Instrument RLKS w EFMR Departament Rybołówstwa Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Unia Europejska Europejski Fundusz Rybacki

Plan prezentacji Fundusze europejskie jako narzędzie realizacji celów strategii „Europa 2020” PO RYBY 2014-2020 Aktualny stan prac nad PO Rybactwo i Morze 2014-2020 Podstawowe zasady RLKS Alokacja na działania RLKS w PO RYBY 2014-2020 Zakres działań RLKS w ramach PO RYBY 2014-2020

Definiuje podstawowe cele, które Unia powinna osiągnąć Strategia Europa 2020 Definiuje podstawowe cele, które Unia powinna osiągnąć Rozporządzenie (UE) nr 1303 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy … („RWP”) Umowa Partnerska - dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 8 stycznia 201 4r. Szanowni Państwo, Zaczynam od teg9o slajdu nie bez przyczyny gdyż bez dobrego zrozumienia co przyświecało zmianom zaproponowanym na nowy okres programowania przez KE trudno jest się w nowej rzeczywistości odnaleźć. Wszechobecny kryzys gospodarczy dał się we znaki UE, która zanotowała słabsze od oczekiwanych efekty „Strategii Lizbońskiej”. To zmusiło do zweryfikowania swoich dotychczasowych celów rozwojowych i sposóbów ich osiągnięcia. Strategia Lizbońska została zastąpiona Strategią Europa 20202 - nowym, długookresowym programem rozwoju sołeczno-gospodarczego UE. Zostały więc określone nowe cele (11) oraz metody ich osiągnięcia. Te narzędzia to Fundusze europejskie, które stały się PODSTAWOWYMI narzędziami za pomocą których UE ma osiągnąć cele Strategii Europa 2020. Program Operacyjny dla każdego funduszu objętego RWP Przepisy krajowe

Ukierunkowanie funduszy na realizację celów strategii „Europa 2020” oznacza: Objęcie wspólnymi przepisami wdrażania polityki spójności, wspólnej polityki rolnej oraz wspólnej polityki rybackiej Obowiązek wskazania przez PCz w jaki sposób dana interwencja przyczyni się do realizacji 11 celów Strategii Europa 2020 (na poziomie umowy partnerstwa oraz na poziomie programów operacyjnych) Zwiększenie znaczenia wymiaru terytorialnego rozdysponowywania funduszy tak, aby w lepszy sposób wykorzystać potencjały i specjalizacje poszczególnych obszarów Ukierunkowanie na rezultaty, czyli uzależnienie przekazywania środków finansowych od spełniania określonych warunków oraz realizacji podjętych zobowiązań (realizacji właściwych wskaźników).

PO RYBY 2014-2020 wkład unijny 531 219 456 euro wkład krajowy ok. 179 290 055 euro wkład ogółem ok. 710 509 511 euro Cel programu: wsparcie działań przyczyniających się do tworzenia długoterminowych zrównoważonych warunków środowiskowych niezbędnych do rozwoju gospodarczego i społecznego

Aktualny stan prac nad PO RYBY 2014-2020 21/10/2014 r. - przyjęcie przez Radę Ministrów projektu uchwały w sprawie projektu Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”, prace nad krajowymi aktami prawnymi wdrażającymi EFMR tj. ustawą (po konsultacjach wewnątrzresortowych) i rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy, listopad br. - projekt Programu zostanie przekazany KE.

PO RYBY 2014-2020 Realizować będzie 7 Priorytetów: Priorytet 1 Promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na wiedzy – ok. 24,5% cał. alokacji Priorytet 2 Wspieranie akwakultury zrównoważonej środowiskowo, zasobooszczędnej, innowacyjnej, konkurencyjnej i opartej na wiedzy – ok. 38% cał. alokacji Priorytet 3 Wspieranie wdrażania Wspólnej Polityki Rybołówstwa – ok. 4,5% cał. alokacji Priorytet 4 Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej – ok. 15% cał. alokacji Priorytet 5 Wspieranie obrotu i przetwarzania – ok. 11,6% cał. alokacji Priorytet 6 Wspieranie wdrażania zintegrowanej polityki morskiej – ok. 0,5% cał. alokacji Priorytet 7 Pomoc Techniczna – 6% cał. alokacji

