Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro-ekonomii, :)…

W Z R O S T G O S P O D A R C Z Y

CO TO JEST WZROST GOSPODARCZY? WZROSTEM GOSPODARCZYM nazywamy powięk- szanie się realnej wartości produktu krajowego brutto (globalnej lub per capita) w gospodarce.

WZROSTEM GOSPODARCZYM nazywamy powięk- szanie się realnej wartości produktu krajowego brutto (GLOBALNEJ lub PER CAPITA) w gospodarce. Obie miary są ważne…

O zróżnicowaniu tempa wzrostu w różnych krajach.

DYGRESJA ANGUS MADDISON, World Population, GDP and Per Capi-ta GDP, 1 – 2003 AD. http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_03-2007.xls Od ANGUSA MADDISONA (1926-2010) można się dowie-dzieć m. in.: Ile wynosił PKB per capita w Jerozolimie za Chrystusa (ok. 500-550 dol. PPP z 1990 r.). - Ile w tym samym czasie wynosił PKB per capita w Polsce (400 $), Rzymie (800$), Paryżu (470$), Monachium (430 $), Pekinie (450$), Meksyku (400$), itd. Kiedy Europa Zachodnia zaczęła wyprzedzać Chiny (1000 r., odpowiednio: 400$ i 450$; 1500 r., odpowiednio : 771$ i 600$). KONIEC DYGRESJI

Skutki I WIELKIE RÓŻNICE poziomu życia mieszkańców różnych krajów. W 2000 r. poziom życia w Zairze był ponad 120 razy niższy niż w USA a długookresowa stopa wzrostu w Zairze była ujemna, a w USA dodatnia.

Skutki II SZYBKIE ZMIANY poziomu życia mieszkańców różnych krajów. W 1900 r. poziom PKB per capita w Szwecji był ponad 2 razy wyższy niż w Japonii. Po 100 latach Japonia przegoniła Szwecję (Japonia - 2,92%; Szwecja - 2,09%).

A teraz popatrzmy jeszcze na wzrost gospodarczy w Polsce i w Meksyku w XX wieku.

Polska a Meksyk w XX wieku Polacy lubią się porównywać z pracowitymi i bogatymi tego świata; np. z Amerykanami (28129 dolarów "na głowę" w 2000 r.), z Niemcami (18596 dolarów "na głowę" w 2000 r.), z Japończykami (21067 dolarów "na głowę" w 2000 r.).

Otóż nasze miejsce jest gdzie indziej, . Popatrzmy np. na Polskę i Meksyk i PKB per capita w 1900 i w 2000 roku. Oni startowali od 1366 dolarów i kończyli z 7218 dolarami, a my startowaliśmy od 1536 dolarów i koń-czylismy z 7215 dolarami. W XX w. Meksykanie najpierw dogonili, a potem przegonili Polaków! Wszystko dlatego, że tempo wzrostu gospodarczego w Meksyku w XX w. wyno-siło 1,68%, a w Polsce 1,56%!!

W dodatku, jak wynika z ECONOMICS OF HAPPINESS - Meksykanie są od Polaków szczęśliwsi o tyle mniej więcej, o ile Polacy są szczęśliwsi od mieszkańców Botswany! (www.nytimes.com/imagepages/2008/04/16/business/20080416_LEONHARDT_GRAPHIC.html, serwis dostępny w maju 2015 r.).

Poza poziomem PKB per capita i tempem wzrostu gospo-darczego są i nne podobieństwa Polski i Meksyku. - Oni, Meksykanie, są peryferią jednego z gospodarczych i cywilizacyjnych centrów świata (Kanada i Stany) i my, Po-lacy, jesteśmy peryferią jednego z gospodarczych i cywiliza-cyjnych centrów świata (Europa Zachodnia). - Rio Grande i Odra…

I jeszcze coś. Na portalu "gazeta. pl" z 10 marca 2010 r I jeszcze coś. Na portalu "gazeta.pl" z 10 marca 2010 r. zna-lazłem niedawno wywiad z prof. Krystyną Iglicką z UW za-tytułowany: „Stracone pokolenie. Najnowsza polska emi-gracja” (tytuł mówi wszystko). Iglicka pisze m. in.: "Jesteśmy największym eks-porterem siły roboczej w Europie. W Amerykach mamy Meksyk (...). Tak, jesteśmy Meksykiem Europy". 

