Autor : Joanna Boryczka-Szęszoł Raport z badań pilotażowych. Problem przemocy w rodzinie w Gminie Miejskiej Mielec. Kompetencje, postawy i opinie profesjonalistów wobec problemu przemocy w rodzinie Doświadczenia i postawy młodzieży wobec problemu Doświadczenia i postawy rodziców wobec problemu Autor : Joanna Boryczka-Szęszoł

Cele Dostarczenie obrazu postaw, doświadczeń i kompetencji pracowników instytucji stykających się zawodowo z problemem przemocy w rodzinie. Ustalenie, w jaki sposób młodzież szkolna postrzega i interpretuje zjawisko przemocy w swoim najbliższym otoczeniu. Poznanie oceny zjawiska przemocy domowej w opinii mieszkańców pełniących funkcje rodzicielskie Cel praktyczny badań: sformułowanie wniosków oraz wskazań dotyczących lokalnych oddziaływań w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej

Grupy docelowe objęte badaniem profesjonaliści wsparcia społecznego (165): pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mielcu (28): pracownicy socjalni (24), asystent rodziny (1), psycholodzy (2), konsultant prawny (1) personel medyczny instytucji opieki zdrowotnej (63): osoby zatrudnione w Szpitalu Powiatowym w Mielcu (45): lekarze (8), pielęgniarki (32), położne (5) osoby zatrudnione w Pogotowiu Ratunkowym w Mielcu (18): lekarze (3), ratownicy medyczni (13), pielęgniarki (2)

Grupy docelowe pracownicy placówek oświatowych (gimnazjum, szkoła średnia-36): nauczyciele (33), pedagodzy (3) funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Mielcu (38): dzielnicowi (16), funkcjonariusze służby patrolowej (22) młodzież szkolna (72) gimnazjaliści (53), uczniowie szkoły średniej (19) osoby dorosłe pełniące funkcję rodzicielską (87)

Założenia metodologiczne metoda: sondaż diagnostyczny technika: ankieta narzędzia badawcze: 3 kwestionariusze ankiet Przyjęto ramy wiekowe badanych osób - dolna granica została określona na 15 lat, natomiast górna granica pozostała otwarta

Założenia metodologiczne Ponieważ badania przeprowadzone były wśród grup badawczych, nie w każdym przypadku będących reprezentatywnymi, winno się je traktować, jako pilotaż stanowiący punkt wyjścia do realizacji szerszych badań na terenie Gminy Mielec

Profesjonaliści wsparcia społecznego (n=165) Płeć: kobiety - ok.58,2 %, mężczyźni - ok.41,2% Wiek (w latach): 20 - 30 r. ż. – ok.20,6% 31 - 40 r. ż. – ok. 32,1% 41 - 50 r. ż. – ok.28,5% 51 - 60 r. ż. - 18,8% Staż pracy (w latach): od 0 do 5 – ok.23,6% od 6 do 11– ok.17% od 12 do 17– ok.18,2% od 18 do 23 - ok.13,9 % od 24 i więcej - ok.27,3% Wykształcenie: wyższe - ok. 53,3 %, średnie – ok.46,7%

Wykonywany zawód pielęgniarka (34) nauczyciel (33) pracownik socjalny (25) funkcjonariusz służby patrolowej (22) dzielnicowy (16) ratownik medyczny (13) lekarz (11) położna (5) pedagog (3) psycholog (2) konsultant prawny(1)

Styczność w pracy z przypadkami przemocy w rodzinie Tak - 75,8% Nie - 24,2% Policjanci i pracownicy MOPS - 100% Pracownicy Pogotowia Ratunkowego – 88,9% Nauczyciele – 61,1 % Pracownicy szpitala -57,8%