PO RYBY 2014-2020 W zakresie Priorytetu 1 – rybołówstwo morskie i śródlądowe będzie wdrażanych 20 środków: Wsparcie na rzecz opracowywania i wdrażania środków ochrony oraz współpraca regionalna Zmniejszanie oddziaływania rybołówstwa na środowisko morskie i dostosowanie połowów do ochrony gatunków Innowacje związane z ochroną żywych zasobów morza Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich oraz systemy rekompensat w ramach zrównoważonej działalności połowowej – zbieranie utraconych narzędzi połowowych i odpadów morskich Porty rybackie, miejsca wyładunku, giełdy rybne i przystanie - inwestycje w zakresie ułatwiania przestrzegania obowiązku dotyczącego wyładunku wszystkich połowów Porty rybackie, miejsca wyładunku, giełdy rybne i przystanie - inwestycje w zakresie poprawy infrastruktury portów rybackich, giełd rybnych, miejsc wyładunku i przystani; inwestycje w zakresie budowy przystani morskich w celu poprawy bezpieczeństwa rybaków. Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich oraz systemy rekompensat w ramach zrównoważonej działalności połowowej… Trwałe zaprzestanie działalności połowowej Wsparcie na rzecz systemów przyznawania uprawnień do połowów Usługi doradcze Różnicowanie i nowe formy dochodów Wsparcie dla młodych rybaków rozpoczynających działalność Zdrowie i bezpieczeństwo

PO RYBY 2014-2020 c.d.n. W zakresie Priorytetu 1 – rybołówstwo morskie i śródlądowe będzie wdrażanych 20 środków: Tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich oraz systemy rekompensat w ramach zrównoważonej działalności połowowej - systemy rekompensaty za szkody wyrządzone połowom przez ssaki i ptaki chronione Wartość dodana, jakość produktów i wykorzystywanie niechcianych połowów Innowacje Partnerstwa między naukowcami a rybakami Efektywność energetyczna i łagodzenie skutków zmiany klimatu – wymiana lub modernizacja głównych lub dodatkowych silników Propagowanie kapitału ludzkiego, tworzenie miejsc pracy i dialog społeczny – szkolenia zawodowe, tworzenie sieci kontaktów, dialog społeczny, wsparcie dla małżonków i partnerów życiowych.

PO RYBY 2014-2020 W zakresie Priorytetu 2 – akwakultura będzie wdrażanych 9 środków: Innowacje Usługi z zakresu zarządzania, zastępstw i doradztwa dla gospodarstw akwakultury Inwestycje produkcyjne w akwakulturę Zachęcanie nowych hodowców do rozpoczęcia działalności w sektorze zrównoważonej akwakultury Inwestycje produkcyjne w akwakulturę - zwiększanie efektywności energetycznej, odnawialne źródła energii Inwestycje produkcyjne w akwakulturę - efektywne gospodarowanie zasobami, zmniejszenie zużycia wody i chemikaliów, systemy recyrkulacji minimalizujące zużycie wody Zwiększanie potencjału miejsc hodowli akwakultury Akwakultura świadcząca usługi środowiskowe Promowanie kapitału ludzkiego i tworzenia sieci kontaktów

PO RYBY 2014-2020 W zakresie Priorytetu 3 monitoring sektora rybołówstwa morskiego będą wdrażane 2 środki: Kontrola i egzekwowanie Gromadzenie danych W zakresie Priorytetu 4 w ramach instrumentu RLKS będą wdrażane 3 środki: Wsparcie przygotowawcze Realizacja lokalnych strategii rozwoju kierowanych przez społeczność Działania z zakresu współpracy

PO RYBY 2014-2020 W zakresie Priorytetu 5 wsparcie organizacji producentów i przetwórstwo będą wdrażane 4 środki: Plany produkcji i obrotu Dopłaty do składowania Środki dotyczące obrotu Przetwarzanie produktów rybołówstwa i akwakultury W zakresie Priorytetu 6 zintegrowana polityka morska będą wdrażane 3 środki: Zintegrowany Nadzór Morski Promowanie ochrony środowiska morskiego i zrównoważonej eksploatacji zasobów morskich i przybrzeżnych Poprawa wiedzy na temat stanu środowiska morskiego

