INTERNA 2014 Rozpuszczalniki, węglowodory lek. med. Tomasz Kłopotowski

Rozpuszczalniki substancje ciekłe stosowane do otrzymywania roztworów (mieszanina cieczy i ciał stałych): rozpuszczalniki jonizujące (woda) rozpuszczalniki niejonizujące – węglowodory

Węglowodory - określenie związki organiczne zbudowane z atomów węgla i wodoru zawierają alifatyczny łańcuch węglowy lub aromatyczny pierścień węglowy szeroko rozpowszechnione – paliwa, znajdują się w gospodarstwie domowym i są używane w przemyśle otrzymywane w wyniku destylacji ropy naftowej lub drewna

Węglowodory – podział węglowodory łańcuchowe (alifatyczne) pierścieniowe (cykliczne) nasycone nienasycone alicykliczne aromatyczne (areny) alkany (parafiny) alkeny (olefiny) alkiny (acetyleny) cykloparafiny cykloolefiny cykloacetyleny jednopierścieniowe wielopierścieniowe

Węglowodory – toksyczność funkcją indywidualnych właściwości fizykochemicznych związku: lepkość lotność napięcie powierzchniowe chemiczna aktywność każdej części łańcucha (podstawniki)

Węglowodory - toksyczność Dawka toksyczna już kilka mililitrów może wywołać chemiczne zapalenie płuc spożycie 10 - 20 ml niektórych, ogólnie działających związków (czterochlorek węgla) może być przyczyną śmiertelnego zatrucia

Węglowodory objawy kliniczne Aspiracja do płuc: objawy natychmiast – kaszel, odruchy wymiotne, chrząkanie w ciągu kilku godzin – przyspieszenie oddechów, duszność, chemiczne zapalenie płuc

Węglowodory patofizjologia układ oddechowy toksyczność wynika zwykle z aspiracji lub dyfuzji węglowodoru słaba rozpuszczalność w wodzie, głęboka penetracja – skurcz oskrzeli, odczyn zapalny

Węglowodory – patofizjologia układ oddechowy w pęcherzykach płucnych – wypierają tlen, niszczą surfaktant – rozlane zmiany wysiękowe, krwotoczne w pęcherzykach płucnych – upośledzenie dyfuzji tlenu dysfunkcja pęcherzyków prowadzi do nieprawidłowego stosunku wentylacji do perfuzji (V/Q) – niewydolność oddechowa

Węglowodory – patofizjologia układ pokarmowy bezpośrednie podrażnienie błony śluzowej, są szybko absorbowane przez śluzówkę; niektóre wywołują oparzenia chemiczne; objawy: piekący ból w jamie ustnej, gardle, bóle brzucha, nudności wymioty, krwotoczna biegunka; wymioty zwiększają ryzyko aspiracji

Węglowodory – patofizjologia układ nerwowy są lipofilne  powinowactwo do bogatolipidowej tkanki nerwowej; ogólnoustrojowa absorpcja  ostre i przewlekłe toksyczne uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego; niektóre 6-węglowe alifatyczne WW (np. n-heksan, metylo-n-butyloketon)  metabolizm do związków zaburzających transport aksonalny  obwodowa polineuropatia demielinizacyjna

Węglowodory – patofizjologia układ nerwowy długotrwałe narażenie na WW w miejscu pracy lub nadużywanie lotnych WW  przewlekłe bóle głowy, ataksja móżdżkowa, upośledzenie funkcji poznawczych i innych wyższych czynności nerwowych niektóre lotne WW (np. butan, benzen, toluen i ksylen)  działają depresyjnie na OUN, ale także  działanie euforyczne (podniecenie, drżenia, zawroty głowy)

Węglowodory – patofizjologia układ krążenia wysokie stężenia WW  uwrażliwienie mięśnia sercowego na działanie katecholamin  ryzyko wystąpienia u narażonych VT lub VF (tzw. „nagła śmierć wąchaczy” - może wystąpić, kiedy osoba nadużywająca zrobi nagle większy wysiłek fizyczny krótko po intoksykacji WW) także – bloki przedsionkowo-komorowe i bradykardia niektóre mogą obniżać kurczliwość mięśnia sercowego i zmniejszać obwodowy opór naczyniowy

