Prawa autorskie – PRAKTYCZNY PRZEWODNIK Szkolenie on-line dla pracowników Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II przygotowane w ramach projektu „Inkubator Innowacyjności+ ” Projekt jest współfinansowany ze środków przeznaczonych na naukę w ramach projektu pozakonkursowego „Wsparcie zarządzania badaniami naukowymi i komercjalizacja wyników prac B+R w jednostkach naukowych i przedsiębiorstwach” z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 (Działanie 4.4).

Utwór w rozumieniu prawa autorskiego Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 2) plastyczne; 3) fotograficzne; 4) lutnicze; 5) wzornictwa przemysłowego; 6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 7) muzyczne i słowno-muzyczne; 8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 9) audiowizualne (w tym filmowe).

Komercjalizacja utworu Zbycie praw – zakup praw na podstawie umowy jest rozwiązaniem dedykowanym w przypadku analizy ekonomicznej opartej na wycenie rozwiązania i opłacalności takiego rozwiązania. Licencjonowanie praw do rozwiązania jest optymalnym wyjściem, w przypadku gdy analiza ekonomiczna nie wskazuje jednoznacznie dużej opłacalności wdrożenia. Przygotowując analizę tej ścieżki korzystania z praw, ważne jest określenie warunków umowy, w tym w szczególności jej zakresu. Umowy licencyjne w zależności od ich rodzajów dzielimy na: wyłączne – licencjobiorca jest jedynym uprawnionym do korzystania z rozwiązania; niewyłączne – licencjodawca może udzielić licencji innym podmiotom; pełne – uprawnienia licencjobiorcy odpowiadają prawom licencjodawcy; ograniczone – licencjobiorca uzyskuje tylko część praw przysługujących licencjodawcy.

W umowie o przeniesienie praw autorskich jednym z kluczowych elementów jest wskazania właściwych pól eksploatacji. Ich zakres determinuje korzystanie z utworu i może przesądzać o powodzeniu lub porażce wdrożenia. Możliwe pola eksploatacji to w szczególności (art. 50): 1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową; 2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy; 3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt. 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. Umowa dotycząca majątkowych praw autorskich powinna również uregulować kwestie praw zależnych, czyli praw do modyfikowania pierwotnego utworu. Brak odpowiednich zapisów umowy uniemożliwi wykorzystanie przerobionego utworu. W umowie powinna być zawarta zgoda autora na wykonywanie autorskich praw zależnych .

Zamawiane prace dyplomowe Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym: Art. 167 a 2. „Praca dyplomowa jest samodzielnym opracowaniem określonego zagadnienia naukowego lub artystycznego lub dokonaniem artystycznym prezentującym ogólną wiedzę i umiejętności studenta związane z danym kierunkiem studiów, poziomem i profilem kształcenia oraz umiejętności samodzielnego analizowania i wnioskowania. 3. Pracę dyplomową może stanowić w szczególności praca pisemna, opublikowany artykuł, praca projektowa, w tym projekt i wykonanie programu lub systemu komputerowego, oraz praca konstrukcyjna, technologiczna lub artystyczna. 4. Uczelnia jest obowiązana do sprawdzania pisemnych prac dyplomowych przed egzaminem dyplomowym”

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych Art. 5a „Uczelni w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta. Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego.”

UCHWAŁA Nr XXIII – 25. 1/15 z dnia 22 kwietnia 2015 r UCHWAŁA Nr XXIII – 25.1/15 z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie: § 13 POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE PROCESU NAUCZANIA: Stosownie do treści art. 8 pr. aut., art. 11 ust. 1 pwp oraz art. 23 k.c., prawa osobiste i majątkowe do dóbr intelektualnych, stworzonych zarówno w trakcie studiów i praktyk, jak i w pracach dyplomowych i doktorskich, doktorantów niebędących pracownikami Uniwersytetu, co do zasady należą do ich Twórców.

Jeżeli w trakcie tworzenia dobra intelektualnego Twórca, o którym mowa w ust. 2 niniejszego paragrafu korzysta ze wsparcia finansowego Uniwersytetu, albo bierze udział w realizacji grantu, projektu lub innej pracy naukowo-badawczej wykonywanej w jednostce organizacyjnej Uniwersytetu, promotor ocenia zasadność zawarcia ze studentem lub doktorantem umowy, przenoszącej na Uniwersytet prawa majątkowe do stworzonego dobra intelektualnego. Umowę ze studentem lub doktorantem zawiera Dziekan na podstawie udzielonego pełnomocnictwa Rektora UMCS. Jeżeli dla realizacji prac, o których mowa w ust. 2 niniejszego paragrafu, angażowane są środki techniczne, finansowe, materialne, organizacyjne lub personel kilku jednostek organizacyjnych Uniwersytetu lub innych podmiotów zewnętrznych, umowy zawierane na tę okoliczność, powinny określać współuprawnionych do dobra intelektualnego, które może powstać jako rezultat tych prac, a także regulować przewidziane prawem kwestie, dotyczące Twórców dobra intelektualnego.

