Zarządzanie wiedzą w uczelni wyższej a scouting technologiczny dr Paweł Głodek dr Magdalena Wiśniewska XXV DOROCZNA KONFERENCJA SOOIPP RYNEK DLA INNOWACJI Rzeszów, 22-24 maja 2014 r.

Plan prezentacji Pojęcie wiedzy i zarządzania wiedzą Uwarunkowania zarządzania wiedzą w uczelni wyższej Scouting technologiczny jako element procesu zarządzania wiedzą Studia przypadków

Dane, informacje, wiedza Dane – fakty i figury [Skyrme, 1999] Informacje – dane w kontekście [Skyrme, 1999] Wiedza: Wiedza jest płynną mieszanką ukształtowanego doświadczenia, wartości, informacji osadzonej w pewnym kontekście, eksperckiego spojrzenie, który stanowi ramy dla oceny i przyswojenia nowych doświadczeń i informacji. Powstaje i wykorzystana jest w umyśle posiadacza. W organizacji, bywa często osadzona w dokumentach, repozytoriach, organizacyjnych rutynach, procesach, praktykach i normach [Davenport, Prusak, 1998]

Pojęcie wiedzy – różne perspektywy Stan umysłu Rozumienie i doświadczenie zdobyte podczas studiowania czegoś; suma lub zakres tego, co jest postrzegane, odkryte albo nauczone [Schubert, 1998] Rozumienie [McQueen, 1998] Obiekt Rzecz kodyfikowana/opracowywana [Zack, 1998] Proces Proces systematycznego poznawania i stosowania owego poznania [Zack, 1998] Stan posiadania dostępu do informacji Wiedza rozumiana jako warunek dostępu do informacji [McQueen, 1999] Zdolność Wiedza jest potencjałem wpływu na działanie [Carlsson i in., 1998]

Rozumienie pojęcia wiedzy a zarządzanie wiedzą Sposób rozumienia pojęcia „wiedza” implikuje sposób rozumienia pojęcia „zarządzania wiedzą” [Carlsson i in., 1998] Wiedza jako stan umysłu – zarządzanie wiedzą skupia się na kreowaniu sytuacji, w których mamy do czynienia z potencjalnie użytecznymi informacjami i ułatwianie przyswajania informacji; Wiedza jako obiekt – zarządzanie wiedzą koncentruje się na budowie zasobów wiedzy i zarządzania owymi zasobami; Wiedza jako proces – zarządzanie wiedzą koncentruje się na przepływach wiedzy i procesach jej tworzenia, dzielenia się nią oraz jej udostępniania; Wiedza jako zdolność – zarządzanie wiedzą skupia się na kreowaniu kluczowych kompetencji i zrozumienia strategicznej przewagi w postaci know-how , i kreowaniu kapitału intelektualnego.

Zarządzanie wiedzą Zarządzanie wiedzą to proces identyfikacji, zdobywania i pomnażania zbiorowej wiedzy w ramach organizacji w celu podniesienia jej konkurencyjności [von Krogh, 1998].

Proces pozyskiwania i komercjalizacji wiedzy w organizacji Poszukiwanie Ocena i selekcja Implementacja Uczenie się pozyskanie/wykonanie/ wejście/podtrzymanie Źródło: opracowanie własne na bazie Tidd, Bessant, Pavitt, 2005

Zarządzanie wiedzą w uczelni wyższej – uwarunkowania w kontekście wykorzystania praktycznego [Niedzielski, Łobacz, 2012; Długoński, 2012; Olejniczak 2012] Duże rozproszenie informacji o wiedzy powstałej na uczelni. Niewielki stopień otwartości środowiska naukowego na współpracę i dzielenie się wiedzą. Brak stałego aktywnego systemu pozyskiwania informacji - zwykle polega on na zgłoszeniach ze strony kadry akademickiej (co stoi w sprzeczności z poprzednim punktem). Niska efektywność stosowanych baz danych o dostępnych rozwiązaniach technologicznych wypracowanych w ramach uczelni. Brak wystarczającego potencjału kadrowego w zakresie komercjalizacji wiedzy i transferu technologii - dotyczy to głównie liczby pracowników zaangażowanych bezpośrednio w proces komercjalizacji (nie licząc pracowników wykonujące inne funkcje). Występowanie zasad systemowych utrudniających proces komercjalizacji wiedzy – preferencja dla publikowania osiągnięć naukowych nad ich komercjalizację.