Węglowodory droga narażenia inhalacyjna bezpośrednie wdychanie par substancji lotnych (”sniffing”) inhalowanie par z materiału nasączonego lotną cieczą i umieszczonego na twarzy (”huffing”) powtarzane wdychanie par z umieszczonego w plastikowej torbie węglowodoru (”bagging”) pokarmowa przezskórna parenteralna

Węglowodory przyczyny zatruć przypadkowe spożycie (najczęstsza przyczyna): typowe u dzieci <5 rż., które mają dostęp do WW bez nadzoru rodzicielskiego u dorosłych i starszych osób, kiedy WW są przechowywane w nieoznakowanych pojemnikach zamierzone nadużycie (młodzież i młodzi dorośli) przypadkowe narażenie w gospodarstwie domowym lub miejscu pracy masywne spożycia doustne (próby samobójcze)

Węglowodory alifatyczne różnią się długością łańcucha węglowego oraz obecnością oraz ilością wiązań; łańcuch do C4 – gaz; łańcuch od C5 do C18 – ciecz; łańcuch powyżej C18 – ciała stałe – woski parafinowe Największe ryzyko zatrucia – ciekłe, łatwo parujące węglowodory

Węglowodory alifatyczne n – Heksan – C6H14 produkt destylacji ropy naftowej bezbarwna ciecz, nierozpuszczalna w wodzie, miesza się dobrze z innymi rozpuszczalnikami organicznymi stosowany jako: odczynnik laboratoryjny, jest składnikiem rozpuszczalników farb i atramentów, w małej ilości w benzynie wchłania się przez drogi oddechowe, w małym stopniu przez skórę w organiźmie ulega utlenieniu do neurotoksycznego heksanodionu powodującego obwodowe neuropatie czuciowe uszkadzając osłonki mielinowe nerwów

Węglowodory alifatyczne n – Heksan - – C6H14 w dużym stężeniu wywiera działanie narkotyczne, pojawia się oczopląs, zawroty głowy, senność – ustępują po zakończeniu narażenia po długotrwałym narażeniu – parestezje, neuropatia ruchowa rzadziej czuciowa – zwolnienie przewodnictwa ruchowego objawy występują przy stężeniach powyżej 720mg/m3 działa drażniąco na skórę i błony śluzowe

Węglowodory alifatyczne benzyna mieszanina ciekłych węglowodorów, skład zmienny w zależności od pochodzenia, sposobu otrzymania i stopnia rafinacji; może zawierać małe domieszki węglowodorów aromatycznych, substancji przeciwstukowych – tetraetylek ołowiu; benzyna samochodowa, benzyna lotnicza, benzyna ekstrakcyjna – rozpuszczalnik, benzyna lakowa – do produkcji lakierów, farb, past do podłóg benzyna apteczna – nie zawiera węglowodorów aromatycznych i nienasyconych

Węglowodory alifatyczne benzyna Zastosowanie: paliwo płynne, rozpuszczalnik, do odtłuszczania, do prania „na sucho”. Zatrucia: w przemyśle obuwniczym – stosowana jako rozpuszczalnik, w pralniach, przy czyszczeniu i naprawie świeżo opróżnionych zbiorników, przypadkowe – doustne – wypadek w pracy.

Węglowodory alifatyczne benzyna wchłania się drogą oddechową, w mniejszym stopniu drogą doustną, gromadzi się w tkance tłuszczowej, wykazuje powinowactwo do tkanki nerwowej, wydala się drogą oddechową zatrucie ostre: – pobudzenie psychoruchowe, wesołkowatość, zaczerwienienie twarzy, tachykardia – przypomina upojenie alkoholowe; - zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, senność, śpiączka; - przy stężeniu powyżej 20000mg/m3 – szybka utrata przytomności, zgon