Instrument RLKS w ramach EFMR

Podstawa prawna Przepisy wspólnotowe: Art. 32-35 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 (rozporządzenie ramowe) Art. 58-64 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 508/2014 (rozporządzenie o EFMR) Przepisy krajowe: Projekt ustawy o rozwoju lokalnym kierowanym przez społeczność (ustawa o RLKS – dotyczy wszystkich EFSI) Rozporządzenie Rady Ministrów ustanawiające szczegółowe warunki, tryb i kryteria wyboru LSR Projekt ustawy o Europejskim Funduszu Morskim i Rybackim (ustawa o EFMR) Rozporządzenie MRiRW ws. szczegółowe warunki i tryb przyznawania, wypłaty lub zwracania pomocy, w ramach priorytetu 4 Polityka spójności, wspólna polityka rolna oraz wspólna polityka rybacka zostały objęte rozporządzeniem nr 1303 o wspólnych przepisach. Aktami prawnymi, które regulują wdrażanie instrumentu Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) w ramach EFMR są: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. Ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 508/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Morskiego i rybackiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2328/2003, (WE) nr 861/2006, (WE) nr 1198/2006 i (WE) nr 791/2007 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1255/2011 Pamiętajmy jednak, że oprócz ww. aktów prawnych, zasady instrumentu RLKS, określa Umowa Partnerstwa, która została zatwierdzona przez Komisję Europejską w dniu 23 maja 2014 r. UP to najważniejszy dokument określający strategię inwestowania nowej puli środków europejskich w naszym kraju. Polska jest jednym z pierwszych krajów UE, który zakończył negocjacje Umowy Partnerstwa.

ROZWÓJ BUDOWANY ODDOLNIE PARTNERSTWO ROZWÓJ BUDOWANY ODDOLNIE KOORDYNACJA Instrument RLKS Jeśli mielibyśmy w kilku słowach określić czym jest Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność to przede wszystkim: Powinniśmy myśleć o nim jako o instrumencie/narzędziu za pomocą którego ma odbywać się wdrażanie funduszy. Za pomocą tego instrumentu mają być też osiągnięte konkretne rezultaty . Spełnienie rezultatów jest z kolei warunkiem uzyskania pełnej alokacji środków finansowych w ramach EFMR. Instrument RLKS to: Trójsektorowe partnerstwo budujące oddolnie strategię rozwoju obszaru opartą na jednym lub wielu źródłach dofinansowania w ramach wielu funduszy. W realizację tego instrumentu zaangażowane są 4 fundusze (EFRR, EFS, EFRROW, EFMR), a co za tym idzie instytucje odpowiedzialne za ich wdrożenie niezbędna zatem jest koordynacja ich działań.

Mechanizmy koordynacji i komplementarności w ramach EFSI Koordynacja realizacji wsparcia przygotowawczego z poszczególnych EFSI Powołanie wspólnej dla wszystkich funduszy i programów komisji wybierającej LSR na poziomie regionalnym Umowa ramowa na poziomie SW Wspólne kryteria wyboru LSR Finansowanie kosztów bieżących z jednego funduszu Finansowanie operacji na zasadach wynikających z właściwych programów Zakres zadań realizowanych przez RLGD Jedna forma prawna - stowarzyszenie mające osobowość prawną i działające w oparciu o przepisy ustawy o EFMR oraz o RLKS Projekty w ramach LSR muszą przyczyniać się do osiągania celów i wskaźników w programach

Obszar kwalifikujący się do wsparcia Instrument RLKS w ramach EFMR będzie realizowany: na obszarach rybackich i obszarach akwakultury na obszarze zamieszkanym przez min. 30 000 mieszkańców i max. 150 000 mieszkańców na obszarze obejmującym przynajmniej 2 gminy Obszar LSR musi być spójny terytorialnie i posiadać potencjał do absorpcji środków Zasada: 1 LGD- 1 obszar- 1 LSR (wyjątek- obszary zdominowane przez sektor rybacki)

Wybór RLGD/LSR Wybór dokonywany przez komisje utworzone przez poszczególne SW Jednolite kryteria dostępu i wyboru w całym kraju Jednakowy termin ogłoszenia konkursu w całym kraju Wsparcie eksperckie do oceny LSR Możliwość poprawy LSR zgodnie ze wskazaniami ekspertów Wybór nie później niż 2 lata po zatwierdzeniu przez KE Umowy Partnerstwa RLGD otrzyma jedynie wstępną alokację na LSR (zależna od wyników oceny postępów i osiągania kamieni milowych (dofinansowanie uruchamiane będzie na konkretne projekty)