Podejmowane działania (zamknięty katalog odpowiedzi + ,,inne”) 47% - wskazało na pierwszy kontakt z klientem 37% - udziela wsparcia emocjonalnego 35% - podejmuje szybkie działania interwencyjne 33% - decyduje się na prowadzenie danego przypadku 20% - wskazało na udzielenie/zapewnienie pomocy prawnej 5% - wskazało na udzielenie/zapewnienie pomocy psychologicznej

Zachowania oznaczające przemoc najczęściej wskazywane były ataki fizyczne (Np. bicie, kopanie, duszenie – ponad 70%) wmawianie choroby psychicznej – prawie 30% nie uznaje za przemoc zaciąganie kredytów i pożyczek bez zgody – ponad 47% nie uznaje za przemoc nie łożenie na utrzymanie rodziny” – prawie 50% nie uznaje za przemoc

Częstotliwość występowania Przedstawiciele wszystkich zawodów byli zgodni, że duża częstotliwość stosowania zachowań przemocowych świadczy o występowaniu przemocy w rodzinie Jednak w opinii znacznego odsetka badanych stosowanie przemocowych zachowań przez sprawcę ,,co pół roku” (61,9%), ,,raz na rok” (58,2%) lub ,,jednorazowe użycie siły” (67,3%) - nie nosi znamion przemocy wewnątrzrodzinnej

Czy zdarza się, że osoby bite przez swoich bliskich zasługują na to 6,1% - odpowiedziało twierdząco (4 policjantów, 2 nauczycieli, 2 pracowników szpitala, 1 pracownik pogotowia, 1 pracownik ośrodka pomocy społecznej) Przedstawiane uzasadnienia (cyt.): ,,kara cielesna”, ,,wymuszanie zachowania zgodnego z prawem”, ,,nadużywanie alkoholu” , ,,zachowanie, tryb życia osoby bitej”, ,,jeżeli ktoś stosuje przemoc trzeba się bronić”, ,,prowokowanie przez osobę”, ,,jeżeli kilkukrotne tłumaczenie nie pomaga”

Stosowanie kar cielesnych/ dyscyplinowanie dziecka/bójki między rodzeństwem/przemoc w małżeństwie Kary cielesne: 15,2% - opowiedziało się za stosowaniem kar cielesnych 57,6% - bierze pod uwagę ,,danie klapsa” dziecku w celu zdyscyplinowania go Bójki między rodzeństwem: 36,7% uważa, że to niewielki problem zdaniem 22,4% nie stanowią problemu w opinii 16,4% - absolutnie nie stanowią problemu Przemoc w małżeństwie: 7,3% - uważa, że w pewnych okolicznościach jeden z małżonków może uderzyć drugiego

Podnoszenie kompetencji 63,1 % nie uczestniczyło w kursach w zakresie pracy z rodziną 57% wskazało na brak możliwości dokształcania się w pracy, w zakresie pracy z ofiarami przemocy (policja - 42,1%, szkoła - 63,9%, szpital - 88,9%, pogotowie -72,2%, MOPS - 7,2%) wśród 71 osób potwierdzających możliwość udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje w zakresie pracy z ofiarami przemocy, 25% nie skorzystało z tej możliwości

Ocena własnych kompetencji Spośród wszystkich pracowników instytucji, objętych badaniem, jedynie 29,7% czuje się dobrze przygotowanych do niesienia pomocy osobom uwikłanym w przemoc domową 70,3% uznało, że posiadane przez nich przygotowanie jest niewystarczające (szpital - 86,7%, nauczyciele - 80,6%, pogotowie ratunkowe -77,8%, MOPS – ok.64,3%, policja - 42,1%)

Wiedza w zakresie problemu przemocy w rodzinie 80,6% ogółu przedstawicieli instytucji objętych badaniem nie potrafiło wyjaśnić znaczenia terminu ,,wiktymizacja” (brak odpowiedzi lub ,,nie wiem”), w tym: personel szpitala - 100% policja - 70% szkoła - 69,4% personel pogotowia ratunkowego - 66,7% MOPS – 7,2% (92,8% wyjaśniło znaczenie pojęcia w prawidłowy sposób)