Węglowodory alifatyczne benzyna zatrucie przewlekłe: - zespół rzekomonerwicowy – bóle i zawroty głowy, nadmierna drażliwość, zaburzenia snu, drżenia rąk - niewielka niedokrwistość może wynikać z domieszek benzenu zachłyśnięcie: - ogólne objawy toksyczne jak w zatruciu ostrym, - odoskrzelowe zapalenie płuc z krwiopluciem, leukocytozą – ropień płuca

Węglowodory alifatyczne benzyna Różnicowanie: zatrucie ostre – upojenie alkoholowe lub zatrucie innym rozpuszczalnikiem organicznym – charakterystyczny zapach z ust (!) zatrucie przewlekłe – trudne do rozpoznania – konieczne śledzenie dynamiki objawów i wiarygodna ocena narażenia – konieczność konsultacji neurologicznej, psychiatrycznej, psychologicznej

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Różnią się: długością łańcucha węglowego, obecnością i liczbą wiązań nienasyconych, liczbą atomów chlorowca i miejscem ich połączenia. Toksyczność wzrasta: z długością łańcucha węglowego, liczbą atomów chlorowca . Postać – gazy, łatwo parujące ciecze

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl - w temperaturze pokojowej – gaz stosowany jako chłodziwo w lodówkach, chłodziarkach narażenie przy naprawie urządzeń chłodniczych wchłania się droga oddechową wydala się drogą oddechową niezmieniony a częściowo utlenia się do kwasu mrówkowego – wydalany z moczem

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl Zatrucie ostre: kilkunastogodzinny okres utajenia; zawroty i bóle głowy, osłabienie ostrości wzroku, podwójne widzenie, chwiejny chód; nudności, wymioty, bóle brzucha dodatni objaw Romberga, upośledzenie koordynacji ruchów, zaburzenia czynności mięśni okoruchowych w ciężkim zatruciu – niewydolność nerek, drgawki, śpiączka, zgon(!)

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl Zatrucie ostre: potwierdzeniem narażenia – kwas mrówkowy w moczu; próby wątrobowe, BOM, kreatynina, mocznik, badanie neurologiczne Leczenie - szpitalne

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych chlorek metylenu – dichlorometan – CH2Cl2 w temperaturze pokojowej – ciecz o temp. wrzenia – 40 st.C. Zastosowanie: - rozpuszczalnik o wysokim stopniu lotności do usuwania niektórych farb w kontakcie z płomieniem lub gorącym metalem – powstaje fosgen wchłania się przez płuca – utlenia się do CO(!!!) przy 6-cio godzinnym narażeniu - HbCO – do 40% T1/2 CO – 13 godzin (!!!)

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych chlorek metylenu – dichlorometan – CH2Cl2 kontakt ze skórą może powodować oparzenia chemiczne narządem krytycznym jest OUN: - bóle i zawroty głowy, - drętwienie i mrowienie w kończynach, - senność, utrata przytomności (CO), - ma działanie hepatotoksyczne, - zawał mięśnia sercowego, - demencja

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra bezbarwna, łatwo parująca i niepalna ciecz o słodkawym zapachu; stosowany w przemyśle chemicznym do chlorowania węglowodorów krótkołańcuchowych oraz w przemyśle gumowym, jest rozpuszczalnikiem do produkcji leków, pestycydów oraz substancji przeciwstukowych; w przeszłości – do produkcji gaśnic, rozpuszczalnik do prania odzieży, wełny, do odtłuszczania metali i dezynsekcji; w kontakcie z płomieniem, gorącym metalem – powstaje fosgen

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra w postaci pary wchłaniany jest drogą oddechową, w postaci cieczy wchłania się przez skórę, przyjęty doustnie wchłania się z przewodu pokarmowego – zatrucia przypadkowe, suicydalne; spożycie 5 ml może być śmiertelne ; 50% CCl4 wydala się wolno w stanie niezmienionym przez drogi oddechowe, wchłonięty CCl4 odkłada się w tkance tłuszczowej, wątrobie, szpiku, mózgu, nerkach CCl4 ulega rozkładowi do chloru i wolnego rodnika trichlorometylowego, a następnie do chlorowodoru i chlorku karbonylu