Pomówmy teraz o pewnych szczegółowych poglądach doty-czących wzrostu gospodarczego, czyli o: „GRANICACH WZROSTU” i „EFEKCIE DOGANIANIA”

GRANICE WZROSTU? Chodzi o twierdzenie, że: Niedobór zasobów naturalnych zahamuje w końcu wzrost gospodarczy. Prekursor: Thomas Robert Malthus (1766-1834) i „prawo ludnościowe”: brak ziemi i żywności zahamuje wzrost liczby ludności na świecie.

Thomas Robert Malthus (1766-1834) i „prawo ludnościo-we”: brak ziemi i żywności zahamuje wzrost liczby ludności na świecie. Ponure prognozy Malthusa (economics - „dismal science”) się nie spełniły. Świat uniknął maltuzjańskiej pułapki.

Rozwiązaniem okazało się SPOWODOWANE DZIAŁA-NIEM RYNKU ZWIĘKSZANIE SIĘ NAKŁADÓW KAPI-TAŁU PLUS ZMIANY TECHNOLOGICZNE DOTYCZĄ-CE PRODUKCJI ŻYWNOŚCI. Efektem był gwałtowny wzrost produktywności „brakują-cego” zasobu (ziemi potrzebnej do wytwarzania żywności). Te doświadzenia można uogólnić. Dotyczą one NIE TYLKO ZIEMI, LECZ TAKŻE INNYCH ZASOBÓW.

EFEKT DOGANIANIA (ang. catch-up effect) (KONWER-GENCJA)? Istnieje tendencja do wyrównywania się poziomów rozwoju gospodarczego i poziomów życia w różnych krajach.

PRZYCZYNY: Względna łatwość zwiększania wyposażenia pracowników w kapitał w krajach względnie biednych.

PRZYCZYNY: Względna łatwość zwiększania wyposażenia pracowników w kapitał w krajach względnie biednych. Prawo malejących przychodów.

PRZYCZYNY: Względna łatwość zwiększania wyposażenia pracowników w kapitał w krajach względnie biednych. Prawo malejących przychodów. Technologiczny „efekt gapowicza”.

Nie wszystkie kraje podlegają konwergencji (np Nie wszystkie kraje podlegają konwergencji (np. Afryka, kraje realnego socjalizmu). Decydujące bywają „RAMY INSTYTUCJONALNE” gos-podarowania, które mogą albo sprzyjać wzrostowi gospo-darczemu albo hamować wzrost gospodarczy.

INSTYTUCJE (ang. institutions) WYTWORY SPOŁECZEŃSTWA, KTÓRYCH SKUT-KIEM SĄ TRWAŁE BODŹCE, DECYDUJĄCE O SPO-SOBIE ŻYCIA (np. ZWYCZAJ, MORALNOŚĆ, RELI-GIA, PRAWO, SYSTEM POLITYCZNY). Podporządkowanie się tym bodźcom jest nagradzane (np. za-dowoleniem, pochwałą, premią, dostępem do dóbr), a niepod-porządkowanie się jest karane (np. dyskomfortem, wyklu-czeniem z grupy, uwięzieniem, ukamieniowaniem).

SKUTKIEM ISTNIENIA INSTYTUCJI SĄ POWTARZA-JĄCE SIĘ W OKREŚLONYCH SYTUACJACH ZACHO-WANIA (np. tańczenie tanga, kradzież, zawarcie małżeństwa w obrządku katolickim, założenie spółki akcyjnej). INSTYTUCJE WPŁYWAJĄ M.IN. NA GOSPODAROWA- NIE...

Na przykład, jednym z czynników, który zadecydował o po-jawieniu się trwałego wzrostu gospodarczego w krajach Zachodu, była instytucja protestantyzmu wraz z doktryną predystynacji (kiedy bogactwo indywidualne jest znakiem przychylności bóstwa i zapowiedzią zbawienia, wierni chcą się bogacić).

