KRZYWDZENIE DZIECI NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY W ramach programu Chronimy Dzieci Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę Szkoła Podstawowa im. O. Kopczyńskiego w Czerniejewie SZKOLENIE DLA RADY PEDAGOGICZNEJ w dniu 13.11.2018r.

Omówienie najważniejszych problemów związanych ze zjawiskiem krzywdzenia dzieci /akty prawne, definicje krzywdzenia, symptomy/ Wskazanie na odpowiedzialność wychowawców i nauczycieli za budowanie oraz ochronę szeroko rozumianego dobrostanu dziecka Promowanie idei wychowania bez przemocy, pozytywnego rodzicielstwa Cel prezentacji

KRZYWDZENIE dzieci Doświadczanie przemocy przez dziecko ma jednoznacznie negatywne konsekwencje dla jego rozwoju. Powoduje cierpienie, obrażenia fizyczne, a w skrajnych przypadkach prowadzi do trwałego uszczerbku zdrowia czy śmierci dziecka. Polskie prawo zakazuje stosowania wszelkich form przemocy wobec dzieci - zarówno rodzicom, wychowawcom, jak i opiekunom dziecka. Podstawowymi przepisami odnoszącymi się do przemocy w polskim prawie są następujące akty prawne:

Konwencja o prawach dziecka Artykuł 6. Każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia i rozwoju. Artykuł 19. Dziecko ma prawo do ochrony przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub nadużyć, zaniedbania bądź niedbałego traktowania lub wyzysku. Artykuł 28.2. Dyscyplina szkolna musi być zgodna z godnością dziecka. Artykuł 37. Dziecko ma prawo do ochrony przed torturami bądź okrutnym czy poniżającym traktowaniem lub karaniem. Artykuł 39. Dziecko ma prawo do rehabilitacji fizycznej i psychicznej oraz reintegracji społecznej, jeśli padło ofiarą zaniedbania, wyzysku lub wykorzystania.

Kodeks Karny Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553), w szczególności artykuły: 156, 157, 160, 207 oraz 217, definiujące przestępstwo znęcania się, naruszenia nietykalności cielesnej oraz spowodowania uszkodzenia ciała: uszczerbek na zdrowiu, w tym spowodowanie kalectwa, choroby, zniekształcenia ciała (art. 156), rozstrój zdrowia lub naruszenie czynności narządu (art. 157), narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160), groźby (art. 190), znęcanie się fizyczne i psychiczne (art. 207), naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217).

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz.1493), znowelizowana w 2010 r. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (znowelizowanej w 2010 r.) przez przemoc w rodzinie należy rozumieć „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste” członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Członkiem rodziny w rozumieniu ustawy jest: małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku. przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu”.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy Jeżeli przemocy fizycznej dopuszcza się rodzic dziecka, poza odpowiedzialnością karną z tego tytułu, może ponieść on odpowiedzialność także na gruncie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Podjęte działania przed sądem rodzinnym często są uzupełnieniem działań wobec sprawcy i mają na celu zabezpieczenie dobra dziecka. Często dochodzi do orzeczenia ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej wobec rodzica, który stosował przemoc wobec dziecka. Od 1 sierpnia 2010 roku obowiązuje nowelizacja ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59, ze zm.), która zakazuje stosowania kar cielesnych osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad dzieckiem (art. 96).

Przemoc wobec dzieci - definicje Krzywdzenie dzieci to wszystkie formy złego ich traktowania — przemocy fizycznej, psychicznej, wykorzystywania seksualnego, zaniedbywania i komercyjnej eksploatacji, prowadzące lub stwarzające ryzyko uszkodzenia ciała, śmierci, krzywdy psychicznej, nieprawidłowego rozwoju lub naruszenia godności. Przemoc wobec dzieci - definicje

Przemoc fizyczna Wobec dziecka to taka przemoc, w wyniku której dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku interakcji, nad którą kontrolę sprawuje rodzic lub inna osoba odpowiedzialna za dziecko, której dziecko ufa lub która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową.

KARY CIELESNA SĄ PRZEMOCĄ FIZYCZNĄ ! Do przemocy fizycznej zaliczamy także kary cielesne /w tym klapsy/ które definiowane są jako każda kara, do której wymierzenia używana jest siła fizyczna i która w zamierzeniu ma sprawić ból lub dyskomfort. Włączanie w definicję przemocy fizycznej kar cielesnych (w tym klapsów) budzi wiele kontrowersji i jest tematem społecznego dyskursu. Kontrowersje wynikają z powszechności i tradycji stosowania kar fizycznych w naszym kraju i co się z tym wiąże — ich społecznej akceptacji. Klapsy przez znaczną część dorosłych nie są uznawane za przemoc fizyczną, tylko za dopuszczalną metodę wychowawczą. Jednak perspektywa aksjologiczna każe uznać kary fizyczne za naruszanie godności dziecka, a ustalenia badawcze pokazują, iż ich stosowanie ma znaczące konsekwencje dla rozwoju dziecka. KARY CIELESNA SĄ PRZEMOCĄ FIZYCZNĄ !

Ostre słowa ranią Dobre słowa pomagają Zamknij się Przestań Odejdź Jesteś głupi Jesteś niedobry Żałuję, że się urodziłeś Proszę Dziękuję Bardzo dobrze Jesteś mądry Jesteś dobry Kocham CIĘ

Krzywdzenie emocjonalne dziecka to brak środowiska wspierającego dziecko, w tym dostępności osoby znaczącej, która uniemożliwia dziecku rozwój kompetencji emocjonalnych i społecznych adekwatnych do jego osobistych możliwości i kontekstu społecznego, w którym żyje. Niekorzystne działania wobec dziecka powodują (lub z dużym prawdopodobieństwem mogą spowodować) negatywne konsekwencje zdrowotne, psychiczne, moralne lub społeczne dla rozwoju dziecka. Do krzywdzenia emocjonalnego dochodzi w relacji dziecka z rodzicem lub inną osobą, z którą dziecko pozostaje w relacji opartej na zaufaniu, władzy lub odpowiedzialności. Działania uznawane za krzywdzenie emocjonalne obejmują: ograniczanie swobodnego poruszania się, upokarzanie, oczernianie, straszenie, dyskryminowanie, wyśmiewanie oraz wszelkie inne niefizyczne formy wrogiego lub odrzucającego traktowania Do kategorii krzywdzenia emocjonalnego zalicza się także sytuację, w której dziecko jest świadkiem przemocy pomiędzy rodzicami lub innymi członkami rodziny.

Zaniedbywanie Zaniedbywanie to niezapewnianie odpowiednich warunków do rozwoju dziecka w sferze zdrowotnej, edukacyjnej i emocjonalnej: odpowiedniego odżywiania, schronienia i bezpieczeństwa, w ramach środków dostępnych rodzicom lub opiekunom, gdy zaniechanie takie powoduje lub może powodować uszczerbek na zdrowiu dziecka lub zaburzenie rozwoju psychicznego, moralnego lub społecznego. Wyróżnia się zaniedbanie fizyczne (ekonomiczne, zdrowotne), emocjonalne, edukacyjne

CZYNNIKI RYZYKA KRZYWDZENIA I ZANIEDBYWANIA DZIECI

ZWIĄZANE Z RODZICEM Młody wiek rodzica Niewłaściwa opieka prenatalna Samotne rodzicielstwo Niechciana ciąża Kontakt z przemocą /rodzina pochodzenia/ Nadużywanie substancji odurzających Niewystarczające umiejętności rodzicielskie Choroba somatyczna lub psychiczna Problemy w związku Depresja ZWIĄZANE Z RODZICEM

Związane z dzieckiem Przedwczesne urodzenie Dziecko niechciane Niepełnosprawność dziecka Choroba przewlekła Związane z dzieckiem

Związane z rodziną Wielkość rodziny Ubóstwo Brak wsparcia społecznego Stres Przemoc domowa Częste zmiany miejsca zamieszkania Związane z rodziną

Związane ze społeczeństwem Brak przepisów chroniących dzieci Spostrzeganie niektórych dzieci jako mniej wartościowych /mniejszości etniczne, niepełnosprawność/ Nierówności społeczne, dyskryminacja religijna i rasowa Wysoki poziom tolerowania przemocy /media, przestępczość, wojna/ Normy kulturowe Brak lokalnej oferty pomocowej Niski poziom opieki zdrowotnej i usług socjalnych Niski poziom spójności społecznej Związane ze społeczeństwem

