na dolnośląskim rynku pracy Bieżąca sytuacja na dolnośląskim rynku pracy Materiał na posiedzenie Zespołu ds. rynku pracy, edukacji, kształcenia ustawicznego Wrocław, 16 października 2018 r.
I. Wolumen bezrobocia. Na koniec sierpnia 2018 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych na Dolnym Śląsku wynosiła 62.212 osób. Liczba bezrobotnych w powiatach Dolnego Śląska (w tys. osób)
I. Wolumen bezrobocia (c.d). Na koniec sierpnia 2018 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych na Dolnym Śląsku zmniejszyła się o 6.601 osób (9,59%) w stosunku do początku roku oraz o 39.369 osób (38,76%) w stosunku do końca sierpnia 2015 roku. W poszczególnych podregionach województwa sytuacja przedstawiała się następująco: w podregionie jeleniogórskim spadek liczby bezrobotnych o 1.998 osób (13,59%) w stosunku do początku roku oraz o 9.438 osób (42,62%) w okresie 3-letnim; w podregionie legnicko-głogowskim spadek liczby bezrobotnych o 470 osób (3,71%) w stosunku do początku roku oraz o 4.961 osób (28,93%) w okresie 3-letnim; w podregionie wałbrzyskim spadek liczby bezrobotnych o 2.451 osób (12,48%) w stosunku do początku roku oraz o 13.501 osób (43,99%) w okresie 3-letnim; w podregionie wrocławskim spadek liczby bezrobotnych o 892 osoby (6,57%) w stosunku do początku roku oraz o 6.131 osób (32,58%) w okresie 3-letnim; w podregionie miasto Wrocław spadek liczby bezrobotnych o 790 osób (9,60%) w stosunku do początku roku oraz o 5.338 osób (41,78%) w okresie 3-letnim.
II. Stopa bezrobocia rejestrowanego. Na koniec sierpnia 2018 r. stopa bezrobocia na Dolnym Śląsku wynosiła 5,2% (kraj: 5,8%), co stawiało Dolny Śląsk na 6-tej pozycji w kraju po województwach: wielkopolskim (3,3%), śląskim (4,5%), małopolskim (4,8%), pomorskim (4,9%) i mazowieckim (5,1%). Od początku roku stopa bezrobocia na Dolnym Śląsku spadła o 0,5% (w Polsce – o 0,8%), natomiast na przestrzeni ostatnich 3 lat spadła o 3,8% (w Polsce – o 4,2%).
II. Stopa bezrobocia rejestrowanego (c.d.). Pomiędzy powiatami województwa zachodzi silne zróżnicowanie stopy bezrobocia – od 1,9% w podregionie miasto Wrocław do 14,8% w powiecie górowskim.
III. Struktura bezrobocia rejestrowanego. Na koniec sierpnia 2018 r. w strukturze bezrobocia rejestrowanego najważniejszymi grupami bezrobotnych były: długotrwale bezrobotni (50,5%), osoby bez kwalifikacji zawodowych (31,8%), osoby powyżej 50 roku życia (30,0%), osoby do 30 roku życia (22,2%), osoby bez doświadczenia zawodowego (15,1%).
IV. Zmiany w strukturze bezrobocia rejestrowanego. W okresie sierpień 2015 – sierpień 2018 r. w strukturze bezrobocia rejestrowanego najważniejszymi grupami bezrobotnych były osoby: długotrwale bezrobotne (53,7% - 50,5%), bez kwalifikacji zawodowych (31,1% - 31,8%), powyżej 50 roku życia (33,1% - 30,0%), do 30 roku życia (25,4% - 22,2%), bez doświadczenia zawodowego (16,4 - 15,1%). Powyższe duże grupy bezrobotnych mają pod względem udziału w strukturze bezrobocia raczej stały udział.
IV. Zmiany w strukturze bezrobocia rejestrowanego (c.d.). W strukturze bezrobocia pojawiły się niekorzystne zmiany w bezrobociu dotykającym: kobiety – o ile na koniec 2014 roku liczby bezrobotnych kobiet i mężczyzn były równoważne (po około 50% bezrobotnych), na początku 2018 roku kobiety stanowiły 54,21% procent bezrobotnych; na koniec sierpnia udział kobiet w strukturze bezrobotnych wzrósł do 56,8% (wzrost o 7,8% wartości z końca sierpnia 2015 roku) – można oceniać, że pracodawcy chętniej zatrudniają mężczyzn; mieszkańców wsi – ich udział w strukturze bezrobotnych wzrósł od sierpnia 2015 roku o ok. 2,5% - można oceniać, że duża liczba bezrobotnych mieszkańców regionów wiejskich ma problemy ze znalezieniem zatrudnienia z uwagi na np. dysfunkcję w funkcjonowaniu transportu publicznego (brak połączeń wieś – ośrodki gospodarcze, ewentualnie brak korelacji funkcjonujących połączeń transportowych z godzinami rozpoczęcia/zakończenia pracy).
