Psychologia Poznawcza Michał Białek

Sposób organizacji zajęć Wersja I – 85 minut – 15 min przerwy – 85 min Wersja II – 55 minut – 10 min przerwy – 55 minut – 10 minut przerwy – 55 minut

Cel zajęć Ogólne zrozumienie „działania” człowieka Pozbycie się stereotypów na temat psychologii Poznanie psychologii jako nauki Dokładna prezentacja mechaniki przetwarzania informacji przez człowieka Stanowi podstawę umożliwiająca opanowanie: psychologii społecznej, zachowań konsumenckich czy technik negocjacji

Zasady zaliczenia Egzamin – testowy, zalicza 50%+1 punkt Obecność - dopuszczalne ominięcie 6h dydaktycznych (20% zajęć)

Wprowadzenie

Co to jest psychologia: Psychologia to nauka zajmująca się badaniem mechanizmów sterujących zachowaniem Elementy kształtujące zachowanie to: Mechanizmy poznawcze Emocjonalne Motywacyjne Osobowościowe Społeczne

Psychologia poznawcza Psychologia poznawcza zajmuje się człowiekiem, jako systemem odbioru i przetwarzania informacji. System ten nazwany jest umysłem. Podstawowym zadanie w stosunku do opisu umysłu jest opis, w jaki sposób kształtuje on zachowanie w różnych sytuacjach życia codziennego oraz podczas zmagania się z różnymi problemami.

Dualizm kartezjański:

pogląd wywodzony od René Descartesa głoszący radykalny rozdział między nierozciągłą duszą myślącą a rozciągłym ciałem fizycznym. Mamy więc do czynienia z dwoma wymiarami opisu człowieka: dusza i ciało (mózg i myśl)

Metafora komputerowa:

Mózg w swojej funkcji najbliższy jest komputerowi: Mózg – hardware Myślenie – software Myślenie jest funkcja działającego hardwaru, tak jak muzyka jest funkcja grającego instrumentu.

Funkcjonalizm w metaforze komputerowej Wyjaśnianie zachowania w kategoriach neuronauki jest równie absurdalne jak wyjaśnianie funkcjonowania banku w kategoriach praw fizyki. – J. Fodor

Uwaga: pojęcie metafory komputerowej jest tylko sposobem opisu działania mózgu, a nie dokładnym jego odzwierciedleniem. Nie pociąga ono za sobą wszystkich możliwych implikacji wynikających z przyjętego porównania (tak jak opis lotu ptaka przy metaforze samolotowej nie zakłada w jego wnętrzu stewardesy z ciepłymi napojami).

Podstawowe pojęcia

Przetwarzanie informacji Funkcja redukcji niepewności. Rzut moneta redukuje niepewność co do wyniku o połowę (1 bit).

Informacja: W informatyce I=log2O Czyli logarytm o podstawie 2 z liczby dostępnych opcji. Informacja, że było 8 kandydatów do pracy, a przyjęto Zenobię, to ile bitów informacji?

Ćwiczenie Zapamiętaj pojawiające się informacje a następnie wykonaj polecenie z kolejnego ekranu Ekran 1: zapamiętaj Ekran 2: wykonaj zadanie

B K Q

7 +9 +3 -6 +8 -3 -5 +4 Suma?

?

Q X C

5 +8 -2 +9 -7 -3 Suma?

?

Koc

4 +9 -5 +8 -2 -4 -7 +2 Suma?

?

Niedźwiedź Krowa Lew

5 +9 -7 +4 -8 -3 +2 -5 Suma?

?

Ilość bitów Liczba – 3 bity Litera – 5 bitów Słowo – suma bitów z użytych liter

Podsumowanie Jednostką pomiaru informacji w psychologii nie jest bit, ale kęs (bite). Jest on miarą jednostki sensu dla człowieka, w odróżnieniu od bajta jako jednostki znaczenia dla komputera! Stąd ostrożnie z danymi „parapsychologów” i psychologizujących informatyków.

Ekonomia procesów poznawczych:   Nasz system wizualny ma pojemność 10 mln bitów na sekundę, co oznacza, że to co widzisz w ciągu godziny mogłoby wypełnić wszystkie twarde dyski, we wszystkich biurach na całym świecie. W tym samym czasie twój umysł może przetrawiać plus minus 45 bitów informacji na sekundę, kiedy czytasz to liczba to około 30 bitów, kiedy myślisz intensywnie to jest to około 12 bitów informacji na sekundę.

Przetwarzanie wszystkich dostępnych informacji nie ma sensu dla człowieka (a także niemożliwe technicznie). Człowiek to skąpiec poznawczy, nie angażujący wszystkich dostępnych zasobów, trzymając rezerwy na wszelki wypadek.

Uwaga mechanizm polegający na selekcjonowaniu docierających bodźców bez konieczności ich analizowania.

Struktury poznawcze Trwałe elementy umysłu, możliwe do wykorzystania w różnych warunkach i sytuacjach. W ich skład wchodzą: Wiedza Sądy Przekonania Schematy poznawcze

Między procesami a strukturami zachodzi sprzężenie zwrotne – procesy tworzą struktury, a stworzone struktury modyfikują późniejsze procesy poznawcze.

W strukturach poznawczych znajdują się następujące informacje: sądy o środowisku naturalnym – znajomość elementarnych praw fizyki, zasad ewolucji organizmów żywych, wiedza o kulturze, mniej lub bardziej uporządkowane dane o sztuce, obyczajach, mitach, sprawach metafizycznych. Dane o świecie społecznym – czyli o zachowaniu się osób i społeczeństwa, stosunkach międzyludzkich Samowiedza, lub struktura „ja” – wiedza o sobie, sądy o swoim charakterze, intelekcie, możliwościach fizycznych

Błąd kierowcy jadącego do Szczecinka: -         może źle skręcić (winny błąd procesu) -         może źle pojechać, bo nie wie gdzie jest Szczecinek (błąd struktury)

Pamięć – miejsce przechowywania informacji Kontrola poznawcza – zdolność systemu do samokontroli i samoregulacji. Można w ten sposób powstrzymać się od reakcji lub też wytworzyć pożądaną (przykład?).

Poziom przetwarzania ta sama informacja może być przetwarzana z rożną intensywnością i starannością na wielu piętrach przetwarzania danych. Istnieją 3 poziomy przetwarzania słowa : fizyczny – zależy czy wyrazy zostały zapisane dużymi czy małymi literami, czyli wzrokowo akustyczny – czy dane wyrazy rymują się z czymś (ląd – prąd; bas – las) semantyczny – znaczenie wyrazów (czy kot to zwierzę?; czy kra to rodzaj pagórka?)  

Przetwarzanie uzależnione jest od kontekstu – zarówno zewnętrznego (otoczenia) jak i wewnętrznego (wzbudzonych struktur poznawczych).

Reprezentacja poznawcza świata Odpowiednik obiektów (realnie istniejących, fikcyjnych, hipotetycznych). Zastępuje swój obiekt w procesach przetwarzania informacji. W związku z tym, że nie ma dwóch osób o tym samym doświadczeniu i wiedzy, nie ma tez osób o dwóch takich samych reprezentacjach świata. Podejście takie to konstruktywizm.

Dziękuję za uwagę