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. PRZYCZYNY WZROSTU Znaczenie (w %)

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. PRZYCZYNY WZROSTU Znaczenie (w %) WZROST NAKŁADÓW PRACY 33

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. PRZYCZYNY WZROSTU Znaczenie (w %) WZROST NAKŁADÓW PRACY 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) WZROST NAKŁADÓW KAPITAŁU 20

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 WZROST WIEDZY I DOŚWIADCZENIA PRACOWNIKÓW 12

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników 12 POSTĘP TECHNICZNY I ORGANIZACYJNY 28

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników 12 Postęp techniczny i organizacyjny 28 KORZYŚCI SKALI 8

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników 12 Postęp techniczny i organizacyjny 28 Korzyści skali 8 ZMIANY ALOKACJI ZASOBÓW W GOSPODARCE

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników 12 Postęp techniczny i organizacyjny 28 Korzyści skali 8 Zmiany alokacji zasobów w gospodarce ZMIANY PRAWNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE I INNE -9

Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997   Przyczyny wzrostu gospodarczego w USA, 1929-1997 Źródło: E.F.Denison, Trends in American Economic Growth, 1929-1982, Washington Brookings Institution, Washington 1985, s. 30; szacunki C.R. McConnel i S.L.Brue, Economics. Princip-les, Problems, and Policies, McGraw-Hill, 1999, s, 374. Przyczyny wzrostu Znaczenie (w %) Wzrost nakładów pracy 33 WZROST PRODUKTYWNOŚCI PRACY 67 w tym w tym (w p. proc.) Wzrost nakładów kapitału 20 Wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników 12 Postęp techniczny i organizacyjny 28 Korzyści skali 8 Zmiany alokacji zasobów w gospodarce Zmiany prawne, kulturowe, społeczne i inne -9 RAZEM 100

3. WAHANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, można utożsamiać ZE WZROSTEM GOSPODARCZYM.

3. WAHANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO W długim okresie zmiany potencjalnej produkcji, Yp, można utożsamiać ZE WZROSTEM GOSPODARCZYM. W okresie krótkim zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodują, że RZECZYWISTA WIELKOŚĆ PRODUKCJI, YE, WAHA SIĘ WOKÓŁ WIELKOŚCI PRODUKCJI PO-TENCJALNEJ, YP.

Rzeczywista i potencjalna wielkość produkcji w Stanach Zjednoczonych w latach 1950-2000 Rzeczywista produkcja, Y, w bardzo długim okresie waha się wokół zwiększającej się produkcji potencjalnej, Yp. 2005 r.) 11000

CYKLEM KONIUNKTURALNYM nazywamy wahania rzeczywistej wielkości produkcji wokół trendu długookreso-wego, który ukazuje zmiany wielkości produkcji potencjal-nej. Wahaniom tym towarzyszą zmiany wielkości bezrobocia i tempa inflacji.

Fazy cyklu koniunkturalnego Typowy cykl koniunkturalny składa się z fazy RECESJI i fa-zy EKSPANSJI. Punkty zwrotne koniunktury to SZCZYT i DNO. [RECESJA – 6 lub więcej miesięcy spadku PKB (z grubsza)]

UMIĘDZYNARODOWIENIE CYKLU (ważna cecha współ-czesnego cyklu koniunkturalnego) Stan koniunktury w jednym kraju np. za pośrednictwem handlu zagranicznego wpływa na stan koniunktury w innych krajach (kraje „zarażają się” fazami cyklu).

PRZYCZYNY CYKLU KONIUNKTURALNEGO Jak pamiętamy, wahania cykliczne tłumaczyliśmy, odwołując się do modelu AD/AS…

Jak pamiętamy, wahania cykliczne tłumaczyliśmy, odwołując się do modelu AD/AS. Oto przykład: LAS SAS 1 E 1 P2 SAS 2 B A E 2 AD P1 1 AD 2 Y Y P

Ogólnie, teorie cyklu koniunkturalnego mogą być: EGZOGENICZNE LUB ENDOGENICZNE.

EGZOGENICZNE teorie cyklu koniunkturalnego tłumaczą cykl PRZYCZYNAMI INNYMI NIŻ ZACHOWANIA SA-MYCH KONSUMENTÓW I PRZEDSIĘBIORSTW (przy-czynami „zewnętrznymi” w stosunku do nich).

