Rola nauczyciela w kształtowaniu samooceny uczniów Anna Brzóska Magdalena Lipiak

Terminologia samoocena samowiedza samoakceptacja samoświadomość poczucie własnej wartości

Samoocena to uogólniona postawa w stosunku do samego siebie, która wpływa na nastrój oraz wywiera silny wpływ na pewien zakres zachowań osobistych i społecznych.

Samowiedza w psychologii to zespół przekonań i wartości odnoszących się do własnego funkcjonowania osobistego jednostki, a także psychologiczne pojęcie własnego ja z cechami charakteru, które wpływają na myślenie, uczucia, działania.

Samoakceptacja określenie postawy nacechowanej wiarą, zaufaniem i zdrowym szacunkiem dla samego siebie. Postawa taka sprawia, że jednostka może wykonywać i realizować swoje potencjalne możliwości, a także potrafi skorygować swoje zachowanie pod wpływem innych.

Samoświadomość świadomość siebie, zdawanie sobie sprawy z doświadczanych aktualnie doznań, emocji, potrzeb, myśli, swoich możliwości, czy ograniczeń, autokoncentracja uwagi.

Poczucie własnej wartości to stan psychiczny powstały na skutek elementarnej, uogólnionej oceny dokonanej na własny temat

Uwarunkowania kształtowania się samooceny

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Zaufanie 0-2 lata

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Autonomia 2- 4 lata Główny wątek- porównanie „Jak wyglądam w porównaniu z innymi?”

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Inicjatywa 5-7 lat Główny wątek: współzawodnictwo „Jak wypadam w rywalizacji z innymi?”

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Przedsiębiorczość 8-12 lat Główny wątek: twórczość „Czy potrafię stworzyć namacalny dowód swoich umiejętności?”

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Tożsamość grupowa – 13-17 lat Główny wątek: status „Jak postrzegają mnie moi rówieśnicy?”

Model rozwoju samooceny wg Jamesa R. Koch Tożsamość indywidualna – 18-22 lata Główny wątek: relacja „Czy jest ktoś dla kogo jestem szczególny?”

Czynniki pozytywnej samooceny: przynależność bezpieczeństwo tożsamość aspiracje sukces

Przynależność Poczucie przynależności daje: poczucie akceptacji w grupie rówieśniczej poczucie uznania ze strony ważnych osób w życiu dziecka poczucie bycia potrzebnym i ważnym

Bezpieczeństwo Poczucie bezpieczeństwa pozwala: na poczucie pewności swojej pozycji w grupie na podnoszenie sobie poprzeczki wymagań na podejmowanie ryzyka na zaspokojenie podstawowych potrzeb i wygód na pozytywny dialog ze sobą

Tożsamość Poczucie tożsamości daje: świadomość swoich mocnych i słabych stron świadomość wartości i przekonań wewnętrzną odporność Poczucie tożsamości pozwala: uchronić się przed zwątpieniem w siebie poradzić sobie z negatywnymi skutkami stresu uniknąć rozczarowań odgrywać przez siebie rolę życiową rozwijać inteligencję emocjonalną

Aspiracje Posiadanie aspiracji pozwala: na budowanie motywacji wewnętrznej na poczucie celowości życia na poczucie odpowiedzialności za podjęte decyzje wyznaczać realistyczne cele.

Sukces Pozwala: na ochronę przed dołkami psychicznymi nastrajać pozytywnie do nauki kontrolować własne życie na poczucie spełnienia w ważnych życiowych dziedzinach czerpać siłę ze swoich mocnych stron.

Zachowania nauczyciela a samoocena uczniów komunikaty umiejętności dydaktyczne relacja uczeń-nauczyciel, nauczyciel-uczeń środowisko wspierające sukces

Rodzaje komunikatów wpływających na samoocenę karzące strukturalizujące wyręczająco - opiekuńcze wspierające

Komunikat karzący Wywołuje poczucie winy u odbiorcy, sprawia że czuje się on nie w porządku Przykład: „ A nie mówiłam, że się do tego nie nadajesz ”, „ po co ci to było ”, „ większego tumana to ze świecą szukać ”, „ jesteś do niczego ” itp..

Komunikat strukturalizujący Gotowa recepta, przepis na to co ma zrobić w danej sytuacji. Zawiera opis całej sekwencji zachowań polecanych do wykonania. Przykład: „Musisz zdjąć mokre ubranie, powiesić je na sznurach w suszarni, przebrać się, wytrzeć włosy i wysuszyć je suszarką”

Komunikat wyręczająco – opiekuńczy Pocieszenie i przejęcie przez dorosłego inicjatywy i działania w celu rozwiązania problemu. Przykład: „ Zaraz ci pomogę, poczytam co tam powinieneś zrobić, napiszę ci to od nowa ” lub „ pójdę do pani, żeby postawiła ci lepszy stopień, więc tak się nie zamartwiaj ”.

Komunikat wspierający Wsparcie i towarzyszenie w wychodzeniu z trudności, którą ma dziecko, z ewentualną pomocą, której formę i jej czas określa samo dziecko. Zawiera 3 elementy: odzwierciedlenie uczuć dziecka; wyrażenie przekonania, że sobie poradzi; wyrażenie gotowości pomocy. Przykład: „ Widzę, że się zdenerwowałeś. Co teraz zrobisz? Jeśli chcesz, mogę ci pomóc ”.

Umiejętności dydaktyczne

Umiejętności dydaktyczne

Umiejętności dydaktyczne

Umiejętności dydaktyczne

Przekonania, które umacniają – środowisko wspierające sukces Potrafię: Zademonstrowałem to sobie i innym, że potrafię w jakiś sposób uczestniczyć. Niezależnie od tego, jak mały jest mój udział, jest on istotny. Liczę się: Liczę się ponieważ istnieję i ponieważ mi zależy. Poczucie znaczenia wynika z bezwarunkowej miłości, która interpretujemy jako swoja wartość. Z chwilą, kiedy zależy mi na kimś lub na czymś, czuję, że się liczę i mogę coś zdziałać. Mam władzę: Jest wiele rzeczy w życiu, na które nie mam wpływu, ale dwie rzeczy są w mojej mocy: mam władzę nad tym, jak się czuję, a także mam prawo kierować się tym, co jest dla mnie najlepsze – w każdej sytuacji, kiedy dokonuję wyboru. Mogę współpracować: Zdecydowany indywidualizm jest dobry tylko do pewnych granic. Ucząc się współpracować, odkrywamy, że nie tylko doznajemy w ten sposób więcej przyjemności, ale także osiągamy lepsze rezultaty. Duch współpracy zwiększa też nasz potencjał „możliwości”. Moja odwaga jest większa niż strach: Odwaga, oparta na mocy miłości do siebie i innych, jest w stanie dać siłę do pokonania strachu. Pozwala wyruszyć w nieznane, dodając energii. R. W. Sparks

Wnioski: Na samoocenę wpływają: opinie i oceny jakie słyszy osoba o sobie odnoszone sukcesy i doświadczane niepowodzenia porównywanie siebie z innymi przekaz rodzinny i etykietowanie

A więc jeśli tylko możesz: akceptuj wspieraj i nagradzaj szanuj dostrzegaj zmianę i osiągnięcia bądź skarbnicą wiedzy

To nieprawda, że wiadomo, kim się jest i że nikim innym się nie będzie. W rzeczywistości można jeszcze być „wszystkim”. Zdobyć nowe umiejętności, znaleźć nowe pasje, zmienić siebie i stać się kimś innym. Nigdy nie jest na to za późno i zawsze można zacząć. Cytat pochodzi z czasopisma „Remedium”, kwiecień 2000