Warunki życia i pracy „EURES ZAMAGURIE DLA MŁODZIEŻY“ SŁOWACJA Warunki życia i pracy „EURES ZAMAGURIE DLA MŁODZIEŻY“ GRANT EURES SŁOWACJA 2013/2014

OBSAH 1. PODSTAWOWE INFORMACJE 2. KRAJOBRAZ I KULTURA 3. EURES ZAMAGURIE 4. WARUNKI ŻYCIA 5. WARUNKI PRACY 6. WARUNKI SOCJALNE 7. PRZYDATNE INFORMACJE OBSAH

1. Podstawowe INFORMACJE Oficjalna nazwa: Republika Słowacka. Data powstania Republiki: 01.01.1993 rok. EURES ZAMAGURIE Słowacja sąsiaduje na zachodzie z Republiką Czeską i Austrią, na północy z Polską, na wschodzie z Ukrainą, a na południu z Węgrami.

1.Podstawowe INFORMACJE Ustrój polityczny: demokracja parlamentarna Język urzędowy: słowacki Populacja: 5 395 000 obywateli Mieszkańcy miast: 58 % Powierzchnia: 49 035 km2 Narody i grupy etniczne: Słowacy 85,8%, Węgrzy 9,7%, Romowie 1,7%, Ukraińcy, Czesi, Niemcy, Rusini, Polacy Wyznania: rzymskokatolickie (60.3%), grekokatolickie (3.4%), ewangelickie ( 6.2%), inne Klimat: Średnia temperatura dzienna wynosi w zimie 2ºC, w lecie 21ºC Waluta: EURO (od 01.01.2009 roku)

8 WOJEWÓDZTW SAMORZĄDOWYCH Żylina Trenczyn Preszów Trnava Bratysława Koszyce. Nitra Bańska Bystrzyca W Słowacji znajduje się 79 powiatów.

2. KRAJOBRAZ I KULTURA Poľana Czerwony Klasztor Spiska Magura - spływ rzeką Dunajec. Tatry Wysokie

JASKINIE Demänovska Jaskinia Lodowa i Jaskinia Wolności - najdłuższy system jaskiń Domica - uważana za jedną z najpiękniejszych jaskiń Dobszyńska Jaskinia Lodowa - największa jaskinia lodowa Bielska Jaskinia –jedyna udostępniona jaskinia w Tatrach Wysokich

ZAMKI 1 2 3 4 5 6 8 7 9 12 10 11 1. Zamek Zvolenski 2. Kežmarok, 3. Beckov, 4. Strečno, 5. Bojnice, 6. Krásna Hôrka, 7. Devín, 8. Zamek Spiski, 9. Čachtice, 10. Zamek Budatínski, 11. Zamek Bratysławski, 12. StaráĽubovňa

POPULARNE MIEJSCA TURYSTYCZNE Różnorodność Kraju Vlkolinec - Liptov Wzgórza Súľovskie Tatry Wysokie Północna Słowacja może pochwalić wieloma atrakcyjnymi miejscami. StaráĽubovňa -Skanzen Kežmarok Bardejov

3. EURES Zamagurie – CHARAKTERYSTYKA Słowacka część obszaru przygranicznego "EURES Zamagurie" składa się z 4 powiatów wchodzących w skład PreszowskiegoWojewództwa Samorządowego: Poprad, Kežmarok StaráĽubovňa Bardejov Znajdują się w północno-wschodniej części Słowacji, w ​​Tatrach, w północnej części Spiszu i Szarysza. Polska część obszaru przygranicznego "EURES DUNAJEC" składa się z 4 powiatów: Nowy Sacz Nowy Targ Gorlice Zakopane Region jest atrakcyjny turystycznie ze względu na bogactwa naturalne i liczne zabytki.