Prace dyplomowe i doktorskie mogą być udostępniane osobom trzecim wyłącznie dla celów naukowych i badawczych na warunkach określonych w Instrukcji o organizacji i zakresie działania Archiwum Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Postanowienie to nie ma zastosowania do udostępniania pracy, jeśli w stosunku do jej autora/Twórcy toczy się postępowania dyscyplinarne o plagiat lub naruszenie dóbr osobistych i innych praw osób trzecich.

INFORMACJE PODSTAWOWE Twórcą pracy dyplomowej jest student i do niego należą prawa osobiste i majątkowe do pracy, a uczelnia potwierdza samodzielność wykonania pracy. O pracy dyplomowej możemy mówić w momencie jej obrony. Student (twórca) może przenieść na inny podmiot (np. Uczelnię lub przedsiębiorcę) majątkowe prawa autorskie na podstawie umowy. Pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta należy do Uczelni (6 mc obrony). Praca dyplomowa jest realizowana na Uczelni pod kierunkiem promotora w temacie zatwierdzonym przez Radę Wydziału, zgodnie z Regulaminem Studiów i przepisami Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym. Temat pracy może być zgłoszony przez studenta, zaproponowany przez promotora, zlecony przez instytucję zewnętrzną lub przedsiębiorstwo, pozyskany z bazy tematów, być tematem konkursowym etc. Praca dyplomowa to w szczególności praca pisemna, opublikowany artykuł, praca projektowa, w tym projekt i wykonanie programu lub systemu komputerowego, oraz praca konstrukcyjna, technologiczna lub artystyczna.

ŚCIEŻKA POSTĘPOWANIE W ZAKRESIE PRAW AUTORSKICH Uczelnia może podjąć rozmowy ze studentem w zakresie nieodpłatnego przekazania uczelni majątkowych praw autorskich do pracy dyplomowej i podpisać ze studentem stosowną umowę (wzór w załączeniu). Umowa musi mieć określone m. in. zasady rozporządzania prawami oraz wskazane pola eksploatacji. Student powinien mieć zapewnione prawo do wynagrodzenia w razie uzyskania przez Uczelnię przychodów z tytułu autorskich praw majątkowych i praw zależnych, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Paragraf 19:

„W przypadku komercjalizacji dokonanej przez Uniwersytet Twórcy lub wszystkim Twórcom, stosownie do ich udziałów określonych w umowie o współwłasności prawa do dobra intelektualnego, przysługuje od Uniwersytetu: 1) 50% wartości środków uzyskanych przez Uniwersytet z komercjalizacji bezpośredniej, obniżonych o koszty rzeczywiście poniesione, jednak nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją, które zostały poniesione przez Uniwersytet lub spółkę celową; 2) 50% wartości środków uzyskanych przez spółkę celową w następstwie danej komercjalizacji pośredniej, obniżonych o koszty rzeczywiście poniesione, jednak nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją, które zostały poniesione przez Uniwersytet lub spółkę celową. Uczenia w umowie powinna zapewnić sobie możliwość dysponowania nieodpłatnie prawami i np. korzystać z możliwości aplikowania ich w przedsiębiorstwach czy instytucjach, co jest potem potwierdzone np. Kartą Aplikacji Produktu.

ŚCIEŻKA POSTĘPOWANIA W ZAKRESIE ZAMAWIANIA PRAC DYPLOMOWYCH Przedsiębiorcy/ instytucje/ urzędy mogą zamawiać prace dyplomowe na Uczelni poprzez : 1. bezpośrednie zlecenie konkretnego tematu konkretnemu studentowi, 2. ogłoszenie puli interesujących tematów np. poprzez stronę internetową np. https://lublin.eu/biznes-i-nauka/nauka/proponowane- tematy-prac-dyplomowych/ 3. ogłoszenie konkursu na gotowe prace dla wszystkich chętnych np. https://lublin.eu/biznes-i-nauka/konkurs-na-prace-dyplomowa/

Bezpośrednie zamówienie pracy przez przedsiębiorcę W pierwszym przypadku tj. zlecenia konkretnej pracy studentowi, student powinien zawrzeć stosowną umowę z przedsiębiorcą, która określałaby zasady pisania pracy, jej temat, zakres, ewentualną odpłatność dla studenta, odpowiedzialność stron, terminy, zasady sprawozdawczości etc. Fakt zawarcia takiej umowy, student powinien zgłosić promotorowi w momencie zgłaszania tematu pracy. Uczelnia powinna mieć wiedzę o przygotowywaniu pracy na zlecenie konkretnego przedsiębiorcy. Po uzyskaniu zgody promotora i zatwierdzeniu tematu praca jest przygotowywana zgodnie z zasadami ustalonymi na Uczelni. Uczelnia może z takim zamawiającym pracę przedsiębiorcą podpisać umowę o współpracy, bez zobowiązania Uczelni co do wyników prac, ich ilości, czy jakości (wzór w załączeniu). Prawa majątkowe do pracy pozostają przy studencie i może on odpłatnie lub nieodpłatnie przenieść na zamawiającego przedsiębiorcę, pamiętając przy tym, ze prawa do pierwszej publikacji w okresie 6 mc od obrony należą do Uczelni. Praca taka może zostać wdrożona przez przedsiębiorcę do swojej działalności. W takim przypadku student wdraża wyniki samodzielnie, bez udziału Uczelni.

