Strategie zwalczania przestępczości Metody ilościowe i jakościowe w badaniach społecznych W oparciu o: Grzegorz Babiński, wykład „Proces Badawczy” Mateusz Stopa, DL „Bezpieczeństwo społeczności lokalnych” Ćwiczenia nr 2: Strategie zwalczania przestępczości P_U02: …student potrafi posługiwać się elementarną wiedzą metodologiczną z zakresu nauk społecznych, w szczególności stawiać i weryfikować hipotezy dotyczące problemów kryminalnych

Rozróżnienie na metody ilościowe i jakościowe Metody ilościowe to te, które kładą nacisk na skalę występowania danego zjawiska w zbiorowości Metody jakościowe koncentrują się na próbie pogłębienia wiedzy o danym zjawisku na wybranych przypadkach

Metody jakościowe i ilościowe Technika wywiadu, a w jej ramach: indywidualny wywiad kwestionariuszowy – technika ilościowa, kwestionariusz zawiera listę standaryzowanych pytań z gotowymi odpowiedziami (kafeteria), przeprowadzany jest przez ankietera, który zaznacza odpowiedzi wybierane przez respondenta, wywiad telefoniczny – technika ilościowa, krótki kwestionariusz zawiera listę standaryzowanych pytań z gotowymi odpowiedziami (kafeteria), przeprowadzany jest przez telemarketerów, indywidualny wywiad pogłębiony – technika jakościowa, kwestionariusz zawiera mniej lub bardziej ustrukturyzowaną listę pytań otwartych (bez gotowych odpowiedzi), przeprowadzany jest przez ankietera, który rejestruje odpowiedzi udzielane przez respondenta, zogniskowany wywiad grupowy (fokus) – również technika jakościowa, tyle że jednocześnie wywiad przeprowadzany jest z 7-9 osobami. Ankieter zmienia się w moderatora kontrolującego przebieg dyskusji;

Metody jakościowe i ilościowe Metoda obserwacji - można ją podzielić na podstawowe techniki: obserwację jawną (uczestniczącą lub nieuczestniczącą) – badacz informuje wszystkich zainteresowanych, jaka jest jego rola i na czym będzie polegać obserwacja, obserwację niejawną (uczestniczącą lub nieuczestniczącą) – badacz zachowuje w tajemnicy prawdziwy cel swoich działań i nie informuje o swojej prawdziwej tożsamości obserwowanych ludzi; Metoda analizy treści – można ją podzielić na następujące techniki: ilościowa analiza treści – czyli zliczanie wystąpień konkretnych sekwencji i obiektów w treści, wyliczanie tzw. „ładunku” danego zdania, jakościowa analiza treści – czyli analiza znaczenia słów, zwrotów, sekwencji i obiektów w treści.

Etapy procesu badawczego Cel badań (po co prowadzimy/chcemy przeprowadzić badania) Problem badawczy (może być pojmowany jako inne sformułowanie celu, ale nie do końca), inaczej pytanie, pytania problemowe Hipotezy badawcze (przypuszczalna odpowiedź na postawione pytania) UWAGA na źródła formułowanych problemów , stawianych hipotez (literatura, raporty zastane, autopsja, intuicja…)

CEL badań, czyli co chcemy osiągnąć: Celem mogą być: EKSPLORACJA – wstępne poznanie jakiejś tematyki, rzucenie na nią światła (co?) OPIS – przedstawienie zjawiska (jak coś się ma, wygląda, przebiega?) WYJAŚNIANIE (eksplanacja) – odpowiedź na pytanie, dlaczego dane zjawisko występuje, zachodzi

Sformułowanie problemu badawczego Chodzi o pytanie, na które poszukujemy odpowiedzi. Pytanie problemowe (problem badawczy) powinno: Dotyczyć aktualnego stanu niewiedzy Być wyrażone w języku naukowym (każde pytanie winno zawierać tylko terminy: proste, jednoznaczne, zrozumiałe) Być sformułowane tak, aby było wiadomo, jak działać, żeby znaleźć odpowiedź

Sformułowanie problemu badawczego Przykłady: Co ogranicza aktywność mieszkańców osiedla w godzinach wieczornych? (eksploracja/poszukiwanie) Jak wygląda schemat/procedura komunikacji członków gangu osiedlowego? (opis) Dlaczego na osiedlu X dochodzi do napadów na kobiety? (eksplanacja/wyjaśnienie)

Etap eksplikacji Składa się z: Uszczegółowienia, doprecyzowania sformułowanego problemu badawczego (Kiedy dochodzi do ataków na kobiety: w jakich dniach, o jakiej porze, przy jakiej pogodzie; Gdzie dochodzi do ataków na kobiety, a właściwie – czym charakteryzują się miejsca napadów? Jakie kobiety padają ofiarą napadów na osiedlu X? Można tu zastosować zasadę PKP lub 7 ZPK) Wyboru i uzasadnienia hipotez badawczych

