Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Debata w Miechowie Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Patronat honorowy:

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” 23 kwietnia br. CEED Institute, think-thank, którego celem jest promocja osiągnięć i potencjału gospodarczego państw Europy Środkowo-Wschodniej, zaprezentował w siedzibie Polskiej Rady Biznesu raport opisujący zjawisko migracji zarobkowej po poszerzeniu Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Raport wskazuje, że ponad 5,6 miliona obywateli z 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej należących do Unii Europejskiej, przebywa obecnie na emigracji zarobkowej na rynkach „starej” Unii. Ponad 30 proc. z nich, czyli prawie 2 mln osób stanowią Polacy.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Z raportu CEED Institute wynika, że od przystąpienia do Wspólnoty nowych państw członkowskich w 2004 roku, emigracja do krajów „starej” UE wzrosła średnio o 180 proc. Największy procentowo wzrost zanotowano na Łotwie (450 proc.), Litwie (400 proc.) i w Rumuni (340 proc.). Wzrost emigracji po 2004 roku w najmniejszym stopniu dotknął Słowenii (25 proc.) i Czech (40 proc.). W Polsce wskaźnik ten wyniósł 210 proc., jednak pod względem ilościowym ustępujemy jedynie Rumunii, gdzie aż 2,4 mln obywateli wyemigrowało w celach zarobkowych. W Polsce liczba ta wynosi ok. 1,8 mln, co stanowi ponad 10 proc. wszystkich aktywnych zawodowo Polaków.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” W kwietniowym spotkaniu w siedzibie Polskiej Rady Biznesu uczestniczył Michał Boni, były minister w rządzie Donalda Tuska oraz minister pracy i polityki socjalnej w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego. Powiedział wówczas: „Problem emigracji zarobkowej jest olbrzymi, a głównym czynnikiem wpływającym na skalę zjawiska, istotniejszym nawet niż wysokość wynagrodzenia, jest stabilność zatrudnienia. Wielu młodych ludzi wybiera dzisiaj pracę np. w Wielkiej Brytanii bo tam łatwiej o start zawodowy, a poczucie bezpieczeństwa w kwestii stabilności jest większe. Najwyższa pora to zmienić.”