Współpraca z innymi instytucjami 28,5% nie dostrzega potrzeby współpracy (szpital - 55,6%, nauczyciele - 30,6%, pogotowie- 22,2%, policja - 15,8% MOPS - 3,6%) Wskazywani partnerzy: Policja (40%) MOPS (33,3%) PCPR (15,2%) Sąd (12,7%) Szkoła (12,7%) PIK –12,7%, Prokuratura (10,9%, Poradnia Psych.- Pedagogiczna (10,9%) i OPiTU (10,9%)

Miejsca w Mielcu udzielające całodobowego schronienia osobom doznającym przemocy w rodzinie 60,6% - nie posiada informacji czy istnieją (pogotowie - 83,3%, szpital oraz oświata - 77,8%, policja – 50%, MOPS – 10,7%) 40,5% - spośród osób potwierdzających ich istnienie, posiada błędne informacje, co do ilości takich miejsc w mieście 52,3% - spośród osób potwierdzających ich istnienie, nie wiedziało na pomoc jakich specjalistów osoba doznająca przemocy może tam liczyć

Obowiązujące akty prawne 53,3% ogółu osób objętych badaniem nie wymieniło żadnego z obowiązujących w Polsce aktów prawnych, dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie (pogotowie - 88,9%, szpital - 82,2%, oświata - 52,2%, policja -39,5%) nauczyciele, pedagodzy: 3 akty prawne (2,8%), 2 akty prawne (19,4%); 1 akt prawny (25%); 52,8% nie wymieniło żadnego aktu prawnego policja: 1 akt prawny (36,8%), 2 akty prawne (5,3%), 3 akty prawne (18,4%); 39,5% nie wymieniło żadnego aktu prawnego

Obowiązujące akty prawne pracownicy szpitala: 1 akt prawny (17,8%); 82,2% nie wymieniło żadnego aktu prawnego pracownicy pogotowia: 1 akt prawny (1 osoba), 3 akty prawne (1 osoba); 88,9% nie wymieniło żadnego obowiązującego przepisu w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Pracownicy MOPS: 3 akty prawne - 96,4%, 1 osoba nie wymieniła żadnego aktu prawnego

Wskazanie instytucji ,,pomocowej” osobie doświadczającej przemocy 39,4% - Policja 39,4% - MOPS 34,2% - PCPR 15,7% - Prokuratura 12,7% - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna 8,5% - Sąd 4,2% - Ośrodek zdrowia/Kościół 3% - Ośrodek Terapii Uzależnień 1,8 - Punkt Konsultacyjny” 1,2% - GKRPA/ Biuro Spraw Społecznych/,,ARKA”

Wskazanie najbardziej skutecznych działań 50% - brak odpowiedzi/nie wiem 20,6% - pomoc psychologiczna i wsparcie emocjonalne 19,4% - prowadzenie pracy z rodziną 16,4% - profilaktyka i edukacja społeczna 12,7% - izolacja sprawcy 11,5% - zawiadomienie policji 9% - przeszkolenie stałego zespołu specjalistów 8,5% - udzielenie pomocy prawnej 7,9% - zawiadomienie MOPS 6% - współpraca z kuratorem 5,5% - stworzenie całodobowego ośrodka wsparcia

Co zmienić w instytucji, aby pomoc ofiarom przemoc w rodzinie była bardziej skuteczna? 70,3% - nie wiem 10,3% - nic nie należy zmieniać 6,1% - zwiększyć dostęp do szkoleń i kursów 5,5% - zwiększenie dostępu do pomocy psychologicznej dla dzieci 3,6% - wdrożenie programu zajęć edukacyjnych dla uczniów i rodziców 3,6% - utworzyć stały zespół specjalistów do zajmowania się przypadkami przemocy/zmniejszenie biurokracji 2,4% - wypracowanie w instytucji wewnętrznej procedury działania/wprowadzenie elastycznych godzin czasu pracy

