Stan działań antytytoniowych w zakładach pracy w Polsce w świetle badań naukowych Eliza Iwanowicz Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Konferencja szkoleniowa WSSE w Olsztynie, 14.05.2009r.

O czym będzie mowa??? CHARAKTERYSTYKA PALENIA TYTONIU W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM: Skala zjawiska palenia tytoniu w Polsce Rzucanie palenia DZIAŁANIA ANTYTYTONIOWE W POLSKICH FIRMACH: Ograniczenia dotyczące swobody palenia w czasie pracy Ograniczenia miejsca palenia dozwolonego w czasie pracy Formalny status wewnętrznych uregulowań nt. palenia tytoniu w zakładach pracy Stosunek kadry zarządzającej do wprowadzonych uregulowań Inne działania firm związane z problemem palenia (oprócz uregulowań czasu i miejsca palenia)

Charakterystyka badań PALENIA TYTONIU W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM: Centrum Badania Opinii Społecznej, Raport BS/46/2008 Diagnoza Społeczna 2007r. DZIAŁANIA ANTYTYTONIOWE W POLSKICH FIRMACH: Badania Krajowego Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi: 2000r. 755 firm zatrudniających pow. 50 pracowników, dobór losowy z terenu całego kraju ankieta pocztowa 2006r. 611 przedsiębiorstw z terenu całego kraju reprezentacja ogółu przedsiębiorstw w Polsce, zatrudniających pow. 50 pracowników metoda wywiadu kwestionariuszowego (w roli respondentów wystąpili reprezentanci kadry zarządzającej firm) badanie w terenie wykonała Pracownia Badań Społecznych PBS DGA Sp. z o. o. w Sopocie na zlecenie Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi

CHARAKTERYSTYKA PALENIA TYTONIU W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM

Palenie tytoniu przez społeczeństwo Polski (2008r.) [Źródło: CBOS] palacze 32% niepalący 68%

Status nikotynowy a wiek i płeć Polaków (2008r.) [Źródło: CBOS] Najczęściej palą osoby w wieku średnim (35-55 lat). W grupie tej pali tyle samo kobiet, co mężczyzn (w całym społeczeństwie pali ok.: 23% kobiet i 39% mężczyzn).

Rzucanie palenia przez Polaków [wg Diagnozy Społecznej] W Polsce stopniowo maleje liczba osób palących:

Rzucanie palenia przez Polaków (2008r.) [Źródło: CBOS] 2/3 regularnie palących chciałoby rzucić palenie (55% próbowało już to robić) Osoby, które rzuciły palenie, dokonały tego dzięki: własnej decyzji i silnej woli (96%) ograniczaniu liczby wypalanych papierosów (25%) podjęciu aktywności fizycznej, sportowej (10%) środkom farmaceutycznym (7%)

DZIAŁANIA ANTYTYTONIOWE W POLSKICH FIRMACH

Stopień zainteresowania firm problemem palenia (2006 r.) Tylko 17% firm posiada jakiekolwiek dane nt. liczby palących pracowników Zaledwie 5% analizowało skutki, jakie zjawisko palenia wywołuje w firmie Niespełna 7% spośród firm, które wprowadziły jakiekolwiek regulacje lub działania dotyczące palenia, oceniało skutki podjętych przedsięwzięć Profesjonalne przeszkolenie w zakresie sposobu rozwiązywania problemów palenia w przedsiębiorstwie odbyli reprezentanci tylko 5% badanych firm

Ograniczenia dotyczące swobody palenia w czasie pracy (2006 r.) 10% - całkowity zakaz palenia w czasie pracy 20% - palenie dozwolone tylko w czasie przerw 70% - brak jakichkolwiek uregulowań dotyczących czasu, w którym wolno palić tytoń

Ograniczenia miejsca palenia dozwolonego w czasie pracy (2006r.) (Firmy, w których brak całkowitego zakazu palenia w czasie pracy - 90% ogółu) 11% - w firmie nie wskazuje się, albo wskazuje się bardzo ogólnikowo miejsca, w których nie wolno palić (np. tam gdzie to grozi pożarem) 30 % -można palić na terenie firmy, ale tylko w oznaczonych miejscach np. na korytarzach, klatkach schodowych 28% - można palić, ale tylko poza budynkiem firmy, np. przed wejściem, na wolnym powietrzu 31% - można palić tylko w specjalnych pomieszczeniach (palarniach) przygotowanych zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy

Formalny status wewnętrznych uregulowań nt Formalny status wewnętrznych uregulowań nt. palenia tytoniu w zakładach pracy (2006r.) (Firmy, w których obowiązują jakiekolwiek uregulowania palenia w pracy stanowią 85% ogółu) 46% -zapisane w wewnętrznych dokumentach firmy np. zarządzeniach, regulaminach 54% - nie zapisane, o charakterze zwyczajowym (tylko w postaci informacji przekazywanych słownie)

Charakter uregulowań wśród firm, które nadały im formalny status (2006 r.) 70% - głównie zakazy i restrykcje za ich nieprzestrzeganie 20% - zarówno zakazy jak i rozwiązania pozytywne- zachęcające do niepalenia 10% - głównie rozwiązania, które pozytywnie motywują do niepalenia

Stosunek kadry zarządzającej do wprowadzonych uregulowań (2006 r.) 54% - kadra stara się w konsekwentny sposób egzekwować realizację wprowadzonych uregulowań 31% - różnie bywa z ich egzekwowaniem 15% - kadra zazwyczaj nie kontroluje stosowania wprowadzonych przepisów

Stosunek kadry w 2000r. i 2006r.

Inne działania firm związane z problemem palenia (oprócz uregulowań czasu i miejsca palenia) (2006 r.)

Rodzaje działań w latach 2000 i 2006

Motywy pracodawców podejmowania działań dotyczących problemu palenia

Zmiany w aktywności antynikotynowej firm w latach 2000 i 2006 Zmalała nieco popularność całkowitego zakazu palenia (z 14% do 10%) Wzrósł odsetek firm posiadających palarnię (z 25% do 31%) Częściej nie wydaje się specjalnych dokumentów nt. zasad dotyczących palenia w firmie (z ok. 15% do 54%)

Zmiany w aktywności antynikotynowej firm w latach 2000 i 2006, c.d. Wzrósł o ok. 10% odsetek firm, w których rygorystycznie egzekwuje się stosowanie przepisów dotyczących palenia tytoniu, częściej stosowane też są kary w przypadku ich łamania Zmalała ilość firm stosujących inne działania na rzecz rozwiązywania problemu palenia tytoniu niż uregulowania dotyczące czasu i miejsc, w których jest ono dozwolone

Dziękuję za uwagę