Kryteria dostępu i wyboru lokalnych strategii rozwoju Kryteria dostępu zostały określone w art. 32 – 34 rozporządzenia ramowego Kryteria wyboru dotyczą oceny potencjału i doświadczenia RLGD oraz jakości strategii m.in: Struktury RLGD Doświadczenia RLGD w zakresie realizacji strategii lub projektów o charakterze podobnym odpowiednio do LSR lub operacji realizowanych w jej ramach Jakości diagnozy obszaru i celów określonych w LSR Oddolnego opracowania i realizacji LSR Innowacyjnego charakteru LSR Zintegrowania LSR Zasad funkcjonowania RLGD i wyboru operacji Poziomu zaangażowania w realizację LSR środków innych niż środki przewidziane na realizację programu Ocena czy obszar objęty LSR jest obszarem rybackim i obszarem akwakultury

Zadania RLGD (art. 34 ust. 3 rozporządzenia ramowego) między innymi opracowanie i publikowanie zaproszeń do składania wniosków lub trwająca procedura składania projektów, w tym określanie kryteriów wyboru, przyjmowanie i dokonywanie oceny wniosków o dofinansowanie, wybór operacji i ustalanie kwoty wsparcia oraz, w stosownych przypadkach, przedkładanie wniosków do organu odpowiedzialnego za ostateczną weryfikację kwalifikowalności przed ich zatwierdzeniem, monitorowanie realizacji strategii rozwoju lokalnego i operacji będących przedmiotem wsparcia oraz przeprowadzanie szczegółowych działań ewaluacyjnych związanych z tą strategią.

Regulacje właściwe dla RLKS w ramach EFMR Rada „rybacka”– organ odpowiedzialny za wybór projektów finansowanych ze środków z EFMR Zgodnie z art. 62 projektu rozporządzenia o EFMR, jeżeli oprócz wsparcia z EFMR lokalna strategia rozwoju otrzymuje wsparcie z innych funduszy, specjalny organ LGD do spraw wyboru projektów wspieranych w ramach EFMR ma zapewnioną w swoim składzie znaczną reprezentację sektorów rybołówstwa i akwakultury. UWAGA! Zgodnie z rozporządzeniem ogólnym, żadna z grup interesu nie posiada więcej niż 49% praw głosu w organie ds. wyboru projektów tj. Radzie lub Radzie „rybackiej”

Regulacje właściwe dla RLKS w ramach EFMR c.d. Możliwość realizacji jednofunduszowej LSR, wspieranej w ramach EFMR, na obszarach silnie zależnych od rybactwa. Zgodnie z Umową Partnerstwa na jednym obszarze nie może być realizowanych więcej niż jedna LSR przez jedną LGD (zasada 1 LGD – 1 obszar – 1 LSR). W praktyce obszar jednej gminy może być objęty jedną wybraną do realizacji LSR. Wyjątek może dotyczyć obszarów zdominowanych przez sektor rybacki, na których w szczególnie uzasadnionych przypadkach zarząd województwa może dopuścić funkcjonowanie dwóch spójnych LSR – ogólnej i branżowej rybackiej.

Regulacje właściwe dla RLKS w ramach EFMR c.d. Wsparcie z EFMR w ramach instrumentu RLKS jest możliwe na obszarach rybackich i obszarach akwakultury Obszar rybacki i obszar akwakultury powinien obejmować co najmniej 2 spójne geograficznie gminy, gdzie zamieszkuje co najmniej 30 000 a max. 150 000 mieszkańców oraz charakteryzować się dużym wpływem sektora rybactwa na lokalną gospodarkę. Badanie tego wpływu będzie dokonywane na podstawie następujących danych: wielkość całkowitej rocznej produkcji/połowów ryb, wysokość zatrudnienia w sektorze rybackim.