Scouting technologiczny – pojęcie, zastosowanie Scoutingiem technologicznym określa się systematyczne podejście przedsiębiorstwa, w ramach którego asygnuje ono część swoich zasobów ludzkich lub też zatrudnia konsultantów zewnętrznych w celu zbierania informacji z zakresu nauki i technologii, i które to podejście ułatwia pozyskiwanie technologii lub prowadzi do pozyskania technologii [Rohrbeck, 2010]. Cechy: Ukierunkowany lub nieukierunkowany Formalne i nieformalne powiązania „Scouting” oznacza tym samym niejako „wyjście w teren”, na zewnątrz organizacji, poza formalne kontakty w celu poszukiwania, rozwoju technologii i jej biznesowych zastosowań Od lat 90-tych XX w. adoptowany na potrzeby uczelni wyższych i jednostek naukowych

Scouting technologii i wiedzy w uczelni wyższej Aktywne podejście do identyfikacji i monitoringu potencjału komercyjnego prac badawczych w uczelni wyższej Rozwiązanie stosowane na świecie (Politechnika w Turynie, Politechnika w Eindhoven, Biomedicum w Helsinkach, Uniwersytet w Kadyksie) Zakłada aktywną postawę kadr odpowiedzialnych za komercjalizację wiedzy

Scouting w Politechnice w Turynie (Polito) W ramach Polito działa biuro ds. transferu technologii SARTT Podmiotem zewnętrznym wobec Polito jest inkubator I3P Obie powyższe instytucje działają na rzecz pozyskiwania wiedzy na temat badań naukowych prowadzonych w Polito pod kątem ich potencjału komercyjnego drogą scoutingu technologicznego system scoutingu opiera się na działalności „porta a porta”(„pukanie do drzwi”) pracownicy biura ds. transferu technologii / inkubatora przeprowadzają wywiady z partnerami (w szczególności liderami zespołów badawczych), aby uzyskać szczegółowe informacje na temat bieżącej działalności lub osiągniętych rezultatów

Polito Dwa główne sposoby realizacji działalności w ramach scoutingu technologicznego wspierające uczelniany elektroniczny system informacji o projektach „Porta a porta” „anteny” „Porta a porta” („pukanie do drzwi”) aktywny kontakt z zespołami badawczymi, realizowany przez scoutów - etatowych pracowników inkubatora I3P, spotkania z zespołami badawczymi średnio raz na 3-6 miesiąc, Identyfikacja projektów dla inkubatora oraz dla centrum transferu technologii. „Antenas” („anteny”) pośrednictwo współpracujących pracowników naukowych („anten”) , uczestnicząc w procesie badawczym lub też mając dostęp do wyników prac innych zespołów na bieżąco oceniają rynkową przydatność opracowywanych rozwiązań i sygnalizują pojawienie się tematów o potencjale komercyjnym, umowa cywilno-prawna prawnej z uczelnianym inkubatorem technologicznym I3P, scouci technologiczni z I3P weryfikują oceny potencjału komercyjnego, problem relatywnie wąskiego zakresu pracy.

TU/e Innovation Lab – Politechnika w Eindhoven W TU/e Innovation Lab pracuje 27 osób Zakres działalności: wsparcie organizacyjne i administracyjne dla projektów badawczych, rozwój biznesów opartych na wynikach badań (spin-off), obsługę funduszu inwestycyjnego oferującego środki dla startupów w wysokości 40 mln €, stworzony ze środków publicznych oraz prywatnych, oferuje instrumenty finansowe w perspektywie inwestycyjnej do 6 lat. obsługę administracyjna dzierżawy pomieszczeń dla przedsiębiorstw na terenie campusu (źródło finansowania działalności głównej) obecnie (2012) na terenie campusu ulokowanych jest 108 przedsiębiorstw, obsługę prawną kontraktów oraz procesu patentowania. Scouting technologiczny – Business Developers, 5 osób pełen etat Identyfikacja nowych potencjalnych projektów regularne kontakty z naukowcami z zespołów badawczych wstępna ocena potencjału komercyjnego Inicjowanie i udział w procesie komercjalizacji Praca Business Developers Business Developer przypada na ok. 300 pracowników badawczych Ok. 20% czasu pracy w ramach procesu komercjalizacji – reszta to analizy specjalistyczne i praca pozostałego zespołu Wyszukiwanie tzw. „przedsiębiorcy zastępczego” Zaangażowanie studentów do ogólnych prac projektowych Główna ścieżka komercjalizacji – licencjonowanie Ochronie patentowej uczelnia poddaje jedynie wynalazki o potencjale komercyjnym Stąd też 95% patentów uczelni jest licencjonowanych W ostatnich 20 latach na uczelni powstały 42 firmy spin off