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra zmiany narządowe dotyczą wątroby i nerek wątroba – zwyrodnienie tłuszczowe, nekroza hepatocytów w wyniku peroksydacji lipidów i tworzenia wolnych rodników tlenowych; nerki – uszkodzenie i martwica kanalików I rzędu, w dużych stężeniach – niedokrwienie całego nefronu – spadku przesączania kłębuszkowego dowodem narażenia jest stwierdzenie tetrachlorometanu w powietrzu wydechowym i we krwi – do 2 tygodni po przebyciu narażenia

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Zatrucie ostre: I faza - podrażnienie spojówek, błon śluzowych nosa, gardła - nudności, wymioty, zwężenie pola widzenia, diplopia - objawy narkotyczne aż do śpiączki II faza - pozorna poprawa III faza - krwiste wymioty - żółtaczka, hepatomegalia, skaza krwotoczna (protrombina) - oliguria aż do niewydolności nerek ZESPÓŁ WĄTROBOWO - NERKOWY

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Zatrucie ostre: ostry żółty zanik wątroby (!) stopniowa poprawa po kilku tygodniach … kilku miesiącach w nielicznych przypadkach rozwija się marskość wątroby

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Zatrucie przewlekłe: - rzadko, w wyniku długotrwałego, umiarkowanego narażenia, - nie występuje faza narkotyczna, - cechy zespołu wątrobowo – nerkowego o mniejszym stopniu nasilenia - objawy ustępują po przerwaniu narażenia - mogą wystąpić objawy uszkodzenia mózgu i móżdżku w wyniku procesów demielinizacyjnych

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Badania pomocnicze: tertrachlorometan w powietrzu wydechowym, we krwi, pełny profil prób wątrobowych, ze wsk. protrombinowym, proteinogramem, badania w kierunku infekcji WZW, próby nerkowe, BOM, elektrolity, usg jamy brzusznej. Różnicowanie: - WZW, - zespół sromotnikowy, - inne zatrucia

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Leczenie: - hiperwentylacja – respiratoroterapia, - wymienne przetoczenie krwi, iHD, CRRT, - antyoksydanty (acetylocysteina), - silibinina (Legalon), - wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i RKZ, - hiperbaria tlenowa (działanie hepatoprotekcyjne)

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra Rokowanie: - niepewne – zależy od stopnia narażenia, nasilenia i przebiegu objawów; - w ciężkich przypadkach zatrucie może zakończyć się zgonem; - wyleczenie po długotrwałym leczeniu, rehabilitacji

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) - TRI bezbarwna ciecz o przyjemnym, aromatycznym zapachu, lotna; zastosowanie przy odtłuszczaniu metali, rozpuszczalnik farb, emalii, smoły, gumy, do produkcji atramentów i materiałów przylepnych; dawniej szeroko stosowany w pralniach chemicznych do czyszczenia na sucho; z uwagi na działanie odurzające stosowany przez wąchaczy

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI wchłania się głównie przez drogi oddechowe oraz przez skórę; większość wydala się w stanie niezmienionym przez płuca; w organiźmie utlenia się w wątrobie do chloralhydratu, który ulega redukcji do trichloroetanolu (TCE) lub utlenieniu do kwasu trichlorooctowego (TCA). Trójchloroetanol jest utleniany do TCA lub po połączeniu z kwasem glukuronowym wydalany jest z moczem; biomarkerami narażenia na TRI są: TCE i TCA; TCE jest wczesnym biomarkerem – wydala się w pierwszych godzinach TCA wydala się po kilkunastu godzinach, szczyt – 2 – 3 doba

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI Zatrucie ostre: - działanie drażniące na skórę i spojówki oka, może spowodować uszkodzenie rogówki, - zawroty głowy, uczucie upojenia, bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia i koordynacji ruchowej, splątanie, utrata przytomności, - zaburzenia rytmu serca – VES, FV – zgon, - zaburzenia przewodnictwa w nn obwodowych i n.VII – może utrzymywać się kilkanaście miesięcy, - słabe działanie hepato- i nefrotoksyczne