SYMPTOMY MOGĄCE ŚWIADCZYĆ O KRZYWDZENIU DZIECKA

Cechy obrażeń fizycznych specyficznych dla krzywdzenia dzieci lokalizacja obrażeń nie tam, gdzie ich przyczyną mogą być przypadkowe urazy związane z normalną aktywnością i witalnością dziecka, a więc na czole, kolanach, czy przedramionach, ale tam, gdzie dziecku trudno byłoby je spowodować, nawet przy najbardziej ruchliwym trybie życie  np. uszy, oczy, usta, szyja, ramiona, klatka piersiowa, plecy, pośladki; obrażenia powtarzają się i są niewyjaśnione; powstają w różnym czasie ale mają podobny charakter; pojawiają się z pewną regularnością np. po weekendach i nieobecnościach dziecka w szkole, w okolicach wypłaty pensji; są nieleczone, stare i nowe, różne co do „wieku”.

OBRAŻENIA SPECYFICZNE DLA PRZEMOCY FIZYCZNEJ siniaki na częściach miękkich, w tym ślady szczypania (policzki, brzuch, pośladki, ramiona, przedramię, łydki, uda); siniaki w kształcie dłoni na policzkach i pośladkach; siniaki po obu stronach ust lub policzków powstające wskutek silnego ucisku; siniaki po obu stronach małżowiny usznej lub naderwania i zniekształcenia mał­żowin; siniaki i urazy geometryczne - o wyraźnym zarysie, wyraźnie zaznaczonych kształtach przedmiotów które zostały użyte do bicia (paska, klamry, kabla, kija, patelni itp.); siniaki na ramionach, łopatkach lub tułowiu (rezultat silnego uścisku lub potrzą­sania dzieckiem); łukowate ślady wbijania paznokci; długie i głębokie zadrapania, cięcia (np. ostrzem brzytwy, nożem itp.); tzw. podbite oczy; ślady duszenia lub krępowania czy wiązania (a szyi, nadgarstkach, w kostkach); uszkodzenia podniebienia i dziąseł - jako rezultat karmienia na siłę; częste występowanie różnych oparzeń i śladów przypaleń, ślady oparzeń różne co do „wieku" oparzenia nietypowych (dla przypadkowych oparzeń) części ciała: tu­łowia, twarzy, pośladków, grzbietu dłoni itp.; okrągłe ślady poparzenia papierosem; głębokie poparzenia o regularnych kształtach (żelazko, lokówka, itp.); ślady ugryzień posiadające wyraźny zarys zębów człowieka dorosłego; łysienie lub tzw. łyse plamy - mogą być pourazowe,  gdy rodzice ciągną dziecko za włosy, lub być wynikiem silnego stresu emocjonalnego; wybite zęby, złamane żebra. OBRAŻENIA SPECYFICZNE DLA PRZEMOCY FIZYCZNEJ

SYMPTOMY WYKORZYSTYWANIA SEKSUALNEGO Infekcje dróg moczowo – płciowych bez podłoża organicznego; bóle głowy i brzucha; nudności, wymioty; problemy z oddawaniem moczu i kału; siniaki na klatce piersiowej, pośladkach, podbrzuszu, udach; infekcje jamy ustnej;

Symptomy fizyczne zaniedbywania dziecka w rodzinie bardzo niska higiena osobista - dziecko jest zawsze brudne, cuchnące, ma stale brudne paznokcie i ubranie itp.; brudne, stale noszone, niereperowane ubranie, nieodpowiednie do pogody i rozmiarów ciała dziecka ubranie; ślady licznych ukąszeń (pchły, pluskwy); świerzb; dziecko jest stale głodne; szybko przybiera na wadze, poprawia się jego ogólna kondycja pod­czas krótkich pobytów poza domem rodzinnym, a jego wygląd marnieje po powrocie; zbyt niska wobec wieku waga i wzrost lub wręcz wychudzenie, wymizerowanie; chroniczne choroby; choroby nieleczone, urazy; ropne zapalenia skóry; próchnica zębów, zły stan higieny jamy ustnej; oznaki odmrożeń; ciągłe zmęczenie, apatia; Symptomy fizyczne zaniedbywania dziecka w rodzinie

