CZĘŚCI MSZY ŚWIĘTEJ

OBRZĘDY WSTĘPNE Wprowadzają w całą liturgię. Podczas obrzędów wstępnych cała wspólnota przygotowuje się do Liturgii słowa i Liturgii eucharystycznej. Obrzędy wstępne pomagają zawiązać wspólnotę między uczestniczącymi w Eucharystii.

1. Pieśń na wejście 2. Wejście 3. Pozdrowienie ołtarza Jeśli pieśń nie jest śpiewana wtedy kapłan, lektor, lub inny upoważniony świecki odczytuje antyfonę. Śpiew towarzyszy procesji kapłana i usługujących. 1. Pieśń na wejście Krótkie wejście – kapłan wraz z usługującymi, udają się najkrótszą drogą do prezbiterium. Procesja wejścia – uroczyste, procesyjne wejście kapłana i asysty do prezbiterium. 2. Wejście Pokłon – szacunek do ołtarza, który symbolizuje Chrystusa. Ucałowanie ołtarza – wyraża hołd Kościoła pielgrzymującego dla Kościoła Niebieskiego. Okadzenie – stosuje się podczas uroczystych Mszy św. Okadza się także krzyż, co wskazuje na ofiarę Chrystusa, która się spełnia podczas Eucharystii. 3. Pozdrowienie ołtarza

6. Wprowadzenie do liturgii dnia Znakiem krzyża rozpoczyna się i kończy każdą Eucharystię i modlitwę. Wierni czyniący znak krzyża wyrażają swoją wiarę w odkupieńczą moc śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. 4. Znak krzyża Ma na celu wytworzenie jedności i wspólnoty między wszystkimi wiernymi i kapłanem. Mszał Rzymski dopuszcza 5 form pozdrowienia, na które zawsze wierni odpowiadają „I z duchem twoim”. Gdy liturgii przewodniczy biskup, wtedy używa pozdrowienia „Pokój z wami”. 5. Pozdrowienia ludu Może to zrobić sam kapłan sprawujący Najświętszą ofiarę, jak i jeden z usługujących (ewentualnie inny, upoważniony świecki do tej czynności). Powinno być to krótkie wprowadzenie. Zazwyczaj w wprowadzeniu (lub po) kapłan podaje intencje sprawowanej Mszy świętej. 6. Wprowadzenie do liturgii dnia

„Spowiadam się. ” (tzw. Confiteor) – pierwsza forma aktu pokuty „Spowiadam się...” (tzw. Confiteor) – pierwsza forma aktu pokuty. Po niej pojawia się Kyrie.  Dialog („Zmiłuj się nad nami Panie…”) – druga forma aktu pokuty. Po niej również pojawia się Kyrie.  Tropy („Panie, Ty nas wyzwoliłeś z niewoli grzechu. Zmiłuj się nad nami”) – trzecia forma aktu pokuty.  Aspersja – Pokropienie wodą święconą. Powinno się stosować w niedziele, a szczególnie w okresie Wielkanocnym. Czwarta forma aktu pokuty. 7. Akt pokuty „Panie zmiłuj się nad nami”– śpiewane lub recytowane. Nie odmawia się, gdy występowała 3, lub 4 forma aktu pokuty. Jest to błaganie ludu o przebaczenie grzechów i prośba o Boże Miłosierdzie. 8. Kyrie

9. Gloria 10. Kolekta 11. Hymn do Ducha Świętego „Chwała na wysokości Bogu”– hymn pochwalny. Powstał już na początku chrześcijaństwa. Nie można go niczym innym zastępować w liturgii. Odśpiewuję się go (można również recytować) w niedziele, uroczystości i niektóre święta. Tego hymnu nie śpiewa się w Adwencie (wyjątkiem są roraty, podczas których zawsze śpiewa się hymn) i Wielkim Poście. 9. Gloria oracja– modlitwa dnia. Rozpoczyna się od wezwania kapłana „Módlmy się”, po którym powinna nastąpić chwila ciszy, podczas której wierni modlą się. Następnie kapłan odmawia kolektę z rozłożonymi rękami (składa je na słowa „Przez naszego Pana”). Po kolekcie lud odpowiada „Amen”. potwierdzając modlitwę. „Amen” ludu kończy również obrzędy wstępne, jeżeli nie ma hymnu do Ducha Świętego. 10. Kolekta jeśli gdzieś taka tradycja się uchwaliła, powinna być kontynuowana i pielęgnowana. Podczas hymnu wzywa się Ducha Świętego (zazwyczaj prosi się go o umocnienie, dar wspólnoty i zrozumienia Słów Pisma Świętego, które będą odczytane zaraz po hymnie). 11. Hymn do Ducha Świętego