Młodzież szkolna (n=72) Płeć: kobiety-51,4%, mężczyźni - 48,6% Wiek: 73,6 % - przedział między 14 a 15 r. ż. 19 % - przedział między 16 - 17 r. ż. Struktura rodzin 70,8% - rodzina pełna; ojciec, matka + więcej niż 1 dziecko (3-5 osób) 22,2% - rodziny wielopokoleniowe 5,6% rodziny niepełne Wykształcenie rodziców: średnie: matka (43,1%), ojciec (45,6%) wyższe: matka (33%), ojciec (25%) zawodowe: matka (18%), ojciec (17%) Podstawowe: matka (5,5%), ojciec (4,4%)

Atmosfera domowa/kontakt z rodzicami/poczucie bezpieczeństwa atmosfera: bardzo dobra (79,1%), dobra (48,6%), raczej dobra (16,7%); 4,1% - raczej zła, zła kontakt z rodzicami: bardzo dobry (44,5%), dobry (31,9%), raczej dobry (20,8%); 2,8% - raczej zły, zły poczucie bezpieczeństwa: w rodzinie: 98,6% - tak; 1,4% - nie w szkole: 97,2% - tak; 2,8% - nie 16,6% - wskazało na brak poczucia bezpieczeństwa na terenie Mielca; 83,4%- czuje się bezpiecznie

Relacje w rodzinie 79% - rodzice (lub/i inni członkowie rodziny) wykazują zainteresowanie i zaangażowanie sprawy uczniów 73,6% - rodzice interesują się zainteresowaniami czy przyjaźniami ucznia pomoc w sytuacji zrobienia czegoś złego: rodzice - 59,8%) rodzeństwo - 20,8% babcia - 9,7% 19,5% - nie może liczyć na pomoc członków rodziny

12,5% okazanie poczucia zawodu 6,9% - bicie 9,7% brak reakcji Stosowane kary/niewykonanie obowiązków/sięganie po używki (alkohol, papierosy) Picie/palenie: 33,3%- zakaz TV 23,6% - zakaz wyjścia 11,1% - rodzic reaguje krzykiem/agresja słowna 4,1% - zwiększanie obowiązków 5,6% - rozmowa 29,2% - brak reakcji Bójki: 30% - złość/krzyk 22,2% rozmowa 16,6% różne zakazy 12,5% okazanie poczucia zawodu 6,9% - bicie 9,7% brak reakcji

Reakcja rodziców/sięganie po używki (alkohol, papierosy) 18,1% - rozmowa na ten temat 13,9% - agresja słowna/krzyk 12,5% - ukaranie 6,9% - zakaz wyjścia. 5,6% - utrata zaufania/ byliby zawiedzeni 5,6% - bicie 10% - brak konsekwencji 29,2% - brak odpowiedzi

Co oznacza słowo przemoc (zamknięta kafeteria) 80,6%- znęcanie się fizyczne i psychiczne 69,4% - bicie kogoś 51,4 % - agresja wobec drugiego człowieka 31,9% - rzucanie przedmiotami w innych 12,5% - oplucie kogoś 15,3% - to coś złego 18,5% - brak odpowiedzi

Częstotliwość występowania przemocy 6,9% - deklaruje, że ze zjawiskiem przemocy spotyka się bardzo często 33,3% - spotyka się często 47,2% - spotyka się rzadko 12,5% - wcale nie spotyka się z przemocą Przemoc w rodzinie: 19,4% - potwierdza występowanie przemocy w rodzinie 8,3% - doświadczyła przemocy w rodzinie 12,5% - zetknęło się z przemocą domową jako świadek 12,4% - stosowało przemoc