EURES Zamagurie – Rynek pracy   2012 2013 LUTY 2014 PP* SBR* (%) SBR* (%) Słowacja 425 858 14,44 399 561 13,50 402 124 13,49 Województwo Preszowskie 88 246 20,66 83 490 19,35 84 435 18,97 Poprad 8 499 12,62 8 396 13,90 8 319 12,14 Kežmarok 9 820 30,06 9 818 27,81 9 786 27,23 StaráĽubovňa 4 409 16,73 3 923 14,36 3 941 14,72 Bardejov 8 804 22,35 8 454 20,39 8 739 21,38 PP* - poszukujący pracy, SBR* - stopa bezrobocia rejestrowanego

EURES Zamagurie – Pracownicy NADMIAR NIEDOBÓR monterzy spawacze kierowcy ciężarówek operatorzy CNC, specjaliści ds.procesów i rozwoju inżynierowie Sektory: motoryzacyjny budowa maszyn elektrotechnika pracownicy handlu, pracownicy kopalń i budownictwa pracownicy produkcji przemysłowej pracownicy transportu sprzedaży i usług pracownicy rolni urzędnicy pracownicy niewykwalifikowani

4.WARUNKI ŻYCIA Zakwaterowanie w: hotelach / motelach pensjonatach kwaterach prywatnych (wzrasta) prywatnych domach na kempingach hotele w Bratysławie **** osoba/noc 80-200 EURO, poza stolicą, w regionie Zamagurie Hotel **osoba/noc 20-40 EURO. Zakwaterowanie można znaleźć również w:

Koszty życia Bratysława 450 - 600€ Bańska Bystrzyca 300 – 500€ Koszyce 200 – 450€ Kežmarok 200 – 350€ Porównanie kosztów wynajmu dwupokojowego mieszkania w 2014 roku.

Ceny nieruchomości Jednopokojowe mieszkanie w mieście: 35.000 - 50.000 €, Dwupokojowe mieszkanie w mieście: 45.000 - 80.000 €, Pięciopokojowe mieszkanie z balkonem w mieście: 60-100.000 €, Luksusowy apartament w centrum miasta: 100.000 - 300.000 €, Mały dom w mieście: 45.000 - 60.000 €, Duży dom w mieście: 100.000 - 300.000 €, Mały dom na prowincji: 20.000- 40.000 €, Domek w górach: 100.000 €, Domek na wsi: 10. 000 do 30.000 €.

RÓŻNICE MIĘDZY REGIONAMI. CENY SĄ NAJWYŻSZE W STOLICY - BRATYSŁAWIE. cebula 1 kg (0,50 €) marchew 1 kg (1,50 €) 1 kg jabłek (0.80 €) 1 kg ziemniaków (1 €) pomarańcze 1 kg (1,70 €) chleb (1 €) 1 litr mleka (1 €) jaja 10 szt. (2,50 €) masło 250 g (1,50 €) jogurt 250 ml (0,40 €) Większość sklepów jest otwartaod poniedziałku do piątku od 9:00 do 18:00, duże domy towarowe i centra handlowe do 19:00 lub 21:00. Zwyczajowo sklepy są otwarte również w sobotęod 9:00 do 13:00. Sieci supermarketów Tesco, Carrefour, BILLA i inne otwarte są w sobotę i niedzielę. Hipermarkety TESCO (Bańska Bystrzyca, Bratysława, Koszyce, Nitra, Trnava) otwarte są bez przerwy. woda mineralna 1,5 l (0,50 €) czekolada 100 g (1 €) mięso drobiowe 1 kg (2,50 €) wołowina 1 kg (6 €) wieprzowina 1 kg (4,50 €) piwo w butelce 0,5 l (0,60 €) piwo z nalewaka 0,5 (1, 10 €) pizza w restauracji (5 €) lunch w restauracji (4€)

DANIA NARODOWE BRYNDZOWE HALUSZKI KAPUSTNICA LOKSZA PIEROGI

Transport Słowacja ma dobrze rozwiniętą krajową i międzynarodową transportową sieć kolejową i autobusową. Ruch drogowy odbywa się po prawej stronie. Prędkość dopuszczalna: w terenie zabudowanym: 50 km/h, poza terenem zabudowanym: 90 km/h, na drogach szybkiego ruchu i autostradach 130 km/godz. Do przejazduautostradami uprawniają winiety, które można kupić na stacjach benzynowych i przejściach granicznych.