LITURGIA SŁOWA Podczas liturgii słowa wszyscy pożywiają się pokarmem, jakim jest Słowo Boże. Chrystus przemawia do swojego ludu przez ludzi (kapłanów i świeckich) przemieniając ich serca. W dni powszednie odczytuje się dwa czytania – pierwsze i Ewangelię. Między czytaniami wykonuje się Psalm i aklamację „Alleluja”. W niedziele i uroczystości odczytuje się trzy czytania.

LITURGIA SŁOWA Zazwyczaj w liturgii niedzielnej czytanie ze Starego Testamentu jest związane tematycznie z Ewangelią, natomiast drugie czytanie bardzo rzadko jest związane z Ewangelią i na siłę nie należy się doszukiwać powiązań między drugim czytaniem, a Ewangelią. Są również odpowiednio dobrane czytania do liturgii sakramentów i sakramentaliów, do Mszy świętych okolicznościowych. Czytania powinny być odczytywane przez diakona, lub usługujących. Ewangelię może odczytywać diakon i kapłan – nikt inny. Psalm powinien śpiewać kantor, lub psałterzysta.

1. Pierwsze czytanie 2. Psalm responsoryjny 3. Drugie czytanie Jest to zazwyczaj fragment Starego Testamentu lub Dziejów Apostolskich (ew. Apokalipsy). 1. Pierwsze czytanie Odpowiednio dobrany. Zazwyczaj najbardziej nawiązuje do pierwszego czytania. 2. Psalm responsoryjny Fragment Dziejów, Listów Apostolskich lub Apokalipsy. 3. Drugie czytanie Zawsze powinna być odśpiewywana. Sekwencja pojawia się tylko w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego i Uroczystość Zesłania Ducha Świętego. Jest to forma hymnu. 4. Sekwencja

gdy ktoś zaczyna odśpiewywać aklamację wszyscy uczestniczący w liturgii powstają. Jest to śpiew „Alleluja” przed i po wersecie wprowadzającym w tematykę Ewangelii dnia. Gdy trwa Wielki Post zamiast refrenu „Alleluja” odśpiewuje się „Chwała Tobie Słowo Boże”, lub „Chwała Tobie Królu Wieków”. 5. Aklamacja może ją czytać tylko diakon lub kapłan. Jest to szczyt liturgii słowa. Diakon zawsze otrzymuje błogosławieństwo od głównego celebransa. Kapłan natomiast przed odczytaniem Ewangelii odmawia modlitwę przygotowawczą. Podczas odczytywania wszyscy stoją. Gdy liturgia ma uroczystą formę sprawowania, wtedy Ewangelię odczytuje się z Ewangeliarza, który procesyjnie zanosi się do ambony wraz ze świecami. 6. Ewangelia

7. Homilia lub kazanie homilia bezpośrednio nawiązuje do czytań, kazanie zaś jest to mowa okolicznościowa (np. podczas Mszy Świętej w rocznicę zdobycia niepodległości). Homilię (kazanie) może wygłaszać tylko diakon i kapłan. Nie powinno się opuszczać homilii (kazania) w niedzielę i święta nakazane. Homilię (kazanie) można również wygłaszać zawsze, gdy przemawiają za tym względy duszpasterskie.

8. Credo 9. Modlitwa powszechna Wyznanie wiary – odmawia się w niedziele i uroczystości. Można je zastępować krótszymi wersjami, lub przy różnych okolicznościach pytaniami („Czy wierzysz…”; „Czy wyrzekasz się…”). Na słowa „I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem” wykonuje się głęboki skłon. 8. Credo Modlitwa wiernych – jest to zakończenie Liturgii słowa. Wprowadzenie i zakończenie do modlitwy powszechnej wypowiada kapłan, intencje zaś podaje diakon, kantor, lub inny wierny świecki. W wezwaniach powinno się uwzględnić intencje za Kościół; za rządzących; za doświadczanych trudnościami, cierpiących; za miejscową wspólnotę. Można również podawać intencje dostosowane do danych okoliczności – np. podczas ślubu za nowożeńców lub, gdy liturgia jest sprawowana w intencji zmarłego, to o zbawienie dla jego duszy. 9. Modlitwa powszechna

LITURGIA EUCHARYSTYCZNA Jest to najważniejsza część Mszy świętej, która osiąga swój szczyt podczas Modlitwy eucharystycznej. Dzieli się ona na trzy części.