Przemoc w rodzinie 29,2% - przemoc psychiczna 18,1% - przemoc fizyczna 5,6% - zaniedbywanie w rodzinie 1 osoba potwierdziła doświadczanie przemocy seksualnej (zdefiniowanej w pytaniu jako molestowanie, obnażanie się czy dotykanie w miejsca intymne) 19,4% nie udzieliło odpowiedzi

Ofiara/Sprawca przemocy w rodzinie 19,4% - dzieci 12,5% - matka 2 osoby – ojciec 1 osoba – babcia Sprawca 26,4% – ojciec 11,1% - matka 9,2% - dzieci

Przemoc w rodzinie - częstotliwość/zgłoszenie 22,2% - występowanie aktów przemocy rzadkie 5,6% - często było świadkiem przemocy w rodzinie w 1 przypadku do aktów przemocy domowej dochodziło często Zgłoszenie: 36,1% - nie zostało zgłoszone (26 uczniów) 4,2% - zostało zgłoszone (3 osoby: ops, policja, ksiądz) 27,8% - sprawy związane z występowaniem przemocy domowej załatwia się samemu w rodzinie

Mieszkańcy/ rodzice (n=87) Płeć: kobiety – 72,4%, mężczyźni – 27,5% Wiek: 41 a 60 r. ż. - 55,2% 25 a 40 r. ż. - 37,9% 60 lat i więcej - 6,9% Wykształcenie: średnie – 43,7 wyższe – 36,8% zasadnicze zawodowe – 12,6% pomaturalne/policealne – 4,7 %. gimnazjalne/podstawowe/niepełne podstawowe -każdorazowo - 1,1%

Zatrudnienie/sytuacja materialna pracownik najemny/prywatna firma - 43,7% sfera budżetowa - 26,4% osoba bezrobotna -13,8% własna działalność gospodarcza - 6,9% emeryt/rencista - 5,7% prowadzenie gospodarstwa domowego - 3,5% Sytuacja materialna: dobra - 44,8% przeciętną - 47,1% bardzo dobra - 7%

Przemoc w rodzinie Badani mieszkańcy w większości deklarują wysoką znajomość zagadnień związanych ze zjawiskiem przemocy domowej Z uzyskanych w badaniu odpowiedzi wynika, że 57% wie czym jest zjawisko przemocy domowej, z czego 25% deklaruje, iż wie bardzo dobrze 4,6% ankietowanych przyznaje, że nie posiada wiedzy czym jest zjawisko przemocy domowej

Zachowania przemocowe bicie – 83,9% upokarzanie – 74,7% groźby – 70,1% krzyki - 58,4% nie uważa za zachowanie przemocowe wyzwiska - 43,7% nie uznaje za zachowanie przemocowe wyśmiewanie / zabieranie pieniędzy / zmuszanie do stosunków seksualnych - 44,8% nie uważa za przemocowe

Przemoc w rodzinie blisko 11,5% zetknęło się ze zjawiskiem przemocy domowej w charakterze ofiary: przemocy psychicznej (70%), przemocy fizycznej (30%) 13,8% przyznaje się do tego, że stosowało przemoc w rodzinie: psychiczną (58,3%), fizyczną (41,7%) co trzeci zapytany mieszkaniec w ciągu ostatniego roku był świadkiem przemocy domowej: fizycznej (50%), psychicznej (44,4%), ekonomicznej (5,6%)

Przemoc w najbliższym otoczeniu/dynamika 68,9% wszystkich osób objętych badaniem domyśla się, że w ich najbliższym otoczeniu społecznym może dochodzić do aktów przemocy domowej: fizycznej (30%), psychicznej (29,9%), ekonomicznej (9,2%), seksualnej (10%) 42,5% spośród wszystkich osób objętych badaniem dostrzega tendencję wzrostową zjawiska

