Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Istota i uwarunkowania podejścia LEADER w perspektywie finansowej UE 2014-2020 w kontekście wyzwań strategii Europa 2020 Szkolenie dla doradców, reprezentantów LGD, mieszkańców obszarów wiejskich i samorządów lokalnych pod tytułem: Rozwój lokalny kierowany przez społeczność” (RLKS) w nowej perspektywie PROW 2014-2020 Brwinów, 12-14.09.2016 r. dr Leszek Leśniak CDR Oddział w Krakowie; tel. 606 467 600; e-mail: l.lesniak@cdr.gov.pl

Plan prezentacji Wprowadzenie Wyzwania dla Europy po 2013 Priorytety Unii w zakresie PROW Podejście LEADER w PROW 2019-05-10

Wprowadzenie Podejście (metoda) LEADER od momentu jego uruchomienia (1991 r.) pomaga społecznościom lokalnym odgrywać aktywną rolę w kształtowaniu własnej przyszłości. Przyczynia się do realnych zmian w codziennym życiu ludzi zamieszkujących obszary wiejskie. Pozwala rozwiązywać stare problemy w nowy sposób. Zachęca lokalne społeczności do udziału w budowaniu i wdrażaniu lokalnych strategii rozwoju, stając się w ten sposób integralną częścią polityki rozwoju wsi. 2019-05-10

Wprowadzenie Zastosowanie metody LEADER na obszarach wiejskich wykazało pozytywny wpływ na rozwój kapitału społecznego poprzez: aktywizację społeczności lokalnej i kreowania swojego otoczenia wg. własnych potrzeb, podejmowania wspólnych inicjatyw, odkrywania i wyzwalania lokalnego potencjału, powstawanie nowych organizacji, aktywizacje i profesjonalizację organizacji istniejących, współpracę samorządu z organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami. 2019-05-10

Wprowadzenie Podejście LEADER ma wymiar edukacyjny dla społeczności lokalnych, które stopniowo zaczynają doceniać znaczenie lokalnych strategii rozwoju (LSR) konieczność ich budowy w oddolny dostosowany do lokalnych warunków sposób. Lokalne podejście pomaga w wyznaczaniu pożądanych i najbardziej dopasowanych do oczekiwań mieszkańców kierunków rozwoju. Wskazuje na konieczność współpracy i współdziałania przy tworzeniu i wdrażaniu LSR dla poprawy jakości życia w lokalnym środowisku. LEADER – to także lepsze wykorzystanie środków finansowych z UE. 2019-05-10

Wprowadzenie Siedem kluczowych cech podejścia LEADER: Lokalne strategie rozwoju dla danego terytorium. Oddolne opracowywanie i wdrażanie strategii. Lokalne publiczno-prywatne partnerstwa: Lokalne Grupy Działania. Zintegrowane i wielosektorowe działania. Innowacja. Współpraca. Tworzenie powiązań (sieciowanie). A także zarządzanie finansami na poziomie lokalnym. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. „Strategia Lizbońska” przyniosła efekty słabsze od oczekiwanych. To spowodowało konieczność: zdefiniowania nowych celów rozwojowych UE, także, a może przede wszystkim sposobów ich osiągania, opracowania nowej skuteczniejszej strategii dla Europy. Strategia Europa 2020! czyli: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Do najważniejszych wyzwań należy zaliczyć: Przeciwdziałanie kryzysom. Poszukiwanie odpowiedzi na problemy wynikające z globalizacji. Podołanie problemom wynikającym ze starzenia się społeczeństw. Racjonalne wykorzystanie zasobów. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Europa 2020: Pięć długookresowych celów: rozwój inteligentny (wiedza, innowacje), edukacja, rozwój zrównoważony (klimat, energia, mobilność, konkurencyjność), ograniczenie ubóstwa, rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (zatrudnienie i umiejętności, spójność gospodarcza). 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. 75% – wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata. 3% PKB UE należy inwestować w badania i rozwój. Cel 20/20/20 w zakresie klimatu i energii (1990-2020): redukcja emisji gazów cieplarnianych, wzrost udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii, poprawa efektywności energetycznej. Ograniczenie do 10% liczby osób przedwcześnie kończących edukację. Co najmniej 40% młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie. Zmniejszenie o 20 mln liczby osób zagrożonych ubóstwem. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Po raz pierwszy przewidziano wspólną strategię koordynacji i harmonizacji polityk UE z krajowymi. Stało się to możliwe m.in. poprzez: objęcie Wspólnymi Ramami Strategicznymi (WRS), tj. wspólnymi przepisami dotyczącymi m.in. programowania, monitorowania, ewaluacji, zarządzania i kontroli polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i rybackiej. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Ponadto Wspólne Ramy Strategiczne ukierunkowują wsparcie z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFMR) na cele rekomendowane w strategii „Europa 2020”. WRS (11 celów tematycznych). Nowością jest również wymóg wskazania przez państwa członkowskie jasnych celów, jakie chcą osiągnąć za pomocą środków unijnych oraz sposobu ich realizacji. Także zwiększenie znaczenia rozwoju terytorialnego – lepsze wykorzystanie potencjału obszarów. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Cele tematyczne WRS Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych. Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich firm, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury (w odniesieniu do EFMR). Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach. Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem. 2019-05-10

Wyzwania dla Europy po 2013 r. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości. Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem. Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej. 2019-05-10

Priorytety Unii w zakresie PROW Głównym źródłem rozwoju wsi po 2013 roku jest Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Celami PROW 2014-2020 są: poprawa konkurencyjności rolnictwa; zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu; zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. PROW 2014-2020 jest ukierunkowany na wzrost konkurencyjności rolnictwa z uwzględnieniem celów środowiskowych. 2019-05-10

Priorytety Unii w zakresie PROW Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. 2019-05-10

Innowacje, Zmiany Klimatu i Środowisko jako cele przekrojowe Priorytety polityki rozwoju obszarów wiejskich realizowane przez PROW 2014-2020 Transfer wiedzy i innowacje Zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich Wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem a badaniami i innowacją Promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym Konkurencyjność rolnictwa i żywotność gospodarstw Ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi, a szczególnie gospodarstw rolnych o niskim poziomie uczestnictwa w rynku, prowadzących działalność o charakterze rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw wymagających zróżnicowania produkcji rolnej Ułatwianie wymiany pokoleń w sektorze rolnym Łańcuch żywnościowy i zarządzanie ryzykiem Lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów, organizacje międzybranżowe Wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów Odtwarzanie i zachowanie bioróżnorodności, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej wartości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów Poprawa gospodarki wodnej Poprawa gospodarowania glebą Efektywne gospodarowanie zasobami i przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną Poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych Poprawa efektywności korzystania z energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym Ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, produktów ubocznych, odpadów, pozostałości i innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki Redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa Promowanie pochłaniania dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie Włączenie społeczne, redukcja ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich Ułatwianie różnicowania działalności, zakładania nowych małych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy Wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich Zwiększanie dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych na obszarach wiejskich oraz podnoszenie poziomu korzystania z nich i poprawianie ich jakości Innowacje, Zmiany Klimatu i Środowisko jako cele przekrojowe 2019-05-10 17 17

Podejście LEADER w PROW Powinno przyczyniać się do osiągania jednego lub wielu priorytetów programu (art. 28 ust. 5 rozporządzenia WRS) W PROW 2014-2020 celem uproszczenia zarządzania i monitorowania, podejście LEADER programowane w całości w ramach priorytetu: 6 Włączenie społeczne, redukcja ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich, obszar tematyczny: 6B Wzmocnienie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich 2019-05-10

Podejście LEADER w PROW W ramach głównego celu szczegółowego 6B wspierane będą operacje mające na celu: wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych i wspieranie partycypacji społeczności lokalnej w realizacji LSR zakładanie działalności gospodarczej i rozwój przedsiębiorczości dywersyfikację źródeł dochodu, w tym tworzenie i rozwój inkubatorów przetwórstwa lokalnego tj. infrastruktury służącej przetwarzaniu produktów rolnych w celu udostępniania jej lokalnym producentom (produkty objęte i nieobjęte załącznikiem nr 1 do ToFUE) 2019-05-10

Podejście LEADER w PROW podnoszenie kompetencji osób z obszaru LSR w powiązaniu z zakładaniem działalności gospodarczej, rozwojem przedsiębiorczości lub dywersyfikacją źródeł dochodów, w szczególności rolników i osób długotrwale pozostających bez pracy podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska, zmian klimatycznych a także innowacji rozwój produktów lokalnych rozwój rynków zbytu, z wyłączeniem targowisk zachowanie dziedzictwa lokalnego rozwój ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej rozwój infrastruktury drogowej gwarantującej spójność terytorialną w zakresie włączenia społecznego 2019-05-10

Podejście LEADER w PROW Premiowane przez LGD będą operacje spełniające w szczególności jedno lub kilka z wymienionych kryteriów: innowacyjne; przewidujące zastosowanie rozwiązań sprzyjających ochronie środowiska lub klimatu; generujące nowe miejsca pracy; realizowane przez podmioty zakładające działalność, której podstawę będą stanowiły lokalne produkty rolne (lokalny produkt rolny – wytwarzany na obszarze objętym lokalną strategią rozwoju); ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb grup defaworyzowanych ze względu na dostęp do rynku pracy, określonych w LSR. 2019-05-10

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! dr Leszek Leśniak CDR O/Kraków l.lesniak@cdr.gov.pl tel. 12 424 05 03; kom. 608 467 600 2019-05-10