I. PRZYGOTOWANIE DARÓW 1. Śpiew na ofiarowanie 2. Procesja z darami Pieśń śpiewana podczas procesji z darami i przygotowania darów, aż do słów „Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę” (lub inną formę Mszału Rzymskiego).  1. Śpiew na ofiarowanie Uroczyste przyniesienie do ołtarza darów. Zazwyczaj oprócz chleba i wina zanosi się inne dary. Gdy w procesji niesie się więcej darów, wtedy chleb i wino oddaje się w ręce kapłana na końcu. 2. Procesja z darami Kapłan ofiaruje Bogu chleb i wino i prosi o to, aby przemieniły się w Ciało i Krew Chrystusa. 3. Przygotowanie darów

4. Okadzanie darów i ołtarza Stosowane podczas uroczystych Mszy świętych.  4. Okadzanie darów i ołtarza Obmycie rąk kapłana. Ministranci podchodzą z lawaterzem (miseczka i dzbanuszek), bądź ampułką z wodą i ręczniczkiem. Następuje obmycie rąk. Symbolikę gestu wyrażają słowa: „Obmyj mnie, Panie z mojej winy i oczyść mnie z grzechu mojego”.  5. Lavabo Jest to modlitwa pochodząca z formularza (oficjum) na dany dzień. Jest ona podsumowaniem obrzędów przygotowania darów i swego rodzaju wprowadzeniem do Modlitwy eucharystycznej. 6. Modlitwa nad darami

II. MODLITWA EUCHARYSTYCZNA Dialog celebransa z wiernymi bezpośrednio poprzedzający prefację.  1. Dialog przed prefacją Hymn dziękczynny, śpiewany lub recytowany przez celebransa. W polskiej edycji Mszału Rzymskiego jest 90 prefacji recytowanych i 97 śpiewanych.  2. Prefacja Aklamacja „Święty, Święty, Święty”. 3. Sanctus Podczas niedziel, uroczystości i niektórych świąd odmawia się dodatkowe teksty (np. w Święto Przemienienia Pańskiego).  4. Wspomnienie tajemnicy dnia Prośba kierowana do Boga, aby zesłał Ducha Świętego, by Ten swoja mocą przemienił chleb i wino w Ciało i Krew Pańską.  5. Epikleza

7. Aklamacja po przeistoczeniu Moment, podczas którego prawdziwie dokonuje się przemiana chleba i wina w Ciało i Krew Pańską. Po słowach konsekracji chleba i wina, kapłan przez moment ukazuje wiernym Święte Postacie.  6. Konsekracja Wyznanie tajemnicy wiary, które wypowiada się na stojąco. Rozpoczyna ją kapłan i wraz z ludem ją kończy. Ma ona 4 formy. 7. Aklamacja po przeistoczeniu „Wspominając śmierć i zmartwychwstanie Twojego Syna…” (tekst z II Modlitwy eucharystycznej). Przede wszystkim pamiątka męki, śmierci, zmartwychwstania i wniebowstąpienia Chrystusa.  8. Anamneza „Pokornie błagamy, aby Duch Święty…” (tekst z II Modlitwy eucharystycznej). Ofiarowanie Bogu Ciała i Krwi Chrystusa, jak i swojego życia.  9. Modlitwa ofiarnicza Podkreślają modlitwę nie tylko, za zgromadzonych na Eucharystii, ale za cały Kościół oraz żywych i umarłych jego członków.  10. Modlitwy wstawiennicze „Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie…”. Jest to najważniejsza doksologia w czasie Mszy świętej. „Amen” ludu na jej końcu jest, tak samo, najważniejsze podczas Mszy św. i potwierdza uczestnictwo wiernych w Modlitwie eucharystycznej i wiarę w wydarzenia, które przed chwilą miały miejsce. Doksologia jest również modlitwą wychwalającą Trójcę Świętą. 11. Doksologia końcowa

