Strategia Zrównoważonego Rozwoju powiatu hajnowskiego na lata 2015 - 2020

„obszary” rozwoju zrównoważonego powiatu hajnowskiego Diagnoza stanu rozwoju powiatu hajnowskiego wraz z prognozą rozwoju do 2020 roku „obszary” rozwoju zrównoważonego powiatu hajnowskiego przyrodniczy społeczny gospodarczy instytucjo-nalany przestrzenny analiza zmian i stanu powiatu na podstawie parametrów syntetycznych, przekrojowych i lokalnych identyfikacja i hierarchizacja problemów rozwoju – potrzeb, barier, oczekiwań, aspiracji społeczności powiatu hajnowskiego analiza korelacji problemów

PROCEDURA określenie listy wskaźników oceny poziomu rozwoju zrównoważonego dla każdego z obszarów na podstawie literatury przedmiotu („Wskaźniki zrównoważonego rozwoju”, red. T. Borys, 2005, Warszawa – Białystok; przykładowe strategie rozwoju zrównoważonego zrealizowane w ramach projektu Umbrella, „Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski, 2011,GUS Katowice.) dobór wskaźników do określenia miary syntetycznej rozwoju każdego z obszarów wykorzystanie procedur i metod statystycznych dla określenia końcowego wyniku syntetycznej miary rozwoju wykorzystanie procedur i metod analizy statystycznej dla określenia prognozy rozwoju poszczególnych elementów składowych rozwoju zrównoważonego ankieta dla potrzeb określenia hierarchii obecnych i przyszłych problemów rozwoju powiatu hajnowskiego oraz podstawowych lokalnych uwarunkowań jakości życia mieszkańców w odniesieniu do zasad zrównoważonego rozwoju próba określenia korelacji pomiędzy problemami rozwoju

OBSZAR PRZYRODNICZY X1.Ilość zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych zebranych w ciągu roku przypadająca na 1 mieszkańca (kg) (s) X2. zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca (m3) (s) X3. lesistość (%) (s) X4. zmniejszenie powierzchni naturalnych ekosystemów leśnych (m3) (d) X5. ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków miejskich i wiejskich (%) (s)

OBSZAR PRZYRODNICZY Ilość zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych zebranych w ciągu roku przypadająca na 1 mieszkańca (kg)

OBSZAR PRZYRODNICZY Ilość zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych zebranych w ciągu roku przypadająca na 1 mieszkańca (kg)

OBSZAR PRZYRODNICZY Ścieki przemysłowe i komunalne

OBSZAR PRZYRODNICZY lesistość (%)

OBSZAR PRZYRODNICZY zmniejszenie powierzchni naturalnych ekosystemów leśnych (m3)

OBSZAR PRZYRODNICZY – wskaźnik syntetyczny

OBSZAR PRZYRODNICZY – problemy ograniczenia wynikające z obowiązujących przepisów z zakresu ochrony środowiska ograniczone możliwości wykorzystania „martwego drzewa” niekorzystne zmiany (kierunki) ochrony przyrody zanieczyszczenie środowiska przez dzikie wysypiska niedostateczny poziom wykorzystania OZE potencjalny wzrost wytwarzania odpadów komunalnych oraz zużycia wody a tym samym zwiększenie ilości ścieków komunalnych i przemysłowych wzrost emisji zanieczyszczeń gazowych przez zakłady przemysłowe

OBSZAR SPOŁECZNY X1. udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem (%) (d) X2. średnia powierzchnia mieszkania na osobę(m2) (s) X3 liczba pracujących na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym (stopa zatrudnienia) (s) X4. odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat (%) (s) X5. saldo migracji na 1000 osób (‰) (d) X6. urodzenia żywe na 1000 mieszkańców (‰) (s) X7. współczynnik skolaryzacji brutto (%) (s) X8. placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. (s) X9. udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (%) (d) X10. wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego na mieszkańca (zł) (s)

OBSZAR SPOŁECZNY Korzystający z pomocy społecznej

OBSZAR SPOŁECZNY Saldo migracji

OBSZAR SPOŁECZNY liczba pracujących na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym (stopa zatrudnienia)

OBSZAR SPOŁECZNY Wydatki na pomoc społeczną na mieszkańca (zł) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w relacji do średniej krajowej (Polska = 100)

OBSZAR SPOŁECZNY

OBSZAR SPOŁECZNY – wskaźnik syntetyczny

OBSZAR SPOŁECZNY – problemy negatywne trendy demograficzne i migracyjne wraz z ich negatywnymi konsekwencjami m.in. ekonomicznymi słabe perspektywy zatrudnienia i wysokie bezrobocie ubożenie społeczeństwa spadek jakości kapitału ludzkiego niedostateczne wykorzystanie potencjału kulturowego ograniczony dostęp do usług społecznych i komunalnych duże zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika zatrudnienia

