Prawne aspekty powstawania organizacji pozarządowych Aneta Guza-Wójtowicz

Akty prawne Najważniejsze akty prawne regulujące powstawanie i funkcjonowanie organizacji pozarządowych: Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989r. – Prawo o stowarzyszeniach: zasady powoływania, funkcjonowania oraz likwidacji i rozwiązywania stowarzyszeń (rejestrowanych w KRS i zwykłych) Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984r. o fundacjach: zasady tworzenia, funkcjonowania i likwidowania fundacji oraz cele powoływania fundacji Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: definicja organizacji pozarządowej, definicja organizacji pożytku publicznego, zasady współpracy tych organizacji z administracją publiczną

Pojęcie ‚organizacja pozarządowa’ Art. 3 ust. 2 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Organizacjami pozarządowymi są: 1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, 2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku - osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

STOWARZYSZENIE Definicja: Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach) Jak utworzyć stowarzyszenie: min. 15 osób (członkowie – założyciele), wypełnienie warunków formalnych: przygotowanie statutu, przeprowadzenie zebrania założycielskiego, podjęcie stosownych uchwał: - o powołaniu stowarzyszenia, - o wyborze komitetu założycielskiego, - o uchwaleniu statutu dokonanie zgłoszenia w KRS

Założyciele i członkowie stowarzyszenia Założyciele: obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione), nie pozbawione praw publicznych, a także cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania w Polsce Członkowie: obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione), nie pozbawione praw publicznych małoletni poniżej 16 lat, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice) cudzoziemiec nie posiadający miejsca zamieszkania w Polsce osoba prawna (członek wspierający) Rodzaje członków stowarzyszenia Prawa i obowiązki członków stowarzyszenia Utrata statusu członka stowarzyszenia

Statut stowarzyszenia MUSI zawierać: 1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji, 2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia, 3) cele i sposoby ich realizacji, 4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, 5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje, 6) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał, 7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich, 8) zasady dokonywania zmian statutu, 9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

Cele stowarzyszenia Niezarobkowy charakter Szerokie ujęcie celu Przykładowy katalog – art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: 1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; 2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; 3) działalności charytatywnej; 4) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego; 5) ochrony i promocji zdrowia; 6) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy i inne

Cele stowarzyszenia a profity Zwolnienie od podatku dochodowego: „Wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele” (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT) Odliczenie darowizny na rzecz stowarzyszenia od podatku: „Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot: darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu” (art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT)

Władze stowarzyszenia Władza uchwałodawcza: Walne Zgromadzenie Członków Władza wykonawcza: Zarząd Władza nadzorująca: Komisja Rewizyjna

Majątek stowarzyszenia Art. 33. 1. Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. 2. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej. Art. 34. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Art. 35. Stowarzyszenie może otrzymywać dotację według zasad określonych w odrębnych przepisach

FUNDACJA Definicja: Art. 1. (1) Fundacja to organizacja pozarządowa, która może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

Fundacja cd. Charakterystyczny sposób powstania: akt fundacyjny, sporządzenie statutu, rejestracja Cel powołania fundacji i wysokość funduszu założycielskiego: Art. 3 ust. 2 ustawy o fundacjach: „Składnikami majątkowymi, o których mowa w ust. 2, mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości” Art. 5 ust. 5: „Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1000 złotych” Rola fundatora: Art. 2. 1. ”Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą” Fundator aktywny i pasywny Władze fundacji

Statut fundacji Statut fundacji określa: Art. 5. 1. Fundator ustala statut fundacji, określający (MUSI OKREŚLAĆ) jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut MOŻE ZAWIERAĆ również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

STOWARZYSZENIE ZWYKŁE elementy wyróżniające Ilość członków założycieli Podstawa funkcjonowania: regulamin Organ właściwy do rejestracji Brak osobowości prawnej Źródła finansowania Ograniczenie uprawnień: Stowarzyszenie zwykłe nie może: 1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, 2) łączyć się w związki stowarzyszeń, 3) zrzeszać osób prawnych, 4) prowadzić działalności gospodarczej, 5) przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.

Organizacje z sukcesem Stowarzyszenie "Budujemy Przystań" w Radomiu - powstało w 2011 roku i prowadzi działalność na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej: w roku 2012 otworzyło Zespół Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych w Radomiu, w nowo wyremontowanym budynku dawnego internatu Szkół Agrotechnicznych, przy ulicy Wośnickiej 125, Fundacja „Dobry Duszek” w Radomiu: prowadzi działalność na rzecz rozwiązywania problemu niedożywienia wśród dzieci oraz młodzieży poprzez: dożywianie, organizowanie wyjazdów wakacyjnych, przekazuje swoim podopiecznym naturalne suplementy, które zawierają komplet mikro i makroelementów potrzebnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka oraz gwarantują poprawę odporności. Fundacja nawiązała kontakt z Janem Kulczykiem i Joanną Przetakiewicz, którzy ufundowali np. pojazd do przewozu posiłków, organizują zabawy i wyjazdy dla dzieci, corocznie przekazują słodycze dla ponad 100 dzieci Stowarzyszenie zwykle Bractwo Rowerowe z siedzibą w Radomiu: organizuje wyprawy rowerowe m.in. do Jerozolimy, Dalmacji, Szwajcarii, Słowenii, czy Rzymu.