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI Zatrucie przewlekłe: - uogólnione osłabienie, senność, brak łaknienia, zaburzenia węchu, apatia, zaburzenia koncentracji uwagi, osłabienie pamięci, - objawy polineuropatii, zwolnienie przewodnictwa w nerwach obwodowych , zmiany w zapisie EEG, - uznany jest za kancerogen – rak wątroby i chłoniak złośliwy

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI Badania pomocnicze: - TCE – narażenie bieżące - TCA – odzwierciedla okres wcześniejszy – DSB – 20mg/l, - próby wątrobowe, - BOM, próby nerkowe, - EKG, - przewodnictwo nerwowe, EEG, - konsultacje: neurologiczna, psychologiczna, psychiatryczna

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI Różnicowanie zatrucia ostrego: - upojenie alkoholowe, - zatrucie innymi rozpuszczalnikami, - zatrucie CO. Różnicowanie zatrucia przewlekłego: - zespół rzekomonerwicowy, - polineuropatie np. cukrzycowa, alkoholowa

Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI Zatrucie ostre najczęściej jest odwracalne i nie pozostawia trwałych nastepstw Zatrucie przewlekłe: może być odwracalne w okresie wczesnym, objawy uszkodzenia układu nerwowego – polineuropatie mogą utrzymywać się stale

Węglowodory aromatyczne zawierają w cząsteczce sześcioczłonowy pierścień aromatyczny lub układ kilku skondensowanych pierścieni do których podłączone były podstawniki alkilowe lub arylowe; najprostszym węglowodorem aromatycznym jest benzen – C6H6; otrzymuje się z ropy naftowej, smoły pogazowej i gazu ziemnego znajdują za w wielu dziedzinach przemysłu, stanowią składnik paliw, używane są jako rozpuszczalniki; w technologiach przemysłowych występują jako mieszaniny

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 lotna, bezbarwna, palna ciecz otrzymywana z destylacji ropy naftowej w przeszłości używany jako rozpuszczalnik farb, lakierów, klejów, w przemyśle gumowym i skórzanym obecnie zastępowany jest mniej toksycznymi rozpuszczalnikami w benzynie może stanowić maksymalnie 1% ma zastosowanie w przemyśle chemicznym do syntezy barwników, leków, detergentów, materiałów wybuchowych, fenoli, styrenu

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 w postaci pary wchłania się przez drogi oddechowe, w postaci cieczy wchłania się przez nieuszkodzoną skórę, śmiertelna dawka doustna  100 ml 50% benzenu wydala się niezmienione przez płuca, 50% benzenu przechodzi do wątroby, szpiku kostnego, tkanki tłuszczowej, w wątrobie pod wpływem oksydazy cytochromu P-450 ulega utlenieniu do fenolu, katecholu i kwinolu; fenol po sprzężeniu z kwasem glukuronowym lub siarczanami wydalany jest z moczem lub po rozerwaniu pierścienia węglowego wydalany jest z moczem jako kwas mukonowy.

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Zatrucie ostre: - występują rzadko, w sytuacjach awaryjnych; - bóle i zawroty głowy, nudności, odczucie zmęczenia, utrata przytomności , - zaburzenia rytmu serca, - następstwem mogą być trwałe uszkodzenia układu nerwowego, zespół rzekomonerwicowy.

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Zatrucie przewlekłe: zmiany w krwiotwórczym: - początkowy okres - wzrost erytrocytów, leukocytów, - okres depresji - mierna leukopenia, - spadek PLT – wydłużenie czasu krwawienia, upośledzenie kurczliwości skrzepu, - leukopenia, względna limfocytoza, - spadek erytrocytów, hemoglobina w normie

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Zatrucie przewlekłe: - krwawienia z dziąseł , nosa, wynaczynienia po niewielkich urazach, wydłużenie menstruacji; - szpik ubogogrudkowy - zmniejszenie układu białokrwinkowego, zahamowanie na etapie mielocytów, - zahamowanie układu płytkowego, - upośledzenie układu erytrocytarnego - niedokrwistość aplastyczna;

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Zatrucie przewlekłe: uszkodzenie układu nerwowego – zaburzenia behawioralne, psychomotoryczne, uszkodzenie błędnika, nerwu przedsionkowego i słuchowego; działanie genotoksyczne, aberracje chromosomalne; białaczka – ostra białaczka mieloblastyczna, erytroleukemia, białaczka przewlekła – rzadziej – występują po kilku, kilkunastu latach od przerwania narażenia; - benzen jest uznanym przez IARC kancerogenem.