OBSZAR GOPODARCZY X1. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 1000 osób w wieku produkcyjnym (‰) (s) X2. udział korzystających z kanalizacji(%) (s) X3. dochody własne JST na mieszkańca (zł) (s) X4. wydatki inwestycyjne na mieszkańca (%) (s) X5. udział wydatków na drogi publiczne w wydatkach ogółem (%) (s) X6. pozyskanie drewna (grubizny) (m3) (s)

OBSZAR GOSPODARCZY Współczynnik przedsiębiorczości

OBSZAR GOSPODARCZY Współczynnik przedsiębiorczości

OBSZAR GOSPODARCZY Struktura gospodarki

OBSZAR GOSPODARCZY Dochody własne JST

OBSZAR GOSPODARCZY – wskaźnik syntetyczny

OBSZAR GOSPODARCZY problemy niski poziom przedsiębiorczości lokalnej niewystarczająca liczba i jakość instytucji i narzędzi wspierających rozwój przedsiębiorczości niewystarczające wykorzystanie przyrodniczego potencjału turystycznego niedostateczny rozwój i jakość infrastruktury brak inwestorów zewnętrznych wynikający z niskiej oceny „atrakcyjności” inwestycyjnej słaby ruch przygraniczny niedostateczna jakość oferty turystycznej w odniesieniu do posoadanego potencjału

OBSZAR INSTYTUCJONALNY X1. udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem (%) (s) X2. udział kobiet w radach gminy(%) (s) X3. udział radnych gminnych z wykształceniem wyższym (%) (s) X4. wydatki inwestycyjne na mieszkańca (%) (s) X5. środki z Unii Europejskiej na finansowanie programów i projektów unijnych pozyskane przez gminy i powiaty w przeliczeniu na 1 mieszkańca (zł) (s) X6. fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców (s)

OBSZAR INSTYTUCJONALNY Organizacje pozarządowe

OBSZAR INSTYTUCJONALNY Frekwencja wyborcza

OBSZAR INSTYTUCJONALNY Planowanie przestrzenne

OBSZAR INSTYTUCJONALNY – wskaźnik syntetyczny

OBSZAR INSTYTUCJONALNY – wskaźnik syntetyczny brak zintegrowanych działań promujących obszar powiatu brak środków na inwestycje gospodarcze brak porozumienia w zarządzaniu Puszczą Białowieską, a co za tym idzie, konflikt na tle wykorzystania jej zasobów niska aktywność społeczna niedostateczna rozwojowa pomoc zewnętrzna

OBSZAR PRZESTRZENNY X1. parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej (%) (s) X2. obszary prawnie chronione (%) (s) X3. lesistość (%) (s) X4. gęstość zaludnienia (os./km2) (s) X5. średnia wielkość gospodarstwa (ha) (s)

OBSZAR PRZESTRZENNY Obszary prawnie chronione

OBSZAR PRZESTRZENNY Średnia wielkość gospodarstwa rolnego

OBSZAR PRZESTRZENNY – wskaźnik syntetyczny

PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO POWIATU HAJNOWSKIEGO

WYNIKI ANALIZY SWOT MOCNE STRONY SŁABE STRONY Lokalizacja Puszczy Białowieskiej z jej różnorodnością biologiczną oraz mało przekształconym drzewostanem bogactwo walorów przyrodniczych (lesistość, Białowieski Park Narodowy, Zalew Siemianówka, rezerwat żubrów) Wysoka jakość środowiska naturalnego (stosunkowo słabe zanieczyszczenie środowiska) Doskonałe warunki dla rozwoju ekologicznej i zdrowej żywności nieokreślony stan prawny Puszczy Białowieskiej/ brak porozumienia w zarządzaniu Puszczą Białowieską brak zalewu w Hajnówce

MOCNE STRONY SŁABE STRONY postępująca modernizacja bazy sportowej wysoki poziom usług medycznych (lokalizacja szpitala z nowoczesnym wyposażeniem i personelem) szeroka oferta edukacyjna (włącznie z możliwością kształcenia na poziomie wyższym czy szkołą muzyczną) lokalizacja nowoczesnego Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego funkcjonowanie nowoczesnego Parku Wodnego rozwój infrastruktury kulturalnej związanej m.in. z dziedzictwem etnicznym, językowym i wyznaniowym potencjał społeczny (życzliwość, gościnność, wielokulturowość, chęć działania) wzrastająca aktywność i świadomość społeczna (rozwój organizacji pozarządowych prowadzonych przez aktywnych i kompetentnych działaczy społecznych) Aktywność LGD „Puszcza Białowieska” poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców Konflikty różnych grup interesu/odbiorców na obszarze oddziaływania Puszczy Białowieskiej słabo rozwinięta baza socjalna (np. ośrodek interwencji kryzysowej, noclegowni, mieszkań chronionych, zakłady aktywności zawodowej itp.) niekorzystne trendy demograficzne (starzenie się społeczeństwa, migracja młodych i najbardziej kreatywnych mieszkańców, depopulacja) niedostateczna liczba placówek opiekujących się osobami starszymi, samotnymi, niepełnosprawnymi, chorymi niedoinwestowana baza szkolnictwa zawodowego, co utrudnia możliwość przygotowania ciekawej oferty edukacyjnej umożliwiającej dostosowanie podaży kadry zawodowej do potrzeb rynku pracy ubożenie społeczeństwa i bezrobocie brak połączeń komunikacyjnych odpowiadających faktycznie na potrzeby mieszkańców niska świadomość społeczeństwa na temat możliwości działań NGO, a co za tym idzie, niska aktywność społeczna niedostateczna jakość kapitału ludzkiego brak wspólnego, skoordynowanego planu działań wszystkich jednostek tworzących powiat

