Prawa i obowiązki pacjenta adw. Aniela Łebek

Zakres regulacji praw pacjenta: Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Ustawa o zawodzie lekarza Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 5. Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów

Katalog praw pacjenta: Prawo do świadczeń medycznych (odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, w odpowiedniej kolejności dostępu do tych świadczeń, prawo do opinii innego lekarza lub konsylium lekarskiego) Prawo do informacji o stanie zdrowia ( przystępność informacji, proponowane możliwości diagnostyczne i lecznicze, następstwa działania i zaniechania, wyniki leczenia, rokowania) Prawo do zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych Prawo do tajemnicy Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego Prawo do opieki duszpasterskiej Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

Prawo do świadczeń medycznych odpowiadających aktualnej wiedzy medycznej: Co najmniej aktualne, podstawowe zasady, standardy przyjęte we współczesnej medycynie zawarte w dostępnej literaturze i przekazywane studentom wyższych uczelni medycznych Osoba udzielająca pomocy pacjentowi powinna zaniechać stosowania metod powszechnie odrzuconych, a metody kwestionowane powinna stosować tylko wtedy, kiedy nie istnieją metody powszechnie akceptowane Pacjentowi należy przestawić wszystkie metody leczenia, osoba wykonująca zawód medyczny może wskazać, który jej zdaniem sposób postępowania będzie najlepszy w konkretnym przypadku

Prawo do otrzymywania świadczeń w ustalonej kolejności: Koszyk gwarantowanych świadczeń – pacjentowi przysługują wszystkie świadczenia niezbędne wedle aktualnej wiedzy medycznej , ograniczone do tych metod, które zostały uznane za gwarantowane. Równe prawo dostępu do świadczeń medycznych bez względu na sytuację osobistą, materialną pacjenta Osoby będące w stanie nagłym- brak możliwości odmowy udzielenia świadczeń takiej osobie Nocna i świąteczna opieka zdrowotna oraz pogotowie ratunkowe .

Prawo do opinii innego lekarza lub zwołania konsylium lekarskiego: Lekarz może odmówić zwołania konsylium lekarskiego jeśli uzna żądanie za bezzasadne Żądanie pacjenta odnotowuje się w dokumentacji medycznej Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza Pacjent lub jego przedstawiciel mogą wnieść sprzeciw wobec opinii lub orzeczenia lekarskiego do Komisji Lekarskiej przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Sprzeciw wymaga uzasadnienia

Prawo do informacji o stanie zdrowia Informacja powinna być kompletna, przystępna, przy wykorzystaniu języka zrozumiałego dla pacjenta ze względu na jego wiek, wykształcenie Powinna dotyczyć stanu psycho- fizycznego pacjenta, zdiagnozowanych schorzeń , postępowania diagnostycznego, rokowań Informacja o stosowanych procedurach medycznych powinna wskazywać na proponowane i możliwe metody diagnostyczne i terapeutyczne i ich następstwa( pożądane i niepożądane) Przywilej terapeutyczny- ograniczenie informacji o stanie zdrowia dla dobra pacjenta

Prawo do zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych - Prawo do zgłaszania osobom wykonującym zawód medyczny działania niepożądanego produktu leczniczego Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym ma prawo do przechowywania na koszy tej placówki rzeczy wartościowych w depozycie Prawo do opieki duszpasterskiej Pacjenci przebywający w szpitalach mają prawo do opieki duszpasterskiej. W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital powinien umożliwić pacjentowi kontakt z duchownym jego wyznania . Koszty opieki duszpasterskiej ponosi placówka medyczna.

Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych Warunkiem udzielenia przez pacjenta skutecznej, ważnej zgody jest przekazanie mu pełnej informacji o możliwych metodach leczenia, ich konsekwencjach, spodziewanych rezultatach, skutkach ubocznych Brak dopuszczalności odbierania tzw. zgody blankietowej Zgoda kumulatywna- do udzielenia prawnie skutecznej zgody na zastosowanie określonej procedury medycznej potrzebne jest uzyskanie zgody innej niż pacjent osoby i zgody samego pacjenta( np. w przypadku zabiegu u osoby, która ukończyła 16, ale nie 18. rok życia). W przypadku braku zgody takiego pacjenta, konieczne jest uzyskanie zgody Sądu opiekuńczego. Zgoda zastępcza- uprawniony do wyrażenia zgody na zastosowanie określonej metody leczenia jest inna osoba niż sam pacjent lub konieczne jest uzyskanie zgody Sądu opiekuńczego ( małoletni poniżej 16r.ż, ubezwłasnowolniony)

Prawo do tajemnicy lekarskiej lekarz ma zakaz ujawniania jakichkolwiek informacji objętych tajemnicą (zakres przedmiotowy), komukolwiek (zakres podmiotowy), gdziekolwiek (zakres miejscowy), kiedykolwiek (zakres temporalny) i dla jakichkolwiek celów (zakres teleologiczny). Lekarz musi mieć świadomość absolutnego charakteru tajemnicy lekarskiej. W praktyce możliwe jest ograniczenie tego charakteru, ale tylko w przypadkach określonych przepisami prawa. Absolutne ujęcie zakresu tajemnicy lekarskiej prowadziłoby bowiem nieuchronnie do konfliktu z innymi wartościami (indywidualnymi lub społecznymi). Dlatego prawo dopuszcza jej ujawnienie na mocy 3 upoważnień: 1) za zgodą pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego (ex voluntas), 2) wprost z ustawy (ex lege), 3) za zgodą organu władzy publicznej lub innego upoważnionego podmiotu (ex oficio)

Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej Istnieją dwa rodzaje uprawnień pacjentów: - prawo do dostępu do informacji zawartych w dokumentacji medycznej oraz -prawo do ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej Żaden z pacjentów nie może być pozbawiony tych praw przez jakiekolwiek działanie bądź zaniechanie. Pierwsze prawo dotyczy dostępu do dokumentacji związanej ze stanem zdrowia pacjenta oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych, które jest ściśle związane z prawem pacjenta do informacji o swoim stanie zdrowia, wynikającego z art. 9 ustawy( o pr. pacjenta). Prawo do dostępu jest prawem osobistym, bowiem dotyczy wyłącznie osoby pacjenta oraz dokonanych świadczeń medycznych

Obowiązki pacjenta (ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych): Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma obowiązek zgłosić do Funduszu członków swojej rodziny Osoby uprawnione do bezpłatnego zaopatrzenia w leki obowiązane są do okazania przy zakupie dokumentu, który potwierdzają ich uprawnienie Przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego pacjent obowiązany jest przedstawić kartę ubezpieczenia zdrowotnego. Obowiązek poinformowania o zrezygnowaniu ze skorzystania ze świadczenia zdrowotnego pacjent jest obowiązany przedstawić skierowanie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego na ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne

Świadczeniobiorca ponosi koszty przejazdu na leczenie uzdrowiskowe i z leczenia uzdrowiskowego oraz częściową odpłatność za koszty wyżywienia i zakwaterowania w sanatorium uzdrowiskowym. Przykładowe obowiązki pacjenta wynikające z regulaminów porządkowych Przestrzegania zasad higieny osobistej Posiadania odpowiednich dokumentów Przestrzegania zasad kultury Stosowania się do zaleceń lekarza Powstrzymywania się od stosowania środków odurzających i alkoholu