„Środa z Funduszami dla… społeczności lokalnych” Instrumenty rozwoju lokalnego - Anita Płonka Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 1 1

Co oznacza rozwój lokalny kierowany przez społeczność? Jedna metodologia dotycząca rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność dla europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, która: koncentruje się na określonych obszarach subregionalnych; jest kierowana przez społeczność, przez lokalne grupy działania składające się z osób reprezentujących lokalne interesy publiczne i prywatne interesy społeczno-gospodarcze; jest realizowana poprzez zintegrowane i wielosektorowe strategie rozwoju lokalnego, dotyczące różnych obszarów, stworzone przy uwzględnieniu lokalnych potrzeb i potencjału; oraz uwzględnia lokalne potrzeby i potencjał, zawiera elementy innowacyjne w kontekście lokalnym, zakłada tworzenie sieci kontaktów oraz, w stosownych przypadkach, współpracę. Ta wspólna metodologia pozwoli na powiązane i zintegrowane wykorzystanie funduszy w celu realizowania strategii rozwoju lokalnego.

Jaki jest cel? Głównym celem jest uproszczenie i rozszerzenie stosowania RLKS jako narzędzia rozwoju. Działania w ramach programu rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność: będą zachęcać społeczności lokalne do opracowywania zintegrowanego podejścia oddolnego w okolicznościach, w których istnieje potrzeba odpowiedzi na terytorialne i lokalne wyzwania, wymagające zmian strukturalnych; będą budować możliwości społeczności i stymulować innowacyjność (w tym innowacje społeczne), przedsiębiorczość i możliwości zmian poprzez zachęcanie do rozwoju i odkrywania niewykorzystanego potencjału z poziomu społeczności i terytoriów; będą promować poczucie własności społeczności poprzez zwiększanie uczestnictwa w obrębie społeczności oraz budować poczucie zaangażowania i własności, które może zwiększać efektywność regulacji unijnych; oraz będą wspomagać zarządzanie wielopoziomowe poprzez zapewnienie lokalnym społecznościom kierunku pełnego udziału w kształtowaniu realizacji celów UE we wszystkich obszarach.

Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) nowy instrument terytorialny prowadzony przez KE do realizacji w perspektywie finansowej na lata 2014-2020; Instrument ten bazuje na podejściu LEADER stosowanej w perspektywie finansowej 2007-2013 w ramach: - II filara wspólnej polityki rolnej jako „podejście LEADER”, czyli obowiązkowa oś 4 Leader PROW współfinansowanych z EFRROW oraz - wspólnej polityki rybołówstwa jako „zrównoważony rozwój obszarów zależnych głównie od rybactwa”, w ramach osi priorytetowej 4 programów operacyjnych współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rybackiego.

RLKS zachowuje podstawowe założenia metody LEADER, to jest: oddolność (szeroki udział społeczności lokalnej w tworzeniu i realizacji strategii), 2) terytorialność (lokalna strategia rozwoju przygotowana dla danego, spójnego obszaru), 3) zintegrowanie (łączenie różnych dziedzin gospodarki, współpraca różnych grup interesu), 4) partnerstwo (lokalna grupa działania jako lokalne partnerstwo, w którym uczestniczą różne podmioty z sektora publicznego, społecznego i gospodarczego), 5) innowacyjność (w skali lokalnej), 6) decentralizacja zarządzania i finansowania, 7) sieciowanie i współpraca (wymiana doświadczeń i rozpowszechnianie dobrych praktyk).

IDEA RLKS LGD (Lokalne Grupy Działania) - narzędzie służące włączeniu obywateli na szczeblu lokalnym, w których skład wchodzą przedstawiciele władz publicznych, lokalnych partnerów społecznych i gospodarczych oraz mieszkańców w rozwijanie odpowiedzi na wyzwania społeczne, środowiskowe i ekonomiczne; SRL - prowadzony na podstawie zintegrowanych i wielosektorowych lokalnych strategii rozwoju; RLKS jest podejściem, które wymaga czasu i wysiłku, ale które przy stosunkowo niewielkich inwestycjach finansowych może mieć znaczący wpływ na życie ludzi, którzy mogą tworzyć nowe pomysły i wspólnie angażować się w ich wdrażanie.

RLKS jest rozszerzeniem na lata 2014-2020 podejścia LEADER, zastosowanego w obecnym okresie programowania w Osi 4 PROW, w taki sposób, że: RLKS może być zastosowany nie tylko na obszarach wiejskich, ale także miejskich; w ramach RLKS można wykorzystać nie tylko Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, ale także: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Morski i Rybacki, Fundusz Spójności.

RLKS postrzegany jako … instrument realizacji UP i programów służących jej realizacji. Decyzja o jego zastosowaniu powinna wynikać z oceny efektywności, skuteczności i adekwatności tego instrumentu dla realizacji celów przyjętych w tych dokumentach wyrażanych ilościowo poprzez konkretne wskaźniki produktu i rezultatu bezpośredniego. Struktura Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR) określająca planowany zakres wsparcia przygotowywanego przez Lokalne Grupy Działania (LGD) musi być podporządkowana celom UP i programów ją realizujących.

RLKS wspierane z funduszy strukturalnych tylko w RPO, ale nieobligatoryjnie; Dopuszczamy realizację wielofunduszowych LSR, przy czym: EFFROW na obszarach wiejskich lub miejskich z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców; EFMR na obszarach rybackich określonych w PO Ryby; EFS i EFRR na obszarach miejskich powyżej 20 tys. mieszkańców oraz na obszarach kwalifikujących się do wsparcia z EFFROW i EFMR jako uzupełnienie ich zakresu wsparcia. W województwie pomorskim RLKS będą tylko realizowane na poziomie PROW oraz PO Ryby.

Podstawowa zasada 1 LGD - 1 obszar - 1 LSR; LGD musi obejmować co najmniej obszar 2 gmin; W przypadku LGD na obszarach „wiejskich” i „rybackich” liczba ludności wynosić powinna minimum 30 tyś., a maksimum 150 tyś. mieszkańców; Do realizacji LSR dostępne byłyby 2 formuły realizacji projektów: (1) projekty realizowane indywidualnie w ramach wniosków składanych przez beneficjentów innych niż LGD i wybieranych przez organ decyzyjny LGD; (2) „projekty parasolowe”, w ramach, których LGD jako beneficjent organizuje konkursy na realizację „mikroprojektów”.

Dziękuję za uwagę Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich ul. Augustyńskiego 2, 80-819 Gdańsk tel. 58 326 81 47, 58 326 81 48, 58 326 81 52 e-mail: punktinformacyjny@pomorskie.eu pomorskiewunii@pomorskie.eu rpo2007-2013@pomorskie.eu www.pomorskiewunii.pl 11