A oto przykład „egzogenicznej teorii cyklu koniunktu-ral-nego”. CYKL POLITYCZNY Wyborcy mają krótką pamięć, więc przed wyborami rządzą-cy za pomocą ekspansywnej polityki gospodarczej „nakrę-cają koniunkturę” i – wygrywają wybory. Spowodowana tym inflacja pojawia się dopiero po wyborach. Jednak „wy-borcy mają krótką pamięć”, więc przed kolejnymi wybora-mi… ITD..

Obok egzogenicznych teorii cyklu istnieją także ENDOGE-NICZNE TEORIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO. Endogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego wyjaśniają cykl zachowaniami SAMYCH KONSUMENTÓW I PRZED-SIĘBIORSTW.

Endogeniczne teorie cyklu koniunkturalnego tłumaczą cykl zachowaniami SAMYCH KONSUMENTÓW I PRZEDSIĘ-BIORSTW. Przykładem endogenicznego wyjaśnienia cyklu jest tzw. MO-DEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA

MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA (gos-podarka jest „dwusektorowa”) (1) It a= Yt, gdzie Ita to autonomiczny wzrost inwestycji.

MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA (1) It a= Yt, gdzie Ita to autonomiczny wzrost inwestycji. (2) Ct+1 = KSK•Yt , gdzie „KSK” to krańcowa skłonność do konsumpcji.

MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA (1) It a= Yt, gdzie Ita to autonomiczny wzrost inwestycji. (2) Ct+1 = KSK•Yt , gdzie „KSK” to krańcowa skłonność do konsumpcji. (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ), gdzie „b” to współczynnik kapitałowy.

MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA (1) It a= Yt, gdzie Ita to autonomiczny wzrost inwestycji. (2) Ct+1 = KSK•Yt , gdzie „KSK” to krańcowa skłonność do konsumpcji. (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ), gdzie „b” to współczynnik kapitałowy. (4) Yt+1 = It +1a + Ct+1 + It+1.

A zatem: It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ), (4) Yt+1 = It +1a + Ct+1 + It+1.   MODEL MNOŻNIKA-AKCELERATORA: [(1)+(4)] wy-jaśnia cykl koniunkturalny...

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 3 4 5 6 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 3 4 5 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 3 4 5 6 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 3 4 5 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 4 5 6 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 4 5 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 5 6 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 5 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 6 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 -75 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 -75 25 6

Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 -75 It a= Yt, (2) Ct+1 = KSK•Yt , (3) It+1 = b• Ct+1, czyli: It+1 = b• (Ct+1 - Ct ). Niech: KSK = ½; b = 3 Okresy ΔIa ΔC ΔI ΔY=ΔIa+ΔC+ΔI 1 100 2 50 150 200 3 250 4 125 75 5 -75 25 6 12,5 -262,5 -250

4. PAŃSTWO A WZROST - CO PAŃSTWO MOŻE ZROBIĆ W CELU ZAPEWNIENIA SZYBKIEGO WZROSTU GOSPO-DARCZEGO? DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODARO- WANIA

4. PAŃSTWO A WZROST (Co panstwo może zrobić w celu zapewnienia szybkiego wzrostu gospodarczego?) A. DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODA-ROWANIA - Dbałość o PIENIĄDZ (warunek istnienia rynku oraz spec-jalizacji i rachunku ekonomicznego).

4. PAŃSTWO A WZROST (Co panstwo może zrobić w celu zapewnienia szybkiego wzrostu gospodarczego?) A. DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODA-ROWANIA - Dbałość o PIENIĄDZ (warunek istnienia rynku oraz spec-jalizacji i rachunku ekonomicznego). Dbałość o PRAWA WŁASNOŚCI (ang. property rights) (sprzężenie możliwości decydowania z ponoszeniem mate-rialnych konsekwencji podejmowanych decyzji).

4. PAŃSTWO A WZROST (Co panstwo może zrobić w celu zapewnienia szybkiego wzrostu gospodarczego?) A. DBAŁOŚĆ o RAMY INSTYTUCJONALNE GOSPODA-ROWANIA - Dbałość o PIENIĄDZ (warunek istnienia rynku oraz spec-jalizacji i rachunku ekonomicznego). Dbałość o PRAWA WŁASNOŚCI (ang. property rights) (sprzężenie możliwości decydowania z ponoszeniem mate-rialnych konsekwencji podejmowanych decyzji). - Dbałość o RYNEK (idea „gospodarki, która zachowuje się niczym słonecznik” + konkurencja napędzająca postęp technologiczny).

B. PAŃSTWO WPŁYWA NA POPYT W GOSPODARCE (ang. demand side policies)

B. PAŃSTWO WPŁYWA NA POPYT W GOSPODARCE (ang. demand side policies) Za pomocą polityki stabilizacyjnej państwo SKRACA RECESJE i WYDŁUŻA EKSPANSJE w gospodarce.

B. PAŃSTWO WPŁYWA NA POPYT W GOSPODARCE (ang. demand side policies) Za pomocą polityki stabilizacyjnej państwo SKRACA RECESJE i WYDŁUŻA EKSPANSJE w gospodarce. „Przy okazji” państwo może starac się zapewnić NISKI POZIOM STÓP PROCENTOWYCH.

C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE (ang. supply side policies)

WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI

- WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI ● ULGI INWESTYCYJNE

- WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI ● ulgi inwestycyjne ● WSPIERANIE OSZCZĘDNOŚCI PRYWAT- NYCH

- WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI ● ulgi inwestycyjne ● wspieranie oszczędności prywatnych ● WSPIERANIE OSZCZĘDNOŚCI PUBLICZ- NYCH (ROLA BUDŻETU PAŃSTWA)

- WSPIERANIE PRYWATNYCH INWESTYCJI ● ulgi inwestycyjne ● wspieranie oszczędności prywatnych ● wspieranie oszczędności publicznych (rola budże- tu państwa) ● INWESTYCJE ZAGRANICZNE

INWESTYCJE A OSZCZĘDNOSCI NARODOWE Przypływy są równe odpływom:   DYGRESJA INWESTYCJE A OSZCZĘDNOSCI NARODOWE Przypływy są równe odpływom: I + G + X = S + NT + Z → S + (NT – G) = (X – Z) + I. (1)

DYGRESJA S + (NT – G) = (X – Z) + I. (1)   DYGRESJA S + (NT – G) = (X – Z) + I. (1) Okazuje się, że wielkość inwestycji w kraju, I, zależy od wielkości tzw. OSZCZĘDNOŚCI NARODOWYCH [S+(NT–G)] i salda bilansu handlowego (X–Z).

DYGRESJA CD. S + (NT – G) = (X – Z) + I. To zaskakujące: Poprawie bilansu handlowego (X-Z) – PRZY STAŁYCH OSZCZĘDNOŚCIACH NARODOWYCH, S+(NT–G) – towarzyszy zmniejszenie się inwestycji prywatnych, I. Natomiast pogorszeniu się bilansu handlowego – PRZY STAŁYCH OSZCZĘDNOŚCIACH NARODOWYCH – towarzyszy zwiększenie się prywatnych inwestycji. Jak to możliwe?

DYGRESJA CD. S + (NT – G) = (X – Z) + I. Otóż np. POGORSZENIE SIĘ BILANSU HANDLOWEGO oznacza: 1. spadek eksportu, X, i (lub) 2. wzrost importu, Z.

DYGRESJA CD. S + (NT – G) = (X – Z) + I. SPADEK EKSPORTU, X Mniej niż do tej pory naszych oszczędności narodowych ucie-ka za granicę, finansując naszą nadwyżkę bilansu handlowe-go. Pozostając w kraju, te oszczędności powodują wzrost za-pasów lub wzrost prywatnych inwestycji (wzrost I).

DYGRESJA CD. S + (NT – G) = (X – Z) + I. WZROST IMPORTU, Z. Większa niż do tej pory część oszczędności narodowych za-granicy przybywa do kraju, finansując nasz rosnący deficyt bilansu handlowego, a „przy okazji” także rosnące inwestycje sektora prywatnego. KONIEC DYGRESJI

C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE CD. ang. supply side policies)

C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE CD. ang. supply side policies) ● TWORZENIE KAPITAŁU LUDZKIEGO

C. PAŃSTWO WPŁYWA NA PODAŻ W GOSPODARCE CD. ang. supply side policies) ● Tworzenie kapitału ludzkiego ● BADANIA I PRACE ROZWOJOWE (B&R) (POLITYKA PRZEMYSŁOWA)