Przemoc w najbliższym otoczeniu/zgłoszenie 74,4% ankietowanych zgłosiłoby instytucji pomocowej 25,6% respondentów tego by nie uczyniła w sytuacji bycia świadkiem ponad 80% zgłosiłoby ten fakt instytucji gdzie: policja - 79,3%; ops - 50,6%, szkoła - 43,7%; opieka zdrowotna -24,1%, inne: Kościół (1), PCPR(1), Urząd Miasta (1)

Przyczyny nie zgłoszenia ofiara/świadek Ofiara przemocy w rodzinie: 50,6% - brak wiary, że to coś da 36,3% - obawa o własne bezpieczeństwo Świadek przemocy w rodzinie: 52,9% - brak wiary, że to coś da 41,1% - oraz obawa o własne

Przyczyny stosowania przemocy 63,2% - nadużywanie alkoholu 55,2 % - brak pracy 43,7% - brak zainteresowania okazywanego w rodzinach 40,2 % - używanie narkotyków 29,9% - ubóstwo 24,1% - zbyt łagodne prawo 21,8% - zbyt liberalne wychowanie w rodzinie 21,8% - środki masowego przekazu 14,9% - niewydolność instytucji pomocowych 12,6 % - brak współpracy społeczeństwa z instytucjami

Przeciwdziałanie przemocy/skuteczne działania 89% - bardziej surowe kary dla sprawców 86,2% - edukacja od najmłodszych lat w domu i w szkole, jak sobie z tym problemem radzić 85% - kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych 83,9% - częściej kontrolować tych, którzy mogą być związani z występowaniem przemocy domowej 70% - programy/kampanie edukacyjne dla mieszkańców, informujących i uczących jak radzić sobie z problemem przemocy domowej 50% - organizowanie spotkań z mieszkańcami, na których mogliby swobodnie mówić o swoich problemach

Rekomendacje 1. Podnoszenie kompetencji osób zawodowo stykających się z przemocą w rodzinie (postawienie większego nacisku na ustawiczne kształcenie i podnoszenie kompetencji zawodowych) Działanie: realizacja szkoleń/spotkań edukacyjnych; dystrybucja materiałów informacyjnych, wspieranie koncepcyjne i metodyczne osób pracujących z osobami doświadczającymi przemocy i osobami stosującymi przemoc w rodzinie Warto byłoby zastanowić się nad sposobami motywacji pracowników instytucji do podnoszenia własnych kompetencji

2.,,Odświeżenie” wizerunku instytucji udzielających pomocy Działanie: wzmocnienie/rozszerzenie działań mających na celu informowanie mieszkańców o dostępnej ofercie pomocy, pokazywanie pozytywnych przykładów, tzw. ,,żywych świadectw” potwierdzających skuteczność udzielanej pomocy (zmiana wyobrażenia na temat instytucji pomocy społecznej – nie tylko, jako instytucji udzielającej świadczeń finansowych, ale także oferującej inne formy pomocy ( jak np. specjalistyczne poradnictwo, zajęcia edukacyjne, warsztaty kompetencji społecznych, treningi interpersonalne, warsztaty dla rodziców, itp.) kampanie informacyjne, dystrybucja ulotek/plakatów, cykle artykułów prasowych, umieszczanie informacji na stronach internetowych lokalnych instytucji/ w lokalnych mediach

3. Współpraca instytucji/edukacja społeczna - budowanie/wzmacnianie zaufania Działanie: rekomenduje się opracowanie i realizację w placówkach oświatowych programu zajęć dla uczniów i rodziców, prowadzonych zespołowo przez specjalistów/przedstawicieli różnych lokalnych instytucji, zajmujących się udzielaniem pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie Zakres tematyczny: przybliżenie sylwetek lokalnych ,,pomagaczy” różnej specjalności, przybliżenie oferty pomocy świadczonej przez instytucje, łamanie negatywnego stereotypu ,,społecznego milczenia” budowanie zaufania społecznego do instytucji