Behawioralne symptomy krzywdzenia dziecka poszukiwanie przez dziecko stałej uwagi nauczyciela, ciągłe zwracanie na siebie uwagi; tzw. ciągle czepianie się, „lepienie się" do dorosłych; tzw. „zimne wyczekiwanie" polegające na tym, iż dziecko stale obserwuje dorosłych, aby modyfikować swoje zachowanie, w celu uniknięcia ewentualnej przemocy; ciągły tzw. „niemądry" uśmiech, stosowany przez dzieci, by wydać się bardziej przy­jaznymi; postawa nadmiernie narzekająca; postawy ekstremalne : wrogość, agresja, napady złości - nadmierna uległość, wycofywanie się; zbyt pośpieszne przepraszanie; nie reagowanie płaczem na ból; brak reakcji na płacz innych; wyraźny brak radości życia; opory przed rozbieraniem się np. na lekcjach wychowania fizycznego lub do badania lekarskiego; lęk przed powrotem do domu, wyrażanie niechęci do powrotu; wyrażanie lęku przed rodzicami; noszenie ubrań zakrywających kończyny górne i dolne nawet w upalne dni; gwałtowne uniki (kulenie się), w odpowiedzi na próbę dotknięcia czy pogłaskania. Behawioralne symptomy krzywdzenia dziecka

Behawioralne symptomy wykorzystywania seksualnego zbytnia erotyzacja dziecka, znajomość zachowań o seksualnym charakterze; zachowania seksualne nie­typowe dla wieku (duża częstotliwość takich zachowań, ich kompulsywność, dokładne odwzorowywanie); prowokacyjne zachowania seksualne w stosunku do dorosłych jak i do rówieśników (np. dotykanie genitaliów i zachęcanie do masturbacji, u starszych dzieci promiskuityzm ); używanie nowych, niespotykanych dotąd nazw organów i czynności płciowych, obsceniczne wyrazy i zwroty; nadmierna, kompulsywna masturbacja powodującej czasami nawet urazy fizyczne; agresywne (przemocowe) zachowania seksualne wobec rówieśników, symulowa­nie w zabawach stosunków seksualnych, odgrywanie przemocy seksualnej na lal­kach i zabawkach; wypowiedzi, teksty pisane, rysunki o kontekście seksualnym; wagarowanie, „porzucanie” szkoły; wycofanie się z kontaktów społecznych, złe relacje z rówieśnikami; generalny brak zaufania - dziecko nie ufa nikomu; Behawioralne symptomy wykorzystywania seksualnego

Behawioralne symptomy wykorzystywania seksualnego postawa obojętności wobec wszystkiego, uciekanie od rzeczywistości; głębokie stany depresyjne, postawa stałego wycofania się; zachowania regresywne, nieodpowiednie do wieku; częste napady złości i złego humoru lub trudne do wytłumaczenia zmiany zachowań; przerwanie aktywności, które dotychczas sprawiały dziecku przyjemność np. słu­chanie muzyki, uprawianie sportu itp.; wyrażana niska samoocena i stałe poczucie winy; mówienie o sobie, że jest się złym, brudnym, zepsutym; samookaleczenia, myśli i próby samobójcze, wrogość wobec samego siebie; ucieczki z domu; kradzieże, kłamstwa, jawne oszukiwanie (w nadziei, że ktoś to wykryje); lęk i niechęć jawna lub sugerowana do przebywania z określonymi dorosłymi ; wyraźna niechęć przed powrotem do domu, znajdowanie wielu wymówek, by opóźnić powrót; zaburzenia jedzenia z rozwinięciem w anoreksję lub bulimię bądź też nagła zmiana nawyków jedzenia; obawa, niechęć przed badaniami medycznymi, niechęć do rozbierania się; Behawioralne symptomy wykorzystywania seksualnego

AGNIESZKA SOPOLIŃSKA PEDAGOG SZKOLNY Dziękuję za uwagę AGNIESZKA SOPOLIŃSKA PEDAGOG SZKOLNY