III. OBRZĘDY KOMUNII ŚWIĘTEJ Wezwanie wiernych przez kapłana do odmówienia „Ojcze nasz”. W Mszale Rzymskim pojawia się osiem formuł wezwania do Modlitwy Pańskiej, ale kapłan zawsze to wezwanie może ułożyć sam.  1. Wezwanie do Modlitwy Pańskiej Tej modlitwy chrześcijan nauczył sam Jezus Chrystus. W Ewangelii pojawiają się dwie wersje „Ojcze nasz” – u św. Mateusza i św. Łukasza. Modlitwa Pańska jest stawiana jako wzór modlitwy chrześcijańskiej. Gdy „Ojcze nasz” odmawia się na Mszy na jej końcu nie wypowiada się „Amen”.  2. Modlitwa Pańska Modlitwa, którą wypowiada kapłan (zamiast „Amen”). Jest ona przedłużeniem „Ojcze nasz” i rozwinięciem ostatniej prośby. Ma ona charakter błagalny – o uwolnienie całej wspólnoty spod mocy zła. Lud całą modlitwę kończy aklamacją: „Bo Twoje jest królestwo i potęga, i chwała na wieki.” 3. Embolizm

4. Obrzędy pokoju 5. Agnus Dei 6. Komunia Święta Umocnienie wiernych we wspólnocie. Bezpośrednie przygotowanie Komunii Świętej. Znak pokoju można sobie przekazać przez skinienie głową; podanie ręki (do drugiej osoby mówi się: „Pokój z tobą”, na co ta dopowiada „Amen”); kapłani mogą się chwytać za łokcie i skinąć do siebie głową.  4. Obrzędy pokoju „Baranku Boży”. Wezwanie „zmiłuj się nad nami” można powtarzać wiele razy (zależy to od czasu łamania chleba), natomiast wezwanie „obdarz nas pokojem” wypowiada się tylko raz, na końcu. Podczas śpiewu odbywa się łamanie chleba i obrzęd zmieszania postaci eucharystycznych.  5. Agnus Dei Gdy kapłan rozpoczyna spożywanie Ciała Pańskiego rozpoczyna się śpiew na komunię. Jeśli nie ma śpiewu wtedy kapłan (czy świecki) odczytuje antyfonę. Po komunii świętej można odśpiewać pieśń dziękczynną, przez którą wszyscy będą uwielbiać Boga.  6. Komunia Święta Ostatnia modlitwa odmawiana z formularza (oficjum) na dany dzień. Kończy ona obrzędy Komunii Świętej, jak i całą Liturgię Eucharystyczną. 7. Modlitwa po Komunii

OBRZĘDY ZAKOŃCZENIA Obrzędy zakończenia opuszcza się (ewentualnie można podać ogłoszenia), gdy zaraz po Mszy świętej ma miejsce inny obrzęd liturgiczny (nabożeństwo). Wtedy to błogosławieństwo i rozesłanie ludu jest na końcu danego obrzędu liturgicznego (nabożeństwa), np. błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem po adoracji.

2. Pozdrowienie kapłańskie Pojawiają się zazwyczaj w niedziele. Nie powinny przybierać formy homilii, czy kazania. Ich forma powinna być treściwa, tak, by nie nużyć wiernych. 1. Ogłoszenia Kwestia kapłana - „Pan z Wami”. Na co lud odpowiada „I z duchem twoim”. 2. Pozdrowienie kapłańskie „Niech was błogosławi…” – wypowiadając te słowa kapłan kreśli znak krzyża nad ludem, który się wykonuje znak krzyża na sobie. Błogosławieństwo może mieć jeszcze formę uroczystą, pontyfikalną lub być poprzedzone modlitwą nad ludem. 3. Błogosławieństwo

„Idźcie w pokoju Chrystusa” „Idźcie w pokoju Chrystusa”. Jeśli w Eucharystii bierze udział diakon, wtedy do niego należy wypowiedzenie słów rozesłania. W pewien sposób są one posłaniem wiernych do swoich domów, aby tam przekazywali to, czym obdarował ich Bóg podczas Eucharystii. 4. Rozesłanie Może mieć formę krótką (kapłan wraz z asystą udają się najkrótszą drogą do zakrystii) lub uroczystą (procesja zejścia – porządek taki sam, jak przy procesji wejścia, ale bez Ministrantów Kadzidła). Zejściu towarzyszy pieśń. Oczywiście przed zejściem z prezbiterium do zakrystii kapłan i (gdy jest) diakon całują ołtarz i przyklękają przed tabernakulum (gdy w środku jest Przenajświętszy Sakrament) – potem następuje uformowanie procesji, gdy ma miejsce uroczysta Msza święta. 5. Zejście