejscu NIE ma dla mnie znaczenia G – Uważam że Babią Góra jest główną atrakcją tej okolicy H – Uważam że najważniejszą atrakcją tej okolicy jest kultura lokalna F – Wybrałem to miejsca właśnie dlatego, że istnieje tutaj park narodowy

I – Uważam, że na Babiej Górze powinno się wybudować więcej urządzeń i atrakcji dla turystów J – Uważam że w miejscowościach otaczających Babią Górę powinno powstać więcej urządzeń i atrakcji dla turystów

Średnie wydatki turystów w gminach Jabłonka, Lipnica Wielka i Zawoja Wydatki planowane Turyści (N = 1215) Kwota w zł na 1 osobę Jednodniowi 46 Nocujący 315 Ogółem 184 W 2013 r. – 105 tys. turystów 100 tys. x 184 zł = 18,4 mln zł Wydatki poniesione Dochody gminy Jabłonka – 52,8 mln zł, w tym dochody własne 12,7 mln (w 2012 r.) Lipnica – 21,8 mln, własne – 2,7 mln Turyści (N = 351) Kwota w zł na 1 osobę Jednodniowi 42 Nocujący 219 Dochody gminy Zawoja w 2012 r. ogółem - 25,7 mln zł dochody własne – 6,6 mln (Źródło: GUS)

Średnie wydatki turystów W gminach Turyści (N=351) Średnie wydatki w zł Zawoja Jabłonka Lipnica Wielka nienocujący 41 2 nocujący 203 12 4 W gminie Zawoja Turyści (N=351) Średnie wydatki w zł Zawoja (bez schroniska) Markowe Szczawiny Skawica nienocujący 30 11 nocujący 176 26 1 Autor: M. Mika

Opinie mieszkańców N = 397

Opinie mieszkańców Gmina Jabłonka N=142 Gmina Lipnica Wielka N=126 (Zubrzyca Grn., Lipnica Mała) N=142 Gmina Lipnica Wielka (Lipnica W., Kiczory) N=126 Gmina Zawoja (Zawoja) N=129

Opinie mieszkańców

Podsumowanie „Turystyka jest jak ogień – możesz ugotować na nim zupę, ale może też spalić Twój dom” Zasoby: przyroda – krajobraz - ludzie Rozwój: tradycje – dostępność - zagospodarowanie Obszar chroniony: trwałość zasobów – udostępnianie - promocja Wpływ ekonomiczny: produkty turystyczne