MOCNE STRONY SŁABE STRONY wysoki potencjał dla dla rozwoju turystyki (przyrodniczy, kulturalny, jak i pod względem lokalizacji oferty uzupełniającej, np. Park Wodny) lokalizacja terenów inwestycyjnych (podstrefa ekonomiczna) wysoki poziom skanalizowania położenie geograficzne (granica z Białorusią) dające możliwość na rozwój współpracy transgranicznej funkcjonowanie przejść granicznych na terenie powiatu (Czeremcha, Białowieża, Siemianówka oraz budowa drogowego przejścia granicznego Połowcach) podejmowanie prób wspólnego działania na rzecz stworzenia platformy porozumienia rozpoznawalna marka nieokreślony stan prawny Puszczy Białowieskiej/ brak porozumienia w zarządzaniu Puszczą Białowieską niedostateczny rozwój infrastruktury turystycznej (nierównomierny rozkład obiektów noclegowych i gastronomicznych niewystarczająco wykorzystane walory przyrodnicze oraz kulturowe powiatu dla potrzeb turystyki (brak kompleksowej, skoordynowanej oferty wykorzystującej potencjał całego powiatu i zapewniającej ciekawą alternatywę spędzenia czasu w regionie) – sezonowość ruchu turystycznego niewytaczający rozwój infrastruktury kolejowej i drogowej (gęstość sieci, jakość) niewystarczający poziom zgazyfikowania brak perspektyw rozwoju w powiecie skutkujący odpływem młodzieży brak środków lokalnych/własnych na inwestycje gospodarcze niska atrakcyjność inwestycyjna a co za tym idzie, słaby dopływ kapitału zewnętrznego niewystarczający rozwój działalności w zakresie produkcji i rolnictwa spadek przedsiębiorczości lokalnej peryferyjne położenia słaby ruch przygraniczny/nie w pełni wykorzystane przejście kolejowe Siemianówka ograniczenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej w związku z przepisami dot. ochrony środowiska monofunkcyjna struktura gospodarki

SZANSE „mały ruch przygraniczny” – stworzone zostaną warunki do rozwoju współpracy transgranicznej, otwarcie rynku wschodniego wzrost popularności turystycznej całego regionu wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii wsparcie działań innowacyjnych i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy wsparcie rozwoju drobnej wytwórczości i przemysłu pozytywne rozpatrzenie przez Sejm projektu subwencji ekologicznej zmiany prawne w zakresie zapewnienia bezpłatnych dostaw gazu w związku z ochroną Puszczy Białowieskiej dostępność pomocowych środków zewnętrznych wzrost popytu na produkty i usługi turystyki kwalifikowanej, w tym związanej z usługami opiekuńczo - leczniczymi wzrost popytu na ekologiczne produkty rolnicze wzrost zainteresowania różnorodnością biologiczną i kulturową Podlasia megatrend ekologizacji gospodarki i społeczeństwa ożywienie gospodarcze poprawa gospodarczych warunków dla rozwoju przemysłu spożywczego – przetwórstwo warzyw i owoców Podlaski Szlak Bociani

ZAGROŻENIA niespójna polityka zagraniczna względem Republiki Białoruskiej wzrost napięć narodowościowych, nacjonalistycznych/ niestabilna sytuacja bezpieczeństwa narodowego brak prawnych uregulowań współpracy transgranicznej niekorzystne zewnętrzne kierunki ochrony przyrody obywatelski projekt nowelizacji ustawy ochrony przyrody rosnąca aktywność organizacji ekologicznych traktowana jako przeszkoda w realizacji przedsięwzięć gospodarczych niedostateczne zrównoważenie gospodarki leśnej wzrost przestępczości, nielegalnego zatrudnienia, emigracji nieprzemyślane inwestycje w regionie, które zagrożą wartościom przyrodniczym i kulturowym zmiany w zasadach wsparcia finansowego w ramach środków zewnętrznych (programy pomocowe do 2020 roku) intensyfikacja procesów ubożenia i wyludniania się nieracjonalność polityki ochrony środowiska (zagrożenie przyrody, ludzi, gospodarki) dalszy brak wspólnego stanowiska samorządów wobec Puszczy Białowieskiej zmniejszenie konkurencyjności przemysłu drzewnego (decyzje zewnętrzne)

DZIĘKUJEMY PAŃSTWU ZA UWAGĘ