SELEKCJA pytań szczegółowych: To problem dyplomantów studiów licencjackich, którzy – wraz z promotorami – uznają, że przeprowadzone przez nich badania nadadzą pracy dyplomowej aspekt praktyczny i nie dbają o to, czy badania będą zbieżne z tematyką poruszaną w pracy, z postawionymi problemami choćby opisowymi… Dokonując selekcji należy kierować się: istotnością pytań dla naszego problemu możliwością znalezienia odpowiedzi na te pytania w oparciu o znane nam metody i techniki badawcze możliwościami techniczno - organizacyjnymi

Hipotezy, czyli propozycja odpowiedzi na postawione pytania; projekt twierdzeń naukowych Prawidłowa hipoteza: Dostarcza odpowiedzi na pytanie wynikające z problemu badawczego Posiada uzasadnienie – czyli wytłumaczenie, dlaczego przyjmujemy tak właśnie Wiadomo, kiedy (przy zajściu jakich zjawisk) można ją uznać za sprawdzoną

OPERACJONALIZACJA Chodzi o odpowiednie wyrażenie (ZA POMOCĄ TZW. WSKAŹNIKÓW) wszystkich pojęć i terminów teoretycznych (ZMIENNYCH). Celem jest: Nadanie tym pojęciom jednoznacznego sensu empirycznego (czyli sprecyzowanie, co rozumiemy pod takim lub innym pojęciem, co niejako wyraża w sposób namacalny to pojęcie: np. godziny wieczorne to? Po zapadnięciu zmroku… A zmrok zapada kiedy? Trzeba spojrzeć w kalendarz, zapytać specjalistę…) bądź… Wyznaczenie czynności, jakie należy wykonać, aby poznać jakieś zjawisko

OPERACJONALIZACJA Na etap operacjonalizacji składają się też odpowiedzi na pytania: GDZIE, czyli wybór zbiorowości, gdzie będą prowadzone badania (jeśli dotyczy określonej społeczności, to z grubsza jest to jasne) JAK, czyli wybór metod i technik badawczych SKĄD, czyli na które pytania odpowiadamy odwołując się do już istniejących informacji, a do których potrzebujemy danych empirycznych (UWAGA a propos pytań z ankiet np. dotyczących przestępczości nieletnich) CO DALEJ, czyli w jaki sposób przeprowadzimy później analizę wyników badań

Instrumenty badawcze Chodzi o instrumentarium, które pozwoli nam uzyskać odpowiedzi na nurtujące nas pytania. Instrumentarium to dzieli się na: metody (np. sondaż diagnostyczny), techniki (np. ankieta, wywiad, badanie fokusowe itd.), narzędzia sensu stricte (np. kwestionariusz ankiety, wywiadu, obserwacji rozmowy fokusowej)

Jaką metodę, technikę wybrać? Zostańmy przy sondażu diagnostycznym, czyli diagnozowaniu opinii, postaw, zapatrywań… Ankieta, wywiad kwestionariuszowy? Tak, jeśli chcemy danych ilościowych, jeśli jesteśmy w stanie (w sensie technicznym, finansowym, czasowym) badanie przeprowadzić, jeśli chcemy przełożenia wyników na większą zbiorowość (estymacja) Wywiad pogłębiony? Tak, jeśli interesuje nas zgłębienie zagadnienia, szukamy modeli postaw, zachowań występujących w zbiorowości Wywiad ekspercki (jest w stanie „załatwić” nam wiele spraw bez odwoływania się do badań ankietowych!!!) Fokus… (podobnie jak wyżej; kto inny ekspertem…)

Dobór próby badawczej Inaczej – wybór tej części populacji (zbiorowości), w łonie której badania zostaną przeprowadzone Próba może być: reprezentatywna (odzwierciedlająca cechy populacji, dzięki czemu wyniki badań mogą być estymowane; zob. sondaże exit polls) niereprezentatywna (nie oddaje pod względem cech charakterystyk populacji)

Badanie, weryfikacja hipotez… Badanie właściwe winien poprzedzić pilotaż (aby wyeliminować wszelkie/ważniejsze niedociągnięcia w przygotowanym narzędziu, organizacji badań…) Kodowanie odpowiedzi (tworzenie bazy danych) Testowanie hipotez (statystyczne, intuicyjne – oparte o częstości) Poszukiwanie prawidłowości (np. zmiany poglądów w określonym kierunku wraz z wiekiem respondentów, poziomem wykształcenia…) Tworzenie typologii postaw, zjawisk… Ale też diagnozowanie, rangowanie faktów/„faktów”…

Stawianie i weryfikowanie hipotez Hipoteza kojarzy zmienne: niezależną (która warunkuje inne zjawisko; taką zmienną może być wiek, wykształcenie, płeć, pochodzenie lub przynależność do określonych zbiorowości) i… zależną (zjawisko, proces - warunkowane przez zmienna niezależną); Przykłady: Wraz z wiekiem spada aktywność mieszkańców osiedla w przestrzeni publicznej w porze wieczornej (UWAGA – wskaźniki; co wymaga sprecyzowania, co przełożenia na język faktów empirycznych?) Im ciemniejsza okolica, tym mniejsza aktywność mieszkańców osiedla po zapadnięciu zmroku Wraz ze spadkiem liczby placówek użyteczności publicznej na osiedlu domków jednorodzinnych, liczba przypadków włamań do nich rośnie