W przypadku niezainteresowania przedsiębiorcy wynikami zamówionej pracy student może przenieść je na Uczelnię i w takim przypadku to Uczelnia będzie potencjalnie stroną aplikującą wyniki u innego przedsiębiorcy. Takie wdrożenie będzie podlegało zasadom Regulaminu zarządzania prawami autorskimi (..) Możliwa ścieżka postępowania: 1. umowa o zamówienie pracy: Student – Zamawiający, 2. umowa o współpracy: Zamawiający – Uczelnia 3. umowa o przeniesienie praw do pracy lub udzielenie licencji: Student – Zamawiający i możliwość wdrożenia wyników pracy u Zamawiającego przez Studenta, lub 4. umowa o przeniesienie praw do pracy lub udzielenie licencji: Student – Uczelnia i możliwość wdrożenia wyników pracy u Zamawiającego przez Uczelnię

Ogłoszenie puli interesujących tematów przez instytucję/firmę W drugim przypadku, student zgłaszając temat promotorowi, powinien go poinformować o zaczerpnięciu tematu pracy z określonej bazy. Po uzyskaniu zgody promotora i zatwierdzeniu tematu praca jest przygotowywana zgodnie z zasadami ustalonymi na Uczelni. W przypadku gdy baza jest prowadzona przez instytucję, Uczelnia może zawrzeć ramową umowę o współpracy z podmiotem ogłaszającym, która zawierałaby ich ogólną tematykę, a uczelnia ze swojej strony może zobowiązać się do np. do informowania studentów o bazie. Tak jak w poprzednim przypadku, prawa majątkowe do pracy pozostają przy studencie i może on nimi samodzielnie dysponować, w tym odpłatnie lub nieodpłatnie przenieść na inny podmiot. Prawa do pierwszej publikacji w okresie 6 mc od obrony należą do Uczelni. W przypadku, kiedy student zdecyduje się na przeniesienie praw na inny podmiot, praca taka może zostać przez niego wdrożona. Uczelnia nie jest zaangażowana w ten proces. W przypadku niezainteresowania przedsiębiorcy wynikami zamówionej pracy student może przenieść je na Uczelnię i w takim przypadku to Uczelnia będzie potencjalnie stroną aplikującą wyniki u innego przedsiębiorcy. Takie wdrożenie będzie podlegało zasadom Regulaminu zarządzania prawami autorskimi (..)

Możliwa ścieżka postępowania: 1 Możliwa ścieżka postępowania: 1. ogłoszenie bazy interesujących tematów prac przez firmę lub instytucję, 2. umowa o współpracy z instytucja lub firmą ogłaszającą bazę, 3. umowa o przeniesienie praw lub udzielenie licencji: Student – przedsiębiorca i możliwość wdrożenia wyników pracy u przedsiębiorcy przez Studenta, lub 4. umowa o przeniesienie praw do pracy lub udzielenie licencji: Student – Uczelnia i możliwość wdrożenia wyników pracy u przedsiębiorcy przez Uczelnię

Ogłoszenie konkursu na gotowe prace W trzecim przypadku, student zgłasza do konkursu gotową pracę (obronioną) zgodnie z zasadami konkursu. Uczelnia może lecz nie musi mieć umowy z organizatorem konkursu, ponieważ konkurs jest organizowany po jej obronie. Ze względów organizacyjnych, student powinien poinformować promotora o przystąpieniu do konkursu i ewentualnym wyróżnieniu pracy. W przypadku nagrodzenia zwycięskiej pracy student otrzymuje nagrodę w postaci zaproponowanej przez organizatorów, zgodnie z regulaminem konkursu. Prawa do pracy przysługują studentowi, a praca może zostać wdrożona bezpośrednio przez studenta, lub w inny sposób wykorzystana przez ogłaszającego konkurs. Np. Uczestnik konkursu udziela ogłaszającemu nieodpłatnej licencji niewyłącznej, upoważniającej do korzystania z autorskich praw majątkowych do zgłoszonej pracy w zakresie publikacji oraz rozpowszechnienia całości lub fragmentów zgłoszonej pracy za pośrednictwem strony internetowej oraz drukowanych materiałów promocyjnych i publikacji Urzędu Miasta Lublin” Tak jak w poprzednim przypadku prawa do pierwszej publikacji w okresie 6 mc od obrony należą do Uczelni. Uczelnia nie uczestniczy w procesie komercjalizacji wyników pracy dyplomowej studenta.

Możliwa ścieżka postępowania 1 Możliwa ścieżka postępowania 1. ogłoszenie konkursu przez firmę lub instytucję 2. umowa o przeniesienie praw lub udzielnie licencji: Student – Ogłaszający konkurs 3. wdrożenie wyników pracy u Ogłaszającego konkurs