Chemia w życiu codziennym

Poranek… Codzienna higiena … pasta do zębów → sole np.fluorki woda H2O Piecyk gazowy: gaz ziemny → metan → CH4 spalanie → reakcja chemiczna mydło sole, np. stearynian sodu

Śniadanie: Mleko jest mieszaniną głównie wody, tłuszczy i białek. para wodna – proces parowania → przemiana fizyczna Herbata? To też mieszanina … m.in. jest tam teina węglowodany i tłuszcze

Przejazd komunikacyjny Auta , motory itp. metale, stopy metali szkło jako mieszanina pewnych soli (głównie krzemianów(IV)) guma, tworzywa polimerowe paliwo – benzyna jako mieszanina węglowodorów

Szkoła… ubrania – tworzywa naturalne i sztuczne kreda – węglan wapnia zeszyty, książki - celuloza ołówek – grafit (odmiana alotropowa węgla)

Obiad! Białka: mięso, jajka, fasola Cukry: kasza, ziemniaki, makaron Tłuszcze: masło, olej, margaryna, śmietana, smalec Ale i witaminy: cytryna, pomarańcze, czarna porzeczka, ryby gotowanie, smażenie

trzeba dużo pić … Woda mineralna zawierająca rozpuszczalne sole Sole te pełnią funkcję budulcową i regulacyjną

Sport… oj, poziom adrenaliny wzrasta … adrenalina hormon „walki i ucieczki” produkowany w rdzeniu nadnerczy, jego działanie powoduje m. in. wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca, uwalnianie glukozy z mięśni, rozszerzanie oskrzeli, rozszerzanie źrenic

Jak najwięcej na świeżym powietrzu! powietrze to mieszanina gazów (czyste stanowi mieszaninę jednorodną)

Budowa… człowieka: cukry 1,5% sole mineralne 6,1% tłuszcze 13,8% białka 17,0% woda 61,6%

Przemysł spożywczy. Produkty chemiczne znalazły szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym jako środki konserwujące i ulepszacze żywności nadające kolor, smak, aromat oraz przedłużenie terminu ważności . Są to barwniki ,konserwanty ,zagęszczacze.

Kosmetyki Kosmetyki to praktycznie sama chemia. Np : Cynk : działa bakteriobujczo oraz wzmacnia włosy i skóre. Alkohole : Głównie występują w perfumach lub służą oczyszczająco. Ketony : wykorzystywane jako lakiery ,zmywacze do paznokci.

Rolnictwo Głównie mowa tu o nawozach sztucznych w których zawarte są związki chemiczne polepszające smak warzywa czy wpływają na jego szybkość rozwoju. Ze względu na zapotrzebowanie roślin w fosfor, potas, magnez, siarkę, wapń i żelazo nawozy sztuczne trzeba zaliczyć do pozytywnych stron chemii w rolnictwie lecz nie całkiem.

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Używki

Alkohol Najważniejszym przedstawicielem jest etanol, otrzymywany przez fermentację alkoholową glukozy, zachodzącą za pomocą drożdży. W zależności od spożytej dawki powoduje ożywienie, podniecenie, zaburzenia mowy i ruchu. Dawka 6-8 g na 1 kg jest śmiertelna. Długie i nadmierne spożywanie prowadzi do uzależnienia, dlatego jest szkodliwy.

Narkotyki ! Substancje pochodzenia roślinnego, ewentualnie otrzymane syntetycznie, które zamieniają wrażliwość układu nerwowego na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne.

Farmacja Jedą z najważniejszych dziedzin w których stosowana jest chemia to farmacja. Leki: najważniejsze zastosowanie chemii. Są to związki chemiczne pochodzenia mineralnego, roślinnego, zwierzęcego lub otrzymane na drodze syntezy chemicznej. Służą poprawie zdrowia człowieka.

18

Przykłady zastosowania stali: Stal – stop żelaza z niewielką ilością węgla – około 2% Stal obok żelaza i węgla zawiera zwykle również inne składniki na przykład: chrom, nikiel, mangan, wolfram, miedź, molibden, tytan. karoserie samochodów pokrycia dachu i elewacji puszki do konserw rury konstrukcje budowlane elementy mebli wiatraki (elektrownie wiatrowe) statki i platformy morskie. Przykłady zastosowania stali:

Węglowodany – wiadomości ogólne W życiu codziennym spotykamy wiele przykładów cukrów: - cukier buraczany (sacharoza) – cukier stosowany w kuchni - cukier gronowy – glukoza - skrobia – składnik ziaren zbóż i bulw ziemniaczanych - celuloza – materiał budulcowy tkanek roślinnych