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Badania pomocnicze: - fenol w moczu – podstawowy biomarker narażenia powinien być pobierany w drugiej połowie dniówki - kwas fenylomerkapturowy i mukonowy czulszy biomarker Fenol w moczu: - do 10mg/l – fizjologiczne stężenie, - do 20mg/l – DSB, - powyżej 25mg/l – narażenie niewielkie, - około 50mg/l odpowiada narażeniu około 32mg/m3 przez 8 godzin; - około 100mg/l odpowiada narażeniu około 80mg/m3 przez 8 godzin

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Badania pomocnicze: - morfologia krwi z rozmazem, - PLT, - retikulocyty, - biopsja szpiku, - badania koagulologiczne, - EKG, - konsultacja neurologiczna

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Różnicowanie zatrucia ostrego: - upojenie alkoholowe, - diagnostyka zaburzeń świadomości, Różnicowanie zatrucia przewlekłego: - pancytopenie o innej etiologii i idiopatyczne, - inne białaczki - polineuropatie

Węglowodory aromatyczne benzen – C6H6 Rokowanie: - pancytopenie przy przerwaniu narażenia są odwracalne; - zaawansowana niedokrwistość aplastczna – rokowanie złe, - białaczka – rokowanie jak w białaczkach niezależnie od narażenia.

Węglowodory aromatyczne toluen – metylobenzen – C6H5CH3 - bezbarwna, palna, lotna ciecz o zapachu podobnym do benzenu; - otrzymywany z ropy naftowej; - używany jako rozpuszczalnik farb, lakierów, żywic, gumy, smoły, asfaltu, celulozy, - do produkcji trójnitrotoulenu – TNT, chloraminy, diizocyjanianu toulenu, sacharyny.

Węglowodory aromatyczne toluen – metylobenzen – C6H5CH3 - wchłania się przez układ oddechowy, ciekły w małej ilości przez skórę; - 20% - wydala się przez płuca; - 40 – 60% ulega utlenieniu do kwasu benzoesowego, który po połączeniu z glicyna daje kwas hipurowy wydalany z moczem (w ciągu 24godzin); - DSB toulenu we krwi – 300ug/l

Węglowodory aromatyczne toluen – metylobenzen – C6H5CH3 Ostre zatrucie: - bóle i zawroty głowy, podrażnienie spojówek, podrażnienie błon śluzowych nosa, gardła, parestezje, niezborność ruchów, zaburzenia świadomości, śpiączka; - zaburzenia rytmu serca, blok AV, VES, FV, ostra niewydolność lewokomorowa, zgon; Przewlekłe zatrucie: - osłabienie mięśniowe, bóle brzucha, zaburzenia móżdżkowe, uszkodzenie n. II, neuropatia obwodowa, zaburzenia zachowania; - uszkodzenie wątroby, - uszkodzenia szpiku wynikają z domieszek benzenu.

Węglowodory aromatyczne toluen – metylobenzen – C6H5CH3 Badania pomocnicze: - biomarker narażenia – kwas hipurowy w moczu lub kwas orto-krezolowy w moczu, DSB kwasu hipurowego w moczu – do 1500mg/l DSB kwasu ortokrezolowego w moczu – 0,5mg/l - morfologia z rozmazem, PLT, - konsultacja neurologiczna i psychologiczna. Rokowanie: dobre przy przerwaniu narażenia

Węglowodory aromatyczne ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2 trzy formy izomeryczne – orto, meta, para - bezbarwna, lotna, palna ciecz otrzymywana przez destylację ropy naftowej; - rozpuszczalnik farb, lakierów, klejów - w przemyśle jako surowiec do produkcji żywic, kwasu benzoesowego i ftalowego, - w pracowniach histopatologicznych