Scouting technologiczny w Uniwersytecie Łódzkim Adaptacja rozwiązania w ramach projektu: SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorstw (scouting.uni.lodz.pl) Projekt jest realizowany przez Wydział Zarządzania i Centrum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego (CTT UŁ) w ramach Poddziałania 8.2.1. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki we współpracy z Uniwersytetem w Kadyksie (Hiszpania) oraz Politechniką w Turynie (Włochy). W UŁ działa sieć 10 scoutów technologicznych Specjalizacja tematyczna – scouci działają w dedykowanych dyscyplinach / obszarach wiedzy Rozszerzenie potencjału CTT UŁ Główne zadania: identyfikacja projektów o potencjale komercyjnym z określonych dziedzin wiedzy szczegółowa ocena potencjału komercyjnego przy współudziale CTT pilotowanie projektu do momentu zawarcia listu intencyjnego upowszechnianie idei komercjalizacji

Proces pozyskiwania i komercjalizacji wiedzy w organizacji Poszukiwanie Ocena i selekcja Implementacja Uczenie się pozyskanie/wykonanie/ wejście/podtrzymanie Źródło: opracowanie własne na bazie Tidd, Bessant, Pavitt, 2005

Składnik procesu komercjalizacji Znaczenie działania scoutów Udział scoutów technologicznych na poszczególnych etapach procesu komercjalizacji wiedzy w uczelni Składnik procesu komercjalizacji Znaczenie działania scoutów Poszukiwanie i identyfikacja rozwiązań Bardzo ważna Ocena potencjału rozwiązań Ważna W szczególności w odniesieniu do prowadzenia oceny wstępnej Proces transferu Pomocnicza Źródło: Opracowanie własne.

Literatura Carlsson, S.A., El Sawy, O.A., Eriksson, I., and Raven, A., Gaining Competitive Advantage Through Shared Knowledge Creation: In Search of a New Design Theory For Strategic Information Systems, 4th European Conference on Information Systems, Lisbon, 1996. Davenport T.H, Prusak L., Working Knowledge. How Organizations Manage What They Know, HBS Press Boston, Massachusetts 1998 Długoński J., Bariery w procesie komercjalizacji wiedzy w ramach uczelni wyższej, ze szczególnym uwzględnieniem biotechnologii, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Łódź, 2012 Głodek P., McQueen, R., "Four views of Knowledge and Knowledge Management," Proceedings of the Americas Conference of AIS, August 1998 Niedzielski P., Łobacz K., Diagnoza i analiza problemów komercjalizacji wiedzy i transferu technologii na uczelni wyższej pod kątem barier natury organizacyjnej, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Szczecin, 2012 Olejniczak W., Bariery w procesie komercjalizacji wiedzy w ramach uczelni wyższej, ze szczególnym uwzględnieniem nanotechnologii, ekspertyza przygotowana w ramach projektu „SCOUTING – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”, maszynopis powielony, Łódź, 2012 Rohrbeck R., Harnessing a Network of Experts for Competitive Advantage: Technology Scouting In the ICT Industry, R&D Management 2010, Vol. 40, No.2 Schubert, P., Lincke, D., and Schmid, B., A Global Knowledge Medium as a Virtual Community: The NetAcademy Concept, Proceedings of the Americas Conference of AIS, August 1998 Skyrme D.J., Knowledge Networking. Creating the Collaborative Enterprise, Butterworth-Heinemann, Oxford 1999 Tidd, J., Bessant, J. and Pavitt, K., Managing Innovation: Integrating technological, market and organizational change, Third edition, Wiley 2005. Von Krough, G., Care in Knowledge Creation, California Management Review, 40(3), 1998 Zack, M., An Architecture for Managing Explicated Knowledge,Sloan Management Review, September 1998

glodek@uni.lodz.pl magdalena.wisniewska@uni.lodz.pl Dziękujemy za uwagę glodek@uni.lodz.pl magdalena.wisniewska@uni.lodz.pl