Alokacja na działania w ramach instrumentu RLKS w PO RYBY 2014-2020 Środki finansowe przeznaczone zostaną na: realizację lokalnych strategii rozwoju (LSR) opracowanych przez RLGD, w tym koszty administrowania i aktywizacji lokalnej społeczności (ok. 90 300 000 €), działania prowadzone w ramach współpracy (ok. 1 875 000 €), wsparcie przygotowawcze dla stowarzyszeń, które będą chciały wziąć udział w konkursie na wybór LSR(ok. 1 500 000 €). Ponad 93 mln € = 15 % alokacji przyznanej Polsce na lata 2014-2020

RLKS w ramach EFMR- cele i priorytety EFMR korzystając z instrumentu RLKS wspiera cel tematyczny 8: Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników oraz Priorytet Unii 4 Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej Ma się to dokonać poprzez realizację następującego celu szczegółowego: Promowanie wzrostu gospodarczego, włączenia społecznego oraz tworzenia miejsc pracy oraz wspieranie zdolności do zatrudnienia i mobilności na rynku pracy w społecznościach obszarów przybrzeżnych i śródlądowych zależnych od rybołówstwa i akwakultury, w tym dywersyfikacja działalności w ramach rybołówstwa,  także w kierunku innych sektorów gospodarki morskiej. Zanim przejdziemy do zakresu wsparcia dostępnego w ramach instrumentu RLKS ze środków EFMR musimy pamiętac o tym co prawodawca będzie musiał wziąć pod uwagę tworząc przepisy określające katalog dostępnych operacji: W pierwszej kolejności należy pamiętać o celu tematycznym, który ma być realizowany poprzez instrument RLKS, a mianowicie Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników. Nastepnie priorytet 4 Unii :Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej I wreszcie cel szczegółowy : Promowanie wzrostu gospodarczego, włączenia społecznego oraz tworzenia miejsc pracy oraz wspieranie zdolności do zatrudnienia i mobilności na rynku pracy w społecznościach obszarów przybrzeżnych i śródlądowych zależnych od rybołówstwa i akwakultury, w tym dywersyfikacja działalności w ramach rybołówstwa,  także w kierunku innych sektorów gospodarki morskiej. Proszę zwrócić uwagę na części wspólne na każdym etapie planowania przez KE interwencji w ramach instrumentu RLKS. Zaznaczone na czerwono: Przekłada się to na wskaźniki określone dla tego instrumentu a zatem konkretne rezultaty jakich spodziewa się KE od PCz decydującego się na wdrażanie instrumentu RLKS.

Wskaźniki RLKS w ramach EFMR Wskaźnik produktu Liczba LSR Liczba projektów zw. z pomocą przygotowawczą Liczba projektów współpracy Wskaźnik rezultatu Liczba utworzonych miejsc pracy Liczba utrzymanych miejsc pracy Liczba utworzonych działalności gospodarczych

Zwiększenie zatrudnienia i spójności terytorialnej (środki) Wsparcie przygotowawcze Realizacja lokalnych strategii rozwoju kierowanych przez społeczność Działania z zakresu współpracy Koszty bieżące i aktywizacja

Wsparcie dla operacji mających na celu: Podnoszenie wartości produktów, tworzenie miejsc pracy, zachęcanie młodych ludzi i propagowanie innowacji na wszystkich etapach łańcucha dostaw produktów w sektorze rybołówstwa i akwakultury; Wspieranie różnicowania działalności w ramach rybołówstwa przemysłowego i poza nim, wspieranie uczenia się przez całe życie i tworzenia miejsc pracy na obszarach rybackich; Wspieranie i wykorzystanie atutów środowiska na obszarach rybackich i obszarach akwakultury, w tym działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu; Propagowanie dobrostanu społecznego i dziedzictwa kulturowego na obszarach rybackich i obszarach akwakultury, w tym dziedzictwa kulturowego rybołówstwa i akwakultury oraz morskiego dziedzictwa kulturowego; Powierzenie społecznościom rybackim ważniejszej roli w rozwoju lokalnym i zarządzaniu lokalnymi zasobami rybołówstwa i działalnością morską. Warunki oraz zakres pomocy zostanie określony w krajowych aktach prawnych

Realizacja LSR Projekty własne RLGR Projekty grantowe Projekty w konkursach WSKAŹNIKI LSR WSKAŹNIKI PO RYBY 2014-2020

Departament Rybołówstwa Dziękuję za uwagę Departament Rybołówstwa Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi