Spotkanie WOK; CO-I Warszawa 9.09.2014 r. Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi Wielkopolskie Centrum Onkologii, im. M. Skłodowskiej-Curie ul. Garbary 15, 61-866 Poznań tel.: 61 8850 915 www.profilaktykaraka.coi.pl oraz www.wco.pl/wok Optymalny model zaproszenia na badanie mammograficzne w Populacyjnym programie wczesnego wykrywania raka piersi Spotkanie WOK; CO-I Warszawa 9.09.2014 r. A. Dyzmann-Sroka1, B. Stawińska-Witoszyńska2, B. Więckowska3, M. Trojanowski4 1. WOK Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, Wielkopolskie Centrum Onkologii, 2. Zakład Epidemiologii Katedry Medycyny Społecznej, UMP, 3. Katedra i Zakład Informatyki i Statystyki, UMP, 4. Zakład Epidemiologii i Profilaktyki Nowotworów, Wielkopolskie Centrum Onkologii.

„List jest zwykle pierwszym narzędziem porozumiewania się z kobietami zapraszanymi do uczestnictwa w programie skryningowym…” Cel badania: analiza opinii respondentek dot. treści zaproszeń na badanie mammograficzne, dająca możliwość wypracowania optymalnego wzoru zaproszenia do uczestnictwa w programie skryningowym. Materiał i metody: badanie ankietowe, na grupie 2 000 Wielkopolanek, w wieku 50-69 lat, przeprowadzone w lipcu 2013 roku. Poza pytaniami o wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania ankieta zawierała tylko 5 pytań, w tym 4 zamknięte, jednokrotnego wyboru oraz jedno otwarte, wielokrotnego wyboru z możliwością podania własnej propozycji. W analizach statystycznych wykorzystano test chi-kwadrat, zależność monotoniczną Spearmana, test ANOVA Kruskal’a-Wallis’a, test POST-HOC Dunn’a oraz współczynnik zgodności Kappa-Cohena. Dla analiz statystycznych przyjęto poziom istotności =0.05. Całość obliczeń wykonano przy pomocy oprogramowania PQStat 1.4.8

Rozkład wykształcenia respondentek. N=2000.

Rozkład miejsca zamieszkania respondentek. N=2000. 74% mm

Rozkład respondentek wg częstotliwości otrzymania zaproszeń do badań Rozkład respondentek wg częstotliwości otrzymania zaproszeń do badań. N=2000 77%

Zależność monotoniczna Spearmana, wartość p<0,0001; r=0,11 Czy kiedykolwiek otrzymała Pani drogą listowną zaproszenie na profilaktyczną mammografię? N=2000 Zależność monotoniczna Spearmana, wartość p<0,0001; r=0,11

(zależność monotoniczna Spearmana, wartość p<0,0001; r=0,11) Czy kiedykolwiek otrzymała Pani drogą listowną zaproszenie na profilaktyczną mammografię? N=2000 (zależność monotoniczna Spearmana, wartość p<0,0001; r=0,11)

Respondentkom zaprezentowano pięć wzorów zaproszeń 3 1 2 4 5

Preferencje kobiet, co do sposobu i wzoru zaproszenia do badań. N=2000. 1574 41%

Preferencje kobiet, co do sposobu i wzoru zaproszenia do badań wg wykształcenia. (ANOVA Kruskal’a-Wallis’a, wartość p=0,0005)

Informacje, które zdaniem respondentek powinny znaleźć się w zaproszeniu (pytanie wielokrotnego wyboru). 765!

Optymalny model zaproszeń - rekomendacje Zalecenia, co do zawartości informacji pisemnej (list zapraszający/ulotka)-rozdział 12.4 str 388-390: List zapraszający musi być napisany w sposób czytelny, prosty, jasny i zawierać informacje o celu skryningu. Zaleca się, aby wszystkie dodatkowe informacje były zawarte w ulotce lub innych narzędziach porozumiewania się załączonych w liście. List powinien wspomnieć o ulotce i zachęcać kobiety do jej przeczytania. List zapraszający powinien zawierać informacje na temat: celów badań przesiewowych (dla kogo są te badania przeznaczone? Populacja docelowa, grupy wiekowe), samego badania (jakim rodzajem badania jest mammografia?), odstępów pomiędzy badaniami skryningowymi, czy badanie jest płatne czy nie?, wizyty-jak ją zamówić, jak zmienić termin, kiedy i jak można otrzymać wyniki (podać przybliżony czas oczekiwania), wspomnieć, że istnieje możliwość ponownego wezwania na dalsze badania

Optymalny model zaproszeń - rekomendacje cd. Innych informacji logistycznych: prośba, aby przynieść wyniki poprzednich badań mammograficznych, wskazówki jak należy się ubrać itp., gdzie kobiety mogą uzyskać dalsze informacje (np. służby informacyjne, informacyjne linie telefoniczne, grupy wsparcia i strony internetowe), ochrony danych/poufności. Listy zapraszające i ulotki są zwykle tak pomyślane, aby się wzajemnie uzupełniały. Ulotka dołączona do listu zwykle zawiera opis programu skryningowego, samego badania i jego znaczenia. Często rozszerza ona informację zawartą w liście zapraszającym i zawiera dodatkowe informacje, które mogą być użyteczne dla kobiet. Korzyści i negatywne strony skryningu powinny być wyjaśnione w ulotce. Powinna być ona dobrze napisana i mieć atrakcyjny wygląd. Jest więc ważne, aby przetestować w populacji docelowej jej różne postacie.

Optymalny model zaproszeń - rekomendacje cd. Porady stylistyczne: Język: jasny, rzetelny, pełen szacunku, uprzejmy, prosty, codzienny, nieformalny (używać zaimków „my” i „ty”), bezstronny, nie protekcjonalny, w formie czynnej, Styl tekstu i słownictwo: wiarygodny, rzetelny (podać źródło informacji), uaktualniony, przyjazny, życzliwy, współczesny, sformułowany pozytywnie (9 z 10 kobiet wezwanych ponownie okaże się zdrowymi…), w pozytywnym tonie (unikać stwierdzeń budzących niepokój), Format tekstu: najlepiej prosto rozplanowany, krótkie zdania i akapity, z zastosowaniem wykresów i rycin, z użyciem nagłówków i podtytułów, tłustego druku i dużych liter, większego druku i odstępów (aby ułatwić czytanie), najlepiej w postaci pytanie/odpowiedź lub w układzie akapitów, z dobraniem odpowiedniej kolorystyki, z zamieszczeniem logo.

Optymalny model zaproszeń - rekomendacje cd. Zaproszenia będą wysyłane pocztą (z propozycją dwóch różnych alternatywnych terminów badania do wyboru), w przypadku nie zgłoszenia się kobiety na badania, zaproszenie będzie wysyłane ponownie, wraz z ankietą dotyczącą przyczyn ewentualnej rezygnacji z badania. Do zaproszeń będą dołączone ulotki z informacjami dotyczącymi skryningu raka piersi i badania mammograficznego (str. 50), Zaproszenia na badania-zasady: dane osobowe nanoszone na druki bezpośrednio z bazy danych, propozycja dwóch alternatywnych dat do wyboru, daty monitorowane przez program komputerowy i rejestratorki (eliminacja dni wolnych), kobiety, które nie zareagowały na pierwsze zaproszenie, zapraszane są ponownie, a do zaproszenia należy dołączyć ankietę z prośba o podanie przyczyn nie zgłoszenia się na badanie. Zalecane jest wykorzystanie kopert z tzw. okienkiem. Opracowano standardowe, wzorcowe druki zaproszenia pierwszego i ponownego,

Optymalny model zaproszeń - rekomendacje cd. których obsługa jest możliwa dzięki przygotowanemu oprogramowaniu (str 87), Opracowanie broszurek i ulotek z informacjami dotyczącymi skryningu raka piersi (…) i ustalenie trybu rozpowszechniania (…) także w postaci załączników do korespondencji prowadzonej z kobietami zapraszanymi na badania skryningowe (str 91-92). Wysyłanie ulotek wraz z zaproszeniami na badania skryningowe.

Dyskusja i wnioski: Zaproszenie pierwsze + ulotka? Zaproszenie ponowne + ankieta? Zawartość listu zapraszającego? Zawartość ulotki? Pilotaż? Inne propozycje? „+” i „-”? może pilotaż z podaniem 1 lub 2 terminów (daty i godziny) badania? czy funkcjonujący system wysyłania zaproszeń nie wymaga zmian? (może dodatkowo zaproszenia telefonicznie lub osobiście przez lekarza POZ), wysyłanie zaproszeń powinno pozostać w gestii Wojewódzkich Ośrodków Koordynujących oraz świadczeniodawców wykonujących mammografię, potrzeba wielostopniowej edukacji zdrowotnej Polek (z uwzględnieniem roli szkoły oraz lekarza POZ), może prace nad wzorem optymalnego zaproszenia należy ukierunkować na dotarcie do kobiet gorzej wykształconych i o niższym statusie socjoekonomicznym? działaniami promocyjno-edukacyjnymi należy objąć już młodzież, która dziś może wpłynąć na decyzje członków rodziny i ich udział w badaniach przesiewowych, a za kilka-kilkanaście lat sama stanowić będzie wyedukowaną grupę docelową różnych programów profilaktycznych. Osiągnięcie tego celu wiąże się z potrzebą zmiany treści programów nauczania w ramach lekcji biologii i lekcji wychowawczych. Ważną rolę w procesie edukacji prozdrowotnej i profilaktyce nowotworów złośliwych w Polsce powinien pełnić lekarz rodzinny. Wytyczne europejskie Ankietowane Kobiety cel badań przesiewowych (dla kogo? Itd.), co to jest mammografia?, interwał, płatności, sposoby rejestr., otrzymania wyniku, możliwość wezwania na dalsze badania, inne informacje logistyczne np. gdzie uzyskać dalsze informacje, jak się ubrać… po co takie badanie i dlaczego należy je robić? co to jest mammografia? informacja, że badanie jest bezpłatne, płaci za nie NFZ w jaki sposób otrzymam wynik? a co, jeśli zostaną wykryte jakieś nieprawidł.? nr tel. pod którym otrzymam odpowiedź na pytania,

Dziękuję za uwagę…