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” W czasie Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który odbył się na początku maja w Katowicach, minister pracy i polityki społecznej, Władysław Kosiniak- Kamysz, tak mówił o migracji zarobkowej: „Osoby, które wyjechały, które w części zostały, w części wróciły przez te dziesięć lat przekazały do Polski bezpośrednio do swoich rodzin, do swoich najbliższych, około 40 mld euro. Te wszystkie pieniądze spożytkowane zostały w konsumpcji, w inwestycjach, w tworzeniu własnego biznesu. Bez tych pieniędzy, bez tej migracji zarobkowej i transferu pieniędzy do Polski nie moglibyśmy na pewno rozwijać się w takim tempie, jak to się udawało przez te ostatnie dziesięć lat. I to jest na pewno pozytywna strona migracji”.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Według szacunków prof. Krystyny Iglickiej, demografa, rektora Uczelni Łazarskiego, w ciągu najbliższych pięciu lat wyjedzie z Polski kolejne 500–800 tys. osób, które dołączą do obecnych 2 mln polskich emigrantów. Z kolei Agnieszka Żerek, dyrektor działającego na Wyspach biura porad prawnych Legalis, mówi: „Z naszych obserwacji wynika, że Polacy są w dalszym ciągu zainteresowani wyjazdami do pracy za granicę”.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” W ciągu ostatnich 9 lat do Polski wróciło tylko 299 tys. osób, które za granicą przebywały co najmniej rok. Według badań GUS na pierwszym miejscu jako przyczyna powrotu wymieniana jest tęsknota za rodziną. Wśród tych, którzy powrócili w latach 2002–2011, wskazywało na nią ponad 80 tys. (26 proc.) osób.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Stosunkowo niewielka grupa deklaruje jako przyczynę powrotu utratę pracy. W okresie kryzysu w latach 2008–2011 było to tylko 11,1 tys. emigrantów. Niewielka była też grupa osób, które wróciły w rodzinne strony z zamiarem rozpoczęcia działalności gospodarczej (tylko 10 tys.). Jak wskazują eksperci, ci, którzy zgromadzili odpowiedni kapitał i chcieli podjąć ryzyko, otwierali własne firmy w Wielkiej Brytanii czy w Niemczech, bo tam jest to łatwiejsze niż w Polsce.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” W wielu rodzinach pojawia się ten sam scenariusz emigracyjny. Zwykle wyjeżdża jako pierwszy ojciec, potem „sprowadza” żonę, czasami żonę z dzieckiem lub z dziećmi. Bywa jednak często, że rodzice wyjeżdżają z Polski i pozostawiają w kraju dzieci pod opieką babci lub dziadka, a nawet starszego niepełnoletniego rodzeństwa. Badania z różnych dziedzin nauki: demografii, socjologii, psychologii, statystyki i prawa pokazują, że migracja zmienia osoby wyjeżdżające oraz ich współmałżonków i dzieci – czyli cały system rodzinny.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Według psychologów, niekiedy powrót do kraju może przypominać stan, jak po wyjściu z więzienia. W obu przypadkach trzeba umieć stawić czoła nowej rzeczywistości i ułożyć sobie życie od początku. Problemem może okazać się też powrót do rodziny. Zdaniem terapeutów, do których coraz częściej zgłaszają się osoby powracające zza granicy, główne problemy powracających emigrantów, to: „odzwyczajenie” się od siebie współmałżonków oraz dzieci od rodziców, a nawet strach przed nimi, postępujący rozkład rodziny, niższe zarobki krajowe i kłopoty z zatrudnieniem.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Zastraszanie, horrendalne opłaty za dostęp do pracy, mieszkanie i transport pobierane przez agencje pośrednictwa pracy. To tylko niektóre przykłady wyzysku Polaków za granicą. Opisuje je raport wykonany na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich. Raport pokazuje, że wyzysk spotyka głównie robotników niewykwalifikowanych i tych, którzy nie znają żadnego języka obcego. Emigranci są wykorzystywani przez agencje, które mamią obietnicą dobrze płatnej pracy. Na miejscu okazuje się, że zwerbowany przez agencję pracownik zmuszany jest do wielogodzinnej pracy za grosze.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Jak podkreślają autorzy raportu, w pracach nad dokumentem skupiali się przede wszystkim na przypadkach wykorzystywania Polaków i nieuczciwych praktykach pracodawców. Zdecydowana większość emigrantów z Polski jest traktowana za granicą dobrze. Tomasz Misiak, przewodniczący rady nadzorczej Work Service i wiceprezydent Pracodawcy RP, zwraca uwagę na fakt, że polscy pracownicy są coraz lepiej postrzegani na zagranicznych rynkach pracy: „Jesteśmy bardzo sprawni i wydajni, co przekłada się na wysoką atrakcyjność wśród pracodawców. Dlatego w Polsce musimy zaoferować jak najlepsze warunki pracy, abyśmy stali się konkurencyjni dla polskich pracowników”.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Jaka Unia?” „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Jak doniosły media w styczniu br., Wielka Brytania zaczyna się otwierać na wykwalifikowanych pracowników z Polski. Polak to już nie tylko wykonawca tzw. prac 3D – dirty, dangerous, difficult (brudne, niebezpieczne, trudne). Według rankingu jednego z portali internetowych, do najbardziej poszukiwanych na Wyspach Brytyjskich zawodów należą: 1. Opiekun osób starszych, pielęgniarz; 2. Lekarz, asystent medyczny; 3. Informatyk, programista; 4. Marketingowiec, handlowiec, PR-owiec; 5. Pracownik obsługi klienta; 6. Inżynier mechaniki, elektryki i elektroniki, hydrauliki; 7. Dostawca, kurier; 8. Spawacz, wykwalifikowany budowniczy.

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Polak na unijnym rynku pracy. Jak emigracja zarobkowa wpływa na życie i kondycję materialną małopolskich rodzin?” Debata w Miechowie Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Patronat honorowy: