Modele konkurencji rynkowej – konkurencja monopolistyczna

Plan wykładu Cechy konkurencji monopolistycznej Równowaga przedsiębiorstwa Konkurencja monopolistyczna a konkurencja doskonała

Cechy konkurencji monopolistycznej

Konkurencja monopolistyczna posiada następujące cechy: Na rynku istnieje bardzo wielu sprzedających i kupujących Bardzo łatwo jest wejść na rynek

Produkty wytwarzane na rynku nie są jednorodne Produkty wytwarzane na rynku nie są jednorodne. Różnią się między sobą cechami użytkowymi (kolor, dodatkowe wyposażenie, usługi posprzedażne, itp.) Producenci i konsumenci posiadają doskonałe informacje o rynku.

Przykłady konkurencji monopolistycznej Przykładem konkurencji monopolistycznej mogą być małe sklepy osiedlowe, które dzięki dogodnemu położeniu mogą ustalać wyższe ceny niż w supermarkecie. Innym przykładem są restauracje, które różnią się wystrojem, menu czy również położeniem, dzięki czemu mogą różnicować ceny.

Poszczególne firmy nie mają szans na przejęcie rynku Poszczególne firmy nie mają szans na przejęcie rynku. Muszą się liczyć z tym, że wysokie zyski w krótkim okresie przyciągają przedsiębiorstwa spoza gałęzi i w długim okresie zyski będą spadały. Ważnym elementem walki o klienta jest różnicowanie produktów i promocja sprzedaży, która pomaga w dotarciu do nowych klientów.

Równowaga przedsiębiorstwa

Twórcami teorii konkurencji monopolistycznej są E. Chamberlin i J Twórcami teorii konkurencji monopolistycznej są E. Chamberlin i J. Robinson. Chamberlin w modelu produkty będące bliskimi substytutami (należące do tej samej gałęzi) określił jako grupę produktową. W porównaniu do konkurencji doskonałej krzywa popytu na produkty pojedynczego przedsiębiorstwa jest opadająca.

Założenia do modelu W gałęzi działa bardzo wiele firm. Produkty są zróżnicowane. Swobodny jest dostęp do gałęzi, a nowi producenci mogą podjąć się wytwarzania bliskich substytutów istniejących produktów.

Krzywe popytu i kosztów wszystkich działających firm funkcjonujących w gałęzi są takie same. Jest to założenie dosyć kontrowersyjne i niespójne z założeniem o heterogeniczności produktów. Chamberlin przeprowadził analizę w dwóch etapach. W pierwszym skupił się na dostosowaniach w zakresie cen i ilości produktów, traktując produkt jako dany. W drugim etapie zwrócił uwagę na kwestię zróżnicowania, zakładając, że cena produktu jest stała.

Popyt na produkty danej gałęzi jest dzielony równomiernie na każdą z firm. Krzywa, która pokazuje ile produktów może sprzedać dana firma przy określonej cenie w obiektywnych warunkach rynkowych nazywana jest obiektywną krzywą popytu (do). Nachylenie tej krzywej jest takie samo jak nachylenie funkcji popytu dla całej gałęzi.

Firma jednak inaczej postrzega swój popyt, gdyż zakłada, że obniżenie ceny w celu zwiększenia sprzedaży nie spowoduje reakcji innych przedsiębiorstw. Popyt zakładany przez firmy pozwala wyznaczyć postrzeganą przez firmę krzywą popytu (dp). Jest ona bardziej elastyczna od obiektywnej krzywej popytu.

Ze względu na to, że funkcja dp jest bardziej elastyczna niż do spadek ceny z p0 do p1 wywoła w rzeczywistości mniejszy wzrost popytu (tylko z q0 do q1 a nie do q2). Dzieje się tak dlatego, gdyż pozostałe firmy także obniżają cenę do p1. Krzywa dp przesunie się równolegle i przetnie z funkcją do w punkcie B. cena, utarg, koszt MC A p0 C p1 B dp D do MRp q0 q1 q2 produkcja

W analizie punktem wyjściowym jest punkt A, w którym przecina się popyt obiektywny z popytem postrzeganym. Cena wynosi p0, natomiast wielkość produkcji q0. Firma, która maksymalizuje zysk będzie obniżać cenę (do p1) i będzie chciała zwiększyć produkcję do q2 (przecięcie MC z MRp). Po obniżce ceny produkcja wyniesie jednak q1, ponieważ inne firmy także obniżą cenę do p1.

Po obniżeniu ceny przez wszystkie firmy do p1 obniżeniu również ulega krzywa popytu postrzeganego i przetnie punkt B. Przesunie się także w dół krzywa MRp i po kolejnej obniżce ceny przez firmę wyznaczy ona nową wielkość produkcji, którą będzie chciało wytwarzać przedsiębiorstwo. Równowaga krótkookresowa ustali się wtedy, gdy wszystkie firmy dojdą do wniosku, że nie ma sensu obniżać cen (punkt A na kolejnym wykresie, cena P0 i produkcja Q0).

Krzywa popytu gałęzi przedstawia zapotrzebowanie konsumentów przy każdej z cen, w sytuacji, gdy każdy dostawca żąda tej samej ceny. Przesunięcie krzywej popytu dla gałęzi przesuwa również krzywą popytu każdego z przedsiębiorstw. Przy danej krzywej popytu gałęzi wzrost liczby przedsiębiorstw przesuwa funkcję popytu każdego z nich w lewą stroną, zaś spadek – w prawą.

W krótkim okresie krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa kształtuje się w położeniu D0, natomiast utargu krańcowego w położeniu MR0. Optimum ekonomiczne zostaje wyznaczone dla wielkości produkcji Q0, przy cenie p0. Cena p0 jest wyższa od kosztu przeciętnego AC0, przedsiębiorstwo osiąga zysk ponadnormalny i pozostaje w gałęzi. MC cena, utarg, koszt AC F P0 H P1=AC1 AC0 D0 E G MR0 MR1 D1 Q1 Q0 ilość

W długim okresie, krótkookresowe zyski przyciągają do gałęzi kolejne przedsiębiorstwa. Krzywe popytu poszczególnych przedsiębiorstw przesuwają się w lewo. Długookresowa równowaga przedsiębiorstwa ustala się w punkcie H czyli punkcie styczności funkcji popytu D1 z krzywą kosztu przeciętnego AC. Przedsiębiorstwo osiąga zysk normalny.

Wejście kolejnego przedsiębiorstwa spowodowałoby spadek ceny poniżej kosztu przeciętnego i przedsiębiorstwo musiałoby opuścić gałąź. W warunkach równowagi długookresowej przedsiębiorstwo wytwarza przy wysokich kosztach przeciętnych. Cena jest jednak wyższa od kosztu krańcowego. W warunkach konkurencji monopolistycznej producenci chcą sprzedawać dodatkowe jednostki produktu po dotychczasowej cenie, ponieważ mogą dzięki temu obniżyć koszty przeciętne.

Obniżka cen przez przedsiębiorstwa w długim okresie w stosunku do krótkiego wynika w praktyce z chęci stworzenia barier wejścia na rynek, przy założeniu, że nowe firmy mają wyższe koszty. Obniżki cen nie są jedynym sposobem na zwiększanie udziału w rynku. Firmy mogą również różnicować produkty, prowadzić aktywną promocje sprzedaży. Spowoduje to przesunięcie krzywej popytu w prawo przy danej cenie.

Konkurencja monopolistyczna a konkurencja doskonała

Wykres przedstawia porównanie równowagi w długim okresie miedzy konkurencją doskonałą a monopolistyczną. W warunkach konkurencji monopolistycznej przedsiębiorstwo wytwarza mniej przy wyższej cenie. cena, utarg, koszty LAC D w warunkach konkurencji doskonałej B p1 A p0 D w warunkach konkurencji monopolistycznej Q1 Q0 produkcja

W warunkach konkurencji monopolistycznej przedsiębiorstwo nie produkuje w długim okresie przy najniższych kosztach przeciętnych. Firmy w warunkach konkurencji monopolistycznej posiadają nadwyżkę zdolności produkcyjnych (Q0-Q1). W warunkach konkurencji monopolistycznej firma może żądać wyższych cen niż w konkurencji doskonałej, ale ta różnica musi być niewielka. Krzywa popytu mimo, że posiada nachylenie ujemne jest nadal bardzo elastyczna.

Dziękuję za uwagę