System edukacji Szkoła podstawowa (wiek 6-15 lat) 1-4 lata Przedszkole (wiek 2-5 lat) Szkoła podstawowa (wiek 6-15 lat) Szkoła średnia (wiek 13-20 lat) Liceum Specjalneszkołyśrednie Średnie szkoły zawodowe Szkoły policealne/wyższe wykształcenie zawodowe Uniwersytety (wiek 18-26 lat) Studia doktoranckie 9 lat 3-5 lat 4 lata 5 lat 3 -4 lata dziesięcioletni obowiązek szkolny słowacki system edukacji jest szczegółowo opisany na stronie: www.euroeducation.net/prof/slovakco www.education.gov.sk

sytuacja na rynku pracy 5. WARUNKI PRACY sytuacja na rynku pracy Według oficjalnych statystyk Centralnego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny z lutego 2014 roku. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych : 402 124 Stopa bezrobocia : 13,49 % Najniższa stopa bezrobocia występujew regionie Bratysława I 4,72 % Najwyższa stopa bezrobocia występuje w regionie Rimavská Sobota 32,13 %

Bezrobocie na Słowacji (28.02.2014)

Ogólna liczba bezrobotnych na Słowacji 402 124 Ogólna liczba bezrobotnych na Słowacji 70 508 Ogólna liczba bezrobotnych młodych ludzi w wieku 20-25 lat 14 159 Ogólna liczba bezrobotnych młodych ludzi w wieku poniżej 20 lat Centralny Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny (luty 2014 r.)

SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW OKRES PRZEJŚCIOWY Mobilność obywateli Słowacji SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW OKRES PRZEJŚCIOWY Ograniczenia w Szwajcarii do maja 2014 roku

Jak szukać pracy krajowe i regionalne gazety czasopisma reklamowe targi pracy Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny agencje pracy przyjaciele i kontakty Przydatne strony internetowe: www.upsvar.sk, www.istp.sk wymienione strony zawierają wszystkie rodzaje ofert pracy na Słowacji www.eures.sk; www.kariera.sk; www.profesia.sk; www.trhprace.sk; www.cvonline.sk; www.topjobs.sk

TYPOWE PROBLEMY PODCZAS POSZUKIWANIA PRACY wiek doświadczenie zawodowe opieka nad dziećmi problemy zdrowotne brak wolnych miejsc pracy skala bezrobocia wykształcenie/kwalifikacje nieznajomość języków obcych umiejętność obsługi komputera

Język: Nauka języka słowackiego może być trudna dla obcokrajowców. Jeśli są Państwo zainteresowani kursami języka słowackiego, należy skontaktować się z Instytutem Lingwistyki Słowackiej Akademii Nauk. www.sav.sk W razie potrzeby na Słowacji można porozumieć się korzystając z innych języków obcych. Najczęściej używanymi językami obcymi są angielski i niemiecki. Jęz. węgierski i polski są powszechnie używane w obszarach przygranicznych. Jęz. czeski i słowacki są bardzo blisko spokrewnione, co ułatwia komunikację wtychdwóch językach. Język:

Firmy z potencjałem do zatrudniania pracowników transgranicznych w rejonie EURES ZAMAGURIE

Zakres ubezpieczeń społecznych 6. WARUNKI SOCJALNE ubezpieczenie społeczne pomoc społeczna wsparcie społeczne System zabezpieczenia spospołecznego Zakres ubezpieczeń społecznych (Urząd Ubezpieczeń Społecznych) www.socpoist.sk

Ubezpieczenie społeczne Wszystkie osoby, które chcą pracować lub studiować na Słowacji muszą być objęte systemem ubezpieczeń społecznychobejmującym składki na: ubezpieczenie zdrowotne - płacone na rzecz ubezpieczyciela zdrowotnego według własnego wyboru ubezpieczenie chorobowe ubezpieczenie emerytalne składka na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, opłacana na rzecz ubezpieczyciela społecznego.