Węglowodory aromatyczne ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2 - w postaci par wchłania się poprzez drogi oddechowe, - ciekły – wchłania się przez skórę, - gromadzi się w narządach bogatych w tłuszcze; - metabolizuje do kwasu metylobenzoesowego, który łączy się z glicyną – kwas metylohipurowy wydalany z moczem, - niewielka część wydala się w postaci niezmienionej z powietrzem wydechowym

Węglowodory aromatyczne ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2 Ostre zatrucie: - ból i zawroty głowy, nudności, wymioty, senność, splątanie, utrata przytomności, - toksyczne uszkodzenie wątroby i nerek, - wybroczyny w OUN Przewlekłe zatrucie: - uszkodzenie OUN – zespół psychoorganiczny – bóle i zawroty głowy, drażliwość, zmęczenie, zaburzenia koordynacii ruchowej, osłabienie pamięci, - polineuropatie z zaburzeniami przewodnictwa w nn. obwodowych

Węglowodory aromatyczne ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2 Badania pomocnicze: - biomarkerem narażenia jest kwas metylohipurowy; - DSB kwasu metylhipurowego w moczu – do 1400mg/l, - DSB kwasu hipurowego w moczu – do 1500mg/l - morfologia z rozmazem, PLT, - badanie przewodnictwa w nn., - konsultacja neurologiczna

Węglowodory leczenie uwagi ogólne leczenie zatrucia WW jest podtrzymujące  brak jest specyficznych odtrutek!!! obserwuj pacjentów bezobjawowych w poszukiwaniu oznak zatrucia obserwuj wszystkich pacjentów przez minimum 6 h po ekspozycji w poszukiwaniu objawów zatrucia

Węglowodory – leczenie zapalenie płuc tlenoterapia, intubacja, mechaniczna wentylacja antybiotyki wskazane tylko w przypadku obecności infekcji sterydy – nie dowiedziono skuteczności we wczesnej fazie zapalenia płuc wywołanego WW

Węglowodory – leczenie zapalenie płuc metoda pozaustrojowego utlenowania (ECMO - extracorporeal membrane oxygenation) – wykazano jego skuteczność u dzieci wentylacja wysokimi częstotliwościami (HFJV – high frequency jet ventilation) – zapewnia właściwe utlenowanie przy mniejszych szczytowych ciśnieniach wdechowych

Węglowodory – leczenie zapobieganie wchłanianiu Prowokowanie wymiotów – przeciwwskazane Płukanie żołądka – tylko po zabezpieczeniu dróg oddechowych przez intubację dotchawiczą!!!

Węglowodory – leczenie zapobieganie wchłanianiu Aspiracja treści żołądkowej: po intubacji dotchawiczej u pacjentów podsypiających lub zamroczonych, a wymagających dekontaminacji przewodu pokarmowego, po spożyciu znacznej ilości toksycznych WW (np. próba samobójcza), gdy nie wystąpiły spontaniczne wymioty, spożycie WW wysoce toksycznych (np. WW halogenowe, CCl4) lub zawierających bardzo toksyczne dodatki (np. metale ciężkie, pestycydy), skuteczna przy wykonaniu do 1 h od spożycia.

Węglowodory – leczenie zapobieganie wchłanianiu Węgiel aktywowany absorbował naftę, terpentynę i benzen in vitro i na modelach zwierzęcych, może sprowokować wymioty (ryzyko aspiracji u pacjentów po spożyciu WW); wskazania: spożycie silnie toksycznych WW, spożycie WW zawierających bardzo toksyczne domieszki (np. metale ciężkie, pestycydy), zatrucia mieszane z udziałem WW i innych absorbowalnych trucizn.

Węglowodory – leczenie zapobieganie wchłanianiu W przypadku spożycia WW konieczne podanie parafiny płynnej – 150 – 200ml p.o. Bezwzględnie przeciwwskazane podanie: mleka, tłuszczów i alkoholu przyśpieszają wchłanianie WW