Zastosowanie wybranych fluorowcopochodnych Do najpopularniejszych fluorowcowęglowodorów należą:  tetrachlorek węgla, chloroform, freony, teflon i polichlorek winylu (PCW, lub z angielska PCV). Tetrachlorek węgla (tetrachlorometan CCl4) ze względu na symetryczną budowę jest niepolarnym rozpuszczalnikiem, o gęstości znacznie przekraczającej gęstość wody i praktycznie nie mieszający się z wodą. Z powodu swoich właściwości często używany jest do ekstrakcji związków niepolarnych. Ze względu na niepalność był stosowany w gaśnicach (gaśnice tetrowe), ponieważ jednak w wyższych temperaturach tworzy z tlenem z powietrza trujący fosgen (COCl2) został wycofany z powszechnego użycia. Chloroform CHCl3, rozpuszczalnik, dość lotny, bardziej polarny niż tetrachlorek węgla, wykazuje, jak większość fluorowcopochodnych działanie narkotyczne. Pod ogólną nazwą freony kryją się związki węgla z fluorem i chlorem, np. CFCl3, CF2Cl2, które ze względu na dużą lotność i duże ciepło parowania były stosowane jako czynnik chłodzący w urządzeniach chłodniczych (np. lodówkach domowych). Ze względu na udział w procesie niszczenia warstwy ozonowej atmosfery ziemskiej zostają wycofywane z użycia 21

Wiele fluorowcowych pochodnych alkanów i alkenów znajduje zastosowanie jako rozpuszczalniki, szczególnie do ekstrakcji. Polimery otrzymywane z fluorowcoalkenów znalazły wiele zastosowań w życiu codziennym. Do najpopularniejszych należy PCW - polichlorek winylu. Dodatki różnych wypełniaczy lub plastyfikatorów pozwalają otrzymywać materiały do produkcji folii, elastycznych węży aż po twarde i mechanicznie odporne rury i kształtki. Drugim bardzo popularnym polimerem jest teflon, politetrafluoroetylen.   (-CF2-CF2-)n Stosowany ze względu na wytrzymałość na wysokie temperatury, chemiczną bierność i dobre właściwości mechaniczne oraz niski współczynnik tarcia. Stosowany od pokrywania patelni warstwą zapobiegającą przywieraniu smażonego pożywienia po łożyska i technikę kosmiczną 22

ENERGIA ATOMOWA Jest to energia uzyskiwana z: rozszczepienia bardzo ciężkich jąder takich jak uran, pluton czy tor, syntezy lekkich pierwiastków na przykład helu i litu. W obu przypadkach uwalniana jest energia wiązania jądrowego, która przewyższa około milion razy energię uwalnianą w reakcji chemicznej np. przy rozszczepieniu 1 g uranu uzyskuje się tyle energii, co przy spaleniu ponad 2 t węgla.

Energię jądrową można uzyskiwać w sposób: kontrolowany w wyniku rozszczepienia atomów (paliwa jądrowego) pod wpływem neutronów powolnych w sposób łańcuchowy - w reaktorach jądrowych, niekontrolowany - broń jądrowa, zarówno rozszczepieniowa, jak i termojądrowa neutron neutron produkt rozszczepienia neutron neutron jądro atomu neutron

Rozszczepienia jądra atomu Reakcja rozszczepienia polega na rozbiciu jądra uranu (izotop 235) na dwa mniejsze jądra o masach przypadkowych, najczęściej w stosunku około 2:3 z wydzieleniem neutronów.   Rozszczepienia jądra atomu Energia Neutron Neutrony Jądro atomu uranu U Jądro staje się niestabilne 235 Jądro dzieli się

Reakcja łańcuchowa   Uwolnione neutrony mogą wywołać następne reakcje rozszczepienia inicjując w ten sposób reakcję łańcuchową.

Reaktor jądrowy Jest to urządzenie, w którym przeprowadza się z kontrolowaną szybkością reakcję rozszczepienia jąder atomowych. W tym celu wprowadza się do reaktora substancje pochłaniające neutrony. Są to na przykład bor lub kadm. Substancje te umieszczone są w prętach zwanych regulacyjnymi. Moderator służy do spowalniania neutronów poprzez zderzenia neutronów z jądrami moderatora. Rdzeń reaktora jądrowego

3 5 2 4 6 1 8 7 Pierwotny obieg wody Sztuczny zbiornik obudowa rdzenia Pręty paliwowe Wtórny obieg wody Wytwornica pary Suszarka pary Rdzeń reaktora Pompa