Emerytura w stosunku do średniej płacy Emerytury . Wiek emerytalny: 62 lata dla kobiet i mężczyzn. EMERYTURA WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA RENTA RODZINNA RENTA SIEROCA RENTA INWALIDZKA Emerytura w stosunku do średniej płacy Rok Średnia emerytura Średnia płaca 2014 399,50 € –- 2013 387,18 € 824 € 2012 375,89 € 786 € 2011 360,34 € 782 € 2010 352,4 € 769 € www.socpoist.sk

Zasiłek dla bezrobotnych Zasiłek dla bezrobotnych mogą otrzymywać tylko ci, którzy wpłacali składki na fundusz dla bezrobotnych przez co najmniej dwa lata w okresie ostatnich trzech lat przed rejestracją. Wsparcie w wysokości 50% dziennej podstawy wymiaru może być im wypłacane maksymalnie przez 6 miesięcy. O kolejny zasiłek dla bezrobotnych można ubiegać się nie wcześniej niż po upływie kolejnych 3 latach zatrudnienia. Strona internetowa: www.socpoist.sk

Ubezpieczenie zdrowotne Składki na ubezpieczenie zdrowotne w Słowacji w myśl prawa są obowiązkowe dla wszystkich. Każdy musi posiadać ubezpieczenie w zakładzie ubezpieczeń, który zapewnia: KARTĘ UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO (okazywana jest podczas wizyty u lekarza) pokrywa większość kosztów opieki zdrowotnej obejmuje część kosztów opieki stomatologicznej niektóre leki i zabiegi medyczne są dodatkowo płatne Ubezpieczalnie zdrowotne w Słowacji: Powszechny Zakład Ubezpieczeń Zdrowotnych(www.vszp.sk) Towarzystwo Ubezpieczeń Zdrowotnych Union(www.unionzp.sk) Wspólny Zakład Ubezpieczeń Dôvera (www.vzpd.sk)

Urlop 4 tygodnie Do 33 roku życia Powyżej 33 lat 5 tygodni Tygodniowy czas pracy 40 godzin

Płaca 2014 352 euro/miesiąc płaca minimalna 2013 824 euro/miesiąc średnia płaca

Podatki Istnieją trzy główne rodzaje podatków: bezpośrednie, pośrednie i lokalne. W styczniu 2013 r. został zniesiony podatek liniowy.   Podatki bezpośrednie: Podatek dochodowy od osób fizycznych: dochód mniejszy niż 3311 euro miesięcznie - 19% dochody wyższe niż 3311 euro miesięcznie - 25% Podatek od osób prawnych od 01.01.2014 - 22%. Podatki pośrednie: VAT (podatek od wartości dodanej) - 20%. Podatki lokalne: podatek od nieruchomości, podatek od posiadania psa, podatek od korzystania z przestrzeni publicznej, podatekklimatyczny, podatek od automatów do gier, podatek od automatów do gier nie wypłacających wygranej, podatek od wjazdu i parkowania pojazdów mechanicznych w zabytkowym centrum miasta, podatek od obiektu jądrowego, opłaty za odpady komunalne, podatek od pojazdów silnikowych.

Hierarchia EURES i usługi dla młodzieży Ministerstwo Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny www.employment.gov.sk Centralny Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny www.upsvar.sk EURES 4 osoby 46 Urzędów Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny Usługi eures dla młodzieży informowanie ukierunkowanie doradzanie w zakresie istniejących ofert pracy oraz warunków życia i pracy EURES 25 doradców 24 asystentów

Przydatne strony internetowe www.eures.sk www.upsvar.sk www.employment.gov.sk www.profesia.sk www.job.sk www.kariera.zoznam.sk www.mojapraca.sk www.grafton.sk

Najważniejsze numery telefonów w Słowacji 7. PRZYDATNE INFORMACJE Najważniejsze numery telefonów w Słowacji Najważniejsze numery telefonów w Słowacji Policja 158 Straż Pożarna 150 Pogotowie Ratunkowe 155 Numer alarmowy 112 1181 - informacja telefoniczna w Słowacji

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ EURES SŁOVACJA © Ing. Alžbeta Spišiaková, PhDr. Mária Fábianová, PhD.