4. Edukacja społeczna - społeczny obowiązek reagowania Z uwagi na niewystarczający poziom aktywności społecznej/postaw obywatelskich w zakresie reagowania na zdarzenia przemocy w rodzinach konieczne jest prowadzenie działań edukacyjnych uświadamiających i uwrażliwiających na problem przemocy domowej Działania powinny skutkować wzrostem świadomości społecznej oraz umiejętności właściwego reagowania w sytuacji zetknięcia się z przemocą rodzinie, a przede wszystkim zmianą funkcjonujących stereotypów odnoszących się do przemocy w rodzinie, jako tematu tabu

5. Tworzenie alternatywnych form/metod/narzędzi do udzielania skutecznej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie z grup zwiększonego ryzyka Działanie: opracowanie i wdrażanie form wsparcia dla: osób starszych doświadczających przemocy (np. lokalna kampania społeczna zwracająca uwagę na problem przemocy wobec osób w podeszłym wieku) osób niepełnosprawnych doświadczających przemocy opracowanie i wdrażanie programu edukacyjnego dla członków rodzin, w których jeden z członków rodziny bierze udział w programie korekcyjno – edukacyjnym stworzenia wspólnego, sprawnego systemu motywowania i rekrutowania osób stosujących przemoc w rodzinie do udziału w zajęciach edukacyjnych, terapeutycznych, korekcyjno-edukacyjnych (upowszechnienie stosowania tego rodzaju oddziaływań wobec sprawców)

6. Rozwój profilaktyki Warto byłoby rozważyć stworzenie grupy lokalnych liderów, którzy mogliby realizować wspólne działania i przedsięwzięcia związane ze strategią informacyjną Działania: edukacja społeczności/poszerzanie wiedzy mieszkańców z zakresu praw osób doświadczających przemocy oraz możliwości uzyskania przez nie konkretnych form wsparcia; promowanie w lokalnych mediach tzw. ,,dobrych praktyk” w zakresie reagowania na przemoc w rodzinie

7. Zaoferowanie usługi społecznej w postaci działań edukacyjnych dla rodziców - w rodzinach zagrożonych przemocą domową - mających na celu wzmocnienie ich opiekuńczych i wychowawczych kompetencji. Działanie: programy edukacyjne adresowane do tej grupy docelowej powinny koncentrować się na pracy w formie warsztatów i treningów umiejętności; mogą dotyczyć takich kwestii, jak: nabywanie umiejętności społecznych w zakresie radzenia sobie z emocjami, zasad prawidłowej komunikacji w rodzinie; kształtowania relacji rodzinnych i relacji międzypokoleniowych czy alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów bez przemocy

8. Promowanie wśród mieszkańców korzyści płynących z utrzymywania dobrych stosunków sąsiedzkich/sąsiedzkiej kontroli społecznej Więzi i stosunki społeczne funkcjonujące w społeczności, solidarność sąsiedztwa/wsparcie otoczenia to niezbędne elementy związane ze sprawnym funkcjonowaniem systemu profilaktyki zjawiska przemocy domowej w środowisku lokalnym Działanie: rekomenduje się podejmowanie działań, których efektem będzie wzmacnianie więzi społecznych, poprzez np. działania integrujące społeczność lokalną, realizację wspólnych celów, animację społeczno-kulturalną. Wspomniani wcześniej liderzy, czy też animatorzy strategii informacyjnych, mogliby również realizować działania związane z wzmacnianiem poczucia wspólnotowości społeczności lokalnej

9. Wzmocnienie zaangażowania lokalnych instytucji w realizację gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Zaangażowanie maksymalnej liczby podmiotów i instytucji oraz lokalnych liderów (tzw. ,,osób znaczących” w środowisku lokalnym) w realizację programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie może wielowymiarowo przyczyniać się do zmiany zachowań, postaw i świadomości mieszkańców. Kluczowe znaczenie w opracowaniu i wdrażaniu planowanych działań programu ma interdyscyplinarna praca zespołowa w/w podmiotów.

Dziękuję za uwagę!