Akty prawne regulujące pracę w administracji publicznej Zgodnie z art. 7 Konstytucji RP „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa„ Przepis art. 7 Konstytucji RP konstruuje zasadę związania administracji prawem. Nakaz działania zgodnie z prawem odnosi się zarówno do tworzenia, stosowania, jak i egzekwowania prawa przez organy administracji publicznej. przepis formułuje dwie powiązane ze sobą zasady: Zasada praworządności Zasada legalności nakłada obowiązek przestrzegania prawa przez organy administracji publicznej, a ściślej nakazuje działanie na podstawie I w granicach prawa wymaga zaś Istnienia prawnej podstawy działania organu administracji publicznej

Akty prawne Akty prawne na podstawie których działa administracja mogą należeć do systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 ust 1 Konstytucji RP) lub do systemu źródeł prawa wewnętrznego (art. 93 Konstytucji RP). Akty te zawierają zarówno normy prawa ustrojowego, normy prawa materialnego, jak i normy prawa procesowego. Przy tym podstawą działań na linii administracja-jednostka są przepisy prawa powszechnie obowiązującego. Prawo powszechnie obowiązujące (przede wszystkim prawo publiczne) określa bowiem ustrój organów administracyjnych, ich zadania, formy ich działania oraz procedurę wykonywania zadań publicznych.

źródła prawa wewnętrznego obowiązujące w płaszczyźnie organ zwierzchni - organ podwładny Prawo wewnętrzne jest niezbędne dla funkcjonowania aparatu administracyjnego. Regulacje zewnętrzne (przepisy prawa powszechnie obowiązującego) wyznaczają zakres oraz charakter relacji pomiędzy organem administracji publicznej (aparatem pomocniczym) i jego klientami, zarówno zewnętrznymi (obywatele), jak I wewnętrznymi (pracownicy urzędu, którzy także mogą być jego klientami). Regulacje wewnętrzne (przepisy prawa wewnętrznego) ustalają w aparacie pomocniczym zasady podległości (hierarchię), zasady działania i zakres kompetencji poszczególnych pracowników. administracja związana jest prawem i jego znajomość wśród jej funkcjonariuszy jest konieczna zarówno w odniesieniu do przepisów prawa powszechnie obowiązującego, jak przepisów prawa wewnętrznego.

Źródła prawa Ustawa Rozporządzenie Akty prawa miejscowego

uchwał (Rada Ministrów), Prawotwórcza działalność administracji może przybierać formę: przepisów prawa miejscowego (organy jednostek samorządu terytorialnego oraz rządowe organy administracji terenowej) zarządzeń (Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, ministrowie i przewodniczący komitetów powołanych w skład rady ministrów), uchwał (Rada Ministrów), rozporządzeń (Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący działem administracji rządowej, KRRiTV, wojewodowie).

Przepisy prawa powszechnie obowiązującego Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia (art. 87 ust 1 Konstytucji RP), ponadto akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły (art. 87 ust 2 Konstytucji RP). W styczniu 2012r. w Polsce obowiązywało 1100 ustaw zawierających unormowania o charakterze administracyjnoprawnym, około 6000 rozporządzeń oraz ponad 200000 aktów prawa miejscowego.

Ustawy Ustawy są to normatywne akty prawne wydane przez organ władzy zwierzchniej państwa, czyli parlament. Ustawy na podstawie których działa administracja zawierają normy ustrojowe, procesowe oraz materialne. Wśród ustaw o charakterze ustrojowym mamy: ustawy samorządowe, tj. ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym“, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym“ czy ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, a nadto takie akty jak ustawa z dnia 21 listopada 2008r. o pracownikach samorządowych, ustawa z dnia 16 września 1982r. o pracownikach urzędów państwowych czy ustawa z dnia 21 listopada 2008r. o służbie cywilnej. Z punktu widzenia norm procesowych podstawowe znaczenie ma kodeks postępowania administracyjnego zawierający normy o charakterze proceduralnym oraz ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji tworząca ramy dla postępowania wykonawczego.

Ustawy Istnienie organów administracji publicznej uzasadnione jest wykonywaniem zadań publicznych. Zadania te należą do różnych dziedzin życia społecznego i są pochodną określonych uprawnień i obowiązków administracyjnoprawnych jednostek (osób fizycznych i prawnych). Kwestie te regulują akty zawierające w przeważającej części normy o charakterze materialnym określające prawa i obowiązki obywateli, a także organy władne do rozstrzygania o przyznaniu uprawnień czy tez egzekucji obowiązków. Akty te określa się często jako ustawy branżowe prawa materialnego administracyjnego bądź ustawy szczególne prawa administracyjnego, np. prawo budowlane, prawo ochrony środowiska, prawo o pomocy społecznej, itd.

Rozporządzenie Akty normatywne jakimi są rozporządzenia mają charakter wykonawczy w stosunku do ustaw, co wiąże się z tym, iż są wydawane na podstawie ustaw (tzw. akty podstawowe). Rozporządzenie ma bowiem na celu wykonanie postanowień ustawy i jest wydawane na podstawie upoważnienia ustawowego (delegacji ustawowej), która przywoływana jest w samym rozporządzeniu. Mogą one mieć charakter obligatoryjny (czyli w ustawie występuje nakaz wydania rozporządzenia, a bez jego wydania niemożliwa jest realizacja postanowień ustawowych) fakultatywny (czyli w ustawie występuje przyzwolenie na wydanie rozporządzenia, może być one wydane, ale nie musi dla realizacji określonych uprawnień).

Rozporządzenie Wydawanie rozporządzeń jest traktowane jako przejaw dekoncentracji prawotworstwa, gdyż wydają je rożne podmioty. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swych kompetencji innemu organowi, gdyż występuje tzw. zakaz subdelegacji (art. 92 ust 2 Konstytucji RP). ustawa może przewidywać współdziałanie dwóch organów przy wydawaniu rozporządzenia. Konstytucja RP ustanawia katalog podmiotów uprawnionych do wydawania rozporządzeń poprzez wskazanie, iż uprawnionymi do ich wydawania są organy wskazane w Konstytucji RP. I tak są to.: Prezydent RP (art. 142 ust. 1 Konstytucji RP), Rada Ministrow (art. 146 ust. 4 p.2 Konstytucji RP), Prezes Rady Ministrow (art. 148 p.3 Konstytucji RP), Minister kierujący określonym działem administracji rządowej (art. 149 ust. 2 Konstytucji RP), przewodniczący określonych w ustawie komitetow (art. 149 ust 3 Konstytucji RP) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (art. 213 USt. 2 Konstytucji RP)

Instrukcja kancelaryjna Wśród rozporządzeń szczególne znaczenie ma rozporządzenie w przedmiocie instrukcji kancelaryjnej będącej zbiorem zasad postępowania z dokumentacją. Instrukcja kancelaryjna w ogólnym założeniu to dokument określający zbiór zasad i przepisów dotyczących sposobu postępowania z dokumentacją w konkretnej jednostce publicznej (np. w urzędzie) lub prywatnej (np. w przedsiębiorstwie). Instrukcja jest dostosowana do struktury organizacyjnej konkretnej jednostki i zakresu jej działalności. Co do zasady jest ona tworzona w oparciu o regulamin organizacyjny jednostki do użytku której jest przeznaczona. Instrukcja reguluje: zasady obiegu pism, zasady przyjętego systemu kancelaryjnego, czynności kancelaryjne sekretariatu lub kancelarii danego urzędu czy przedsiębiorstwa.

Akty prawa miejscowego podobnie jak rozporządzenia także traktowane są jako przejaw dekoncentracji prawotwórstwa, gdyż do ich stanowienia uprawnione są rożne organy tj. organy terenowe administracji rządowej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego. Akty prawa miejscowego klasyfikowane są według dwóch kryteriów tj. kryterium podmiotowego (tj. podmiotu wydającego akty prawa miejscowego) oraz według kryterium przedmiotowego (tj. według materii jakiej dotyczą).

Kryterium podmiotowe można podzielić przepisy prawa miejscowego na te: wydawane przez organy terenowej administracji rządowej, w tym: a) organy administracji ogólnej (wojewoda w formie rozporządzeń), b) organy rządowej administracji niezespolonej (w formie rozporządzeń i zarządzeń), wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego (w formie uchwał rady gminy, rady powiatu i zarządzeń wójta, burmistrza, prezydenta miasta czy zarządu powiatu).

Kryterium przedmiotowe akty można podzielić na: przepisy ustrojowo-organizacyjne - czyli akty dotyczące wewnętrznego ustroju jednostki samorządu terytorialnego w tym organizacji aparatu pomocniczego i instytucji komunalnych działających na obszarze danej jednostki, wydawane w oparciu o przepisy Konstytucji RP i ustaw samorządowych przepisy wykonawcze - czyli przepisy wydawane w oparciu o przepisy ustaw szczególnych prawa administracyjnego, regulujące lokalnie określone kwestie jak np. opłata targowa czy uzdrowiskowa,” liczbę punktów sprzedaży alkoholu,” kwestię porządku i czystości w gminach,” przepisy porządkowe - przepisy, które wydawane w zakresie nieuregulowanym w innych ustawach, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony zdrowia, życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego.

Statuty Statuty jednostek samorządu terytorialnego mają charakter szczególnego rodzaju aktów prawa miejscowego statuty mogą mieć rożny charakter prawny (tj. prawa wewnętrznego lub prawa powszechnie obowiązującego) w zależności od tego czy dotyczą układów scentralizowanych (statut urzędu wojewódzkiego, statut Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów), czy też układów zdecentralizowanych (właśnie statuty jednostek samorządu terytorialnego lub Ich jednostek pomocniczych)

Statuty Statuty - rozumiane jako przepisy prawa powszechnie obowiązującego- posiadają wszystkie jednostki samorządu terytorialnego Statuty gmin, powiatów, województw przyjmują postać uchwały odpowiednio rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym i wchodzą w życie po upływie co najmniej 14 dni od ich publikacji. statuty to akty prawa miejscowego dzięki którym samorząd terytorialny określa swobodnie, ale w granicach ustaw swój ustrój, a ponadto są to akty umożliwiające kształtowanie struktur samorządowych oraz zasad funkcjonowania organów w odniesieniu do miejscowej specyfiki.

Przepisy prawa wewnętrznego Zgodnie z postanowieniami art. 93 ust 1 Konstytucji RP uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. System aktów prawa wewnętrznego w przeciwieństwie do systemu aktów będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego ma charakter systemu otwartego.

Przepisy prawa wewnętrznego - cechy każdy akt prawa wewnętrznego może obowiązywać tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu ten akt, Każdy akt prawa wewnętrznego może być wydany tylko na podstawie ustawy, każdy akt prawa wewnętrznego podlega kontroli co do zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, żaden z aktów prawa wewnętrznego nie może stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

Regulaminy Aktami wewnętrznymi, które mają istotne znaczenie dla funkcjonowania urzędników są regulaminy organizacyjne – jest on przejawem formalizacji danej jednostki organizacyjnej (instytucji) utrwalonej w formie opisowej i graficznej (plany, schematy itp.), a jego treść ≪ określa normy postępowania obowiązujące w danej jednostce organizacyjnej ≫ organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia, zaś organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego określa regulamin organizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu, a do zadań zarządu województwa należy w szczególności uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.

akty kierownictwa wewnętrznego innymi aktami prawnymi, które regulują działania w obrębie poszczególnych instytucji są rożnego rodzaju instrukcje służbowe (okólniki, wytyczne, rozkazy polecenia służbowe). Mają one różny charakter: albo wyjaśniają obowiązujące przepisy i stanowią rodzaj instruktażu, albo zawierają polecenia (rozkazy, polecenia służbowe), albo też ustalają w sposób ogólny pewne zadania dla całego zespołu lub jego części.

Niezorganizowane źródła prawa (swoiste źródła prawa) Do niezorganizowanych źródeł prawa zalicza się m.in. zwyczaj, normy, pozaprawne, prawo sędziowskie, orzecznictwo sądowe, poglądy doktryny. w ostatnim czasie coraz częściej wskazuje się na soft law czyli miękkie prawo, akty urzędowej wykładni prawa czy akty planistyczne jako elementy niezorganizowanych źródeł prawa prawo miękkie należy traktować niewiążące reguły postępowania, które są interpretacją lub informacja o rozumieniu powszechnie obowiązujących przepisów prawa lub też stanowią obietnice (przyrzeczenia), które u ich adresatów tworzą uzasadnione oczekiwania co do przyszłego sposobu postępowania nadawcy

Urzędowa interpretacja to wykładnia dokonana przez właściwy organ, którym może być organ administracji publicznej w rozumieniu art. 5 k.p.a. bądź też każdy inny organ państwowy lub niepaństwowy, mający upoważnienie wyprowadzone z ustawy do wypowiadania się jako organ władzy publicznej w szerokim znaczeniu tego słowa. Akty urzędowej wykładni mogą mieć charakter wewnętrzny (w ramach struktur administracji publicznej) i zewnętrzny (poza strukturami administracji publicznej). Te wewnętrzne z kolei mogą wiązać wertykalnie, co oznacza iż są wiążące dla organów niższego szczebla pozostających w stosunku hierarchicznej zależności, bądź mogą wiązać horyzontalnie, czyli wyłącznie organ, który wydał urzędowy akt wykładni.

plany i programy Wyrazem działalności planistycznej administracji publicznej są rożne plany i programy. Akty planowania mogą występować pod rożną nazwą. Oprócz programów i planów wyróżnia się: strategie, priorytety, koncepcje, założenia, raporty, analizy, oceny.” Planowanie stanowi istotną rolę w działaniu administracji, ale nie jest zaliczane ani do prawnych form działania administracji, ani też do źródeł prawa.

Cechy charakterystyczne źródeł prawa administracyjnego ich wielość i różnorodność w sensie składników gatunkowych (ustawy, rozporządzenia, uchwały, zrządzenia); nie są one skodyfikowane za wyjątkiem postępowania administracyjnego; większość źródeł pochodzi od samej administracji, co oznacza iż są one zarówno źródłami prawa, ale też przejawami działania administracji; prawo administracyjne nie jest jednolite w sensie wyróżnienia go jako działu, gdyż dochodzi do dalszego jego podziału (subdyscypliny); część źródeł prawa administracyjnego ma charakter prawa miejscowego, uwzględniającego uwarunkowania lokalne, a zatem nie występuje na obszarze całego państwa.