Źródła Prawa 1.Wymienienie form w których mogą być tworzone normy prawa 2. Wskazanie podmiotów wyposażonych w kompetencję do wydawania określonego aktu prawnego 3. Określenie zakresu spraw, które mogą być unormowane w poszczególnych aktach prawnych 4. Ustalenie stosunków między aktami prawnymi

Źródła prawa Konstytucja – zastosowanie bezpośrednie art. 8 ust.2 Ustawa akt normatywny ustanawiający normy generalne i abstrakcyjne uchwalany przez parlament o nieograniczonym zakresie przedmiotowym i najwyższej po konstytucji randze prawnej Umowy międzynarodowe art. 91 Rozporządzenia – wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie ( zakaz subdelegacji) i w celu jej wykonania.Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania. Organy upoważnione do wydawania rozporządzeń: Prezydent RP ( art. 142 ust.2 ), Rada Ministrów ( art. 146 pkt.4 ), Prezes Rady Ministrów ( art. 148 pkt 3), Ministrom ( art. 149.ust 2 ), przewodniczącym określonych komitetów powołanych w skład Rady Ministrów( art..149 ust 3 ) i Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (art.. 213 ust. 2) Akty prawa miejscowego – obowiązujące wyłącznie na obszarze działania organów które je ustanowiły.

Akty urzędowe Prezydenta RP Rozporządzenia z mocą ustawy art. 234 Rozporządzenia art. 92 zarządzenia art. 93 Postanowienia art. 142 Akty urzędowe prezydenta nie będące aktami prawnymi Akty urzędowe kontrasygnowane art..144 pkt. 2 – kontrasygnata: oddziela sferę aktywności własnej prezydenta od sfery działalności wspólnej, zobowiązuje do wspólnego działania, nakłada odpowiedzialność konstytucyjną premiera przed sejmem za kontrasygnowany akt Prerogatywy Prezydenta (art. 144 ust. 3 (30 aktów urzędowych )

Prezydent RP kompetencje W zakresie spraw zagranicznych art. 133 W zakresie zwierzchnictwa Sił Zbrojnych, obronności i bezpieczeństwa państwa na czas pokoju i wojny art..134 Klasyczne uprawnienia głowy państwa art..137,138,139 140 Kompetencje arbitrażu politycznego i równoważenia władz: Kompetencje w stosunku do parlamentu ( Sejmu i Senatu) art. 98 ust.2, art. 98 ust 4, art. 118 art. 122 ust.1 i 2, 3 i 5 Kompetencję w stosunku do rządu art. 154 , 155 art 161, 162, 141 Kompetencję w stosunku do władzy sądowniczej art.. 179, art. 183, 185, 194, 187 art. 156 art. 191 192

Prezydent Funkcje ustrojowe Najwyższy przedstawiciel RP Gwarant ciągłości władzy państwowej Strażnik konstytucji Strażnik suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium

Prezydent wybór i kadencja Wybory bezpośrednie, równe ,tajne- art. 127 Warunki wybieralności: obywatelstwo, 35 lat, korzystanie w pełni praw obywatelskich Kadencja 5 lat – maksimum dwie kadencje - incompatibilitas Wygaśnięcie mandatu: Upływ czasu Sytuacje nadzwyczajne- śmierć, zrzeczenia się urzędu,stwierdzenia nieważności wyboru, lub nie objęcia urzędu po wyborze, uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia ( 2/3 ustawowej liczby członków ZN) Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu art..145 Zastępstwo marszałka Sejmu : sede vacante, sede plena art..131

Sejm Kadencja 4 lata Skrócenie kadencji – obligatoryjnie w przypadku braku wyboru rządu art., 155 ust.2 Fakultatywne – jeżeli w ciągu czterech miesięcy od dnia przedłożenia sejmowi projektu budżetu nie zostanie on uchwalony art. 225 Podjęcie przez sejm uchwały większością 2/3 ustawowej liczby posłów o samorozwiązaniu art. 98 ust 3

Sejm 460 posłów - mandat wolny tzn. Generalny –poseł wyraża wolę całego narodu (art. 104) Niezależny (art. 104) Nieodwoływalny Incompatibilitas (art. 102 i 103), zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku skarbu państwa lub samorządu terytorialnego (art. 107), zakaz posiadania pakietu akcji w spółkach z udziałem skarbu państwa lub komunalnych powyżej 10%. Obowiązek składania oświadczeń majątkowych co roku do dnia 15 marca Imunitet poselski art.105 Bierne prawo wyborcze – 21 lat obywatel polski mający prawo wybierania.

Sejm organizacja Marszałek Sejmu: reprezentuje Sejm na zewnątrz, przewodniczy obradom, strzeże prawa Sejmu, sprawować może przejściowo urząd prezydenta. Ma prawo występowania z wnioskiem do Trybunału konstytucyjnego Prezydium Sejmu Marszałek plus wicemarszałkowie : ustalanie planu pracy Sejmu, czuwanie nad terminowością prac, zwoływanie posiedzeń, ustalanie porządku dziennego, określanie długości debaty, ustalanie zasad funkcjonowania kancelarii Sejmu Konwent seniorów prezydium plus przedstawiciele klubów –uprawnienia opiniodawcze i doradcze Kluby poselskie min. 15 posłów Koła poselskie min. 3 posłów Komisje sejmowe ze względu na tryb powoływania - stałe i nadzwyczajne ze względu na zakres kompetencji –resortowe, problemowe, śledcze

Inicjatywa ustawodawcza Posłowie – komisja sejmowa lub 15 posłów art. 118 Senat – komisja senacka lub 10 senatorów ( uchwała senatu podejmowana zwykła większością głosów) Prezydent RP Rada Ministrów Inicjatywa ludowa - grupa co najmniej 100 000 obywateli Ograniczenie inicjatywy ustawodawczej ze względu na przedmiot regulacji art. 221 ( budżet, prowizorium budżetowe, zmiana ustawy budżetowej, ustawa o zaciągnięciu długu publicznego, ustawa o udzieleniu gwarancji finansowych W tych zakresach inicjatywa ustawodawcza przypada wyłącznie Radzie Ministrów

Tryb ustawodawczy Zasada rozpatrywania ustaw w trybie trzech czytań ( art. 119 ust.1) Zasada jawności obrad izby ( art. 113 ) Zasada uchwalania ustaw zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów Prawo nadania biegu inicjatywom ustawodawczym należy do Prezydium Sejmu. Pierwsze czytanie może mieć na plenum Sejmu lub komisji Zgodnie z regulaminem do I czytania na plenum kierowane są projekty ustaw: zmiany konstytucji, praw i wolności obywatelskich, budżetu i podatków, projekty prawa wyborczego, projekty kodeksów, zasad funkcjonowania organów państwa ,samorządu terytorialnego. Drugie czytania –przedstawienie przez sprawozdawcę komisji sprawozdania o projekcie ustawy Trzecie czytanie i głosowanie Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje do Senatu który w ciągu 3o dni może przyjąć ją bez zmian, u8chwalić poprawki lub odrzucić w całości. Uwaga poprawki senackie mogą dotyczyć tylko tekstu projektu i nie mogą wykraczać poza jego materię

Tryb ustawodawczy c.d. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo zaproponowaną poprawkę uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów (art. 121) Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przesyła Prezydentowi do podpisania Prezydent winien podpisać ustawę w ciągu 21 dni od dnia doręczenia lub w tym czasie wystąpić z wnioskiem do TK w sprawie jej zgodności z konstytucją lub zawetować i przesłać z umotywowanym wnioskiem do ponownego rozpatrzenia ustawy przez Sejm Sejm może odrzucić weto Prezydenta większością 3/5 głosów. Po przegłosowaniu weta prezydenta przez Sejm Prezydent w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej publikację w Dz U. ( Art. 122) Projekt pilny – art.. 123.

Rada Ministrów Główny organ władzy wykonawczej (art..146) Zasada domniemania właściwości RM ( art. 146 pkt.2 ) Funkcja wykonawcza – wykonywanie ustaw stanowionych przez Sejm. Funkcja kierowania administracją rządową. Funkcja rządzenia ( art. 146 pkt. 3 i 4 ) Skład RM (art. 147) Kompetencje Prezesa RM (art.148)

Tryb powoływania RM Prezydent desygnuje prezesa RM Etap I. Desygnowany prezes RM w ciągu 14 dni przedstawia Sejmowi program RM z wnioskiem o wotum zaufania.Sejm uchwala wotum bezwzględną większością głosów. Etap II. W razie braku wotum zaufania Sejm w ciągu 14 dni wybiera prezesa RM i jego gabinet bezwzględną większością głosów. Etap III. W razie braku wotum zaufania ,Prezydent RP w ciągu 14 dni powołuje prezesa RM i na jego wniosek pozostałych członków gabinetu. Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania RM przez Prezydenta udziela mu wotum zaufania zwykła większością głosów. W razie nie udzielenia RM wotum zaufania Prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory. ( art. 154 )

Odpowiedzialność RM przed Trybunałem Stanu Za naruszenie konstytucji lub ustaw, za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem Uchwała o postawieniu członka RM przed TS podejmuje Sejm na wniosek Prezydenta RP lub co najmniej 115 posłów większością 3/5 ustawowej liczby posłów.( art. 156 )

Odpowiedzialność polityczna RM Wyrażenie wotum nieufności lub wotum zaufania przez Sejm. Wniosek Prezesa RM ( art. 160) Prezes RM może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie wotum zaufania. Udzielenie wotum zaufania RM następuje większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Sejm wyraża wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony co najmniej przez 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na prezesa RM ( konstrukcyjne wotum nieufności ) . Art. 158 pkt.1 Wniosek o podjęcie uchwały o WN może być poddany pod głosowanie nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia jego zgłoszenia. Powtórny wniosek po upływie 3 miesięcy jeżeli wystąpi za nim co najmniej 115 posłów. ( art. 158 pkt. 2 ) Sejm może wyrazić ministrowi wniosek WN. Wniosek o wyrażenie WT może być zgłoszony przez co najmniej 69 posłów. Terminy zgłaszania j.w. Art. 159