Hydraulika i hydrologia część hydrologiczna dr hab. inż. Jacek Kurnatowski Katedra Budownictwa Wodnego WBiA pokój 150 Jacek.Kurnatowski@zut.edu.pl

Nauka o obiegu wody w przyrodzie Hydrologia Nauka o obiegu wody w przyrodzie UNESCO przyjęła datę naukowego początku hydrologii na rok 1674 - w roku publikacji dzieła Pierre Perrault „De l’origine des fontaines”, czyli „O pochodzeniu źródeł”

PODZIAŁ HYDROLOGII WEDŁUG J. LAMBORA Działy Poziomy badań Gałęzie HYDROFIZYKA HYDROCHEMIA HYDROBIOLOGIA HYDROLOGIA WŁAŚCIWA HYDRONOMIA HYDROMETRIA HYDROGRAFIA Hydrometeorologia Glacjologiia Hydrogeologia Geohydrologia Agrohydrologia Oceanologia Limnologia Potamologia

HYDROSFERA Powłoka wodna Ziemi, obejmująca całość wód niezwiązanych chemicznie z minerałami skorupy ziemskiej, znajdująca się w obiegu hydrologicznym. V ≈ 1,4∙109 km3

Procent całości hydrosfery Podział hydrosfery Element hydrosfery Objętość [tys. km3] Procent całości hydrosfery Odnawialność Ocean Światowy 1 370 323 94,0 ok. 3000 lat Wody podziemne 60 000 4,1 ok. 5000 lat - w tym na poziomie aktywnej wymiany 4 000 0,27 ok. 330 lat Lodowce 24 000 1,65 ok. 8000 lat Jeziora 280 0,019 ok. 7 lat - w tym sztuczne 5 0,0015 ? Wilgoć glebowa 85 0,006 ok. 1 rok Para wodna w atmosferze 14 0,001 10 dni Rzeki 1,2 0,0001 11 dni

Zasoby wód słodkich Kraj/kontynent Odpływ roczny [tys. m3/1 mieszk.] Intensywność odpływu [l/s∙ha] Islandia Norwegia Hiszpania Polska Węgry Holandia Mongolia Chiny Sierra Leone Nowa Gwinea 319 96,9 3,88 1,72 0,81 0,78 36,7 3,79 63,7 678 2,04 3,68 0,57 0,29 0,79 0,10 0,95 7,25 46,99 Europa Azja Afryka Ameryka Pn. Ameryka Śr. Ameryka Pd. Australia 5,11 6,25 12,3 19,5 15,1 54,3 30,4 1,01 0,94 0,44 0,85 2,35 1,85 0,16 ŚWIAT 11,0

Dorzecze i zlewnia – fundamentalne pojęcia hydrologiczne 1 – dorzecze rzeki A; 2 – zlewnia rzeki A w przekroju X

Zlewnia powierzchniowa i zlewnia podziemna 1 – powierzchnia terenu 2 – zwierciadło wody podziemnej 3 – koryto rzeki 4 –powierzchnia prądu 5 – linie prądu 6 – strefa stagnacji wody 7 – podłoże nieprzepuszczalne 8 – dział wodny powierzchniowy 9 – dział wodny podziemny

CYKL HYDROLOGICZNY

Bilans wodny i równanie bilansu P = E + O + S + ΔR opad straty odpływ zmiana retencji ewapotranspiracja Współczynnik odpływu

(ale np. w Skandynawii: 1.X – 30.IX) Rok hydrologiczny w Polsce: 1.XI – 31.X (ale np. w Skandynawii: 1.X – 30.IX)

6,2 km3 α = (58,6 – 6,2)/186,2 = 0,28

Dziękuję za uwagę