IV. Zmiany w strukturze bezrobocia rejestrowanego (c.d.). W strukturze bezrobocia widoczne są ponadto niekorzystne zmiany w bezrobociu dotykającym osób młodych do 30 roku życia – na przestrzeni ostatnich 3 lat (08.2015 – 08.2018) ich udział w strukturze bezrobocia spadł wprawdzie o ca. 1%, jednakże od początku 2018 roku wzrósł o 0,65% (z 21,51% do 22,15%). Ten trend należy bezpośrednio łączyć z brakiem doświadczenia zawodowego – od wielu lat pracodawcy wskazują na niski lub żaden poziom przygotowania zawodowego u absolwentów szkół ponadgimnazjalnych (brak praktyk zawodowych w szkołach zawodowych, liceach zawodowych i technikach) i uczelni wyższych.
V. Zagrożenia dla gospodarki związane z rynkiem pracy. W raporcie kwartalnym oceniającym sytuację w Polsce (na koniec września 2018 r.) agencja ratingowa Moody’s wskazała dwa czynniki, które mogą być potencjalnie groźne dla polskiej gospodarki: niedobór pracowników – ten czynnik może ograniczyć poziom inwestycji w Polsce (z uwagi na potencjalne ryzyko znaczących ograniczeń w wykorzystaniu zdolności ekonomicznych przedsiębiorstwa); presję pracowników na podnoszenie wynagrodzeń – ten czynnik może osłabić konkurencyjność ekonomiczną polskiej gospodarki na poziomie międzynarodowym. Ocena Moody’s wskazuje ponadto na zagrożenie wypływające z dużych różnic pomiędzy regionami Polski – nierównomierność tempa rozwoju może doprowadzić do stagnacji a nawet regresu całej gospodarki.
V. Zagrożenia dla gospodarki związane z rynkiem pracy (c.d.). Wskazane przez agencję Moody’s zagrożenia mają charakter stały i wzajemnie sprzężony – po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku rozpoczął się proces migracji ekonomicznej (zarobkowej). Osoby decydujące się na pracę poza granicami Polski wskazują najczęściej, po stronie motywów, następujące czynniki (CEBOS, OBOP, NBP): wyższy poziom płac w krajach Europy Zachodniej (Dania, Norwegia, Wielka Brytania, Luksemburg, Francja, Belgia, Niemcy, Włochy, Hiszpania), czytelność reguł gry, szczególnie w zakresie rozwoju osobistego i kariery zawodowej, czytelność reguł gry, szczególnie w zakresie relacji czas pracy – wykonywane obowiązki – poziom wynagrodzenia, relacje interpersonalne na linii pracownik – pracodawca (kierownictwo reprezentujące pracodawcę).
VI. Zagrożenia dla dolnośląskiej gospodarki związane z rynkiem pracy. Dolny Śląsk ma szczególne położenie – graniczy z Republiką Czeską oraz Niemcami. W obu tych krajach przeciętne wynagrodzenia są wyższe niż w Polsce – kierowane na polski rynek pracy oferty zatrudnienia w Czechach są o przynajmniej 30% wyższe od podobnej oferty w Polsce, natomiast oferty niemieckie opiewają na kwoty 3- lub 4-krotnie wyższe niż Polsce, choć i wymagania, szczególnie w zakresie uznawania kwalifikacji jak i znajomości języka są nieporównywalnie wyższe. O dolnośląskiego pracownika walczą także najsilniejsze polskie miasta, szczególnie Warszawa, Poznań, Kraków i Gdańsk. Dolny Śląsk jest zatem narażony na drenaż kadr, zarówno krajowy jak i zagraniczny.
VI. Zagrożenia dla dolnośląskiej gospodarki związane z rynkiem pracy (c.d.). Zagrożenie niedoboru pracowników było w ostatnich latach łagodzone napływem względnie taniej siły roboczej z krajów byłego ZSRR, przede wszystkim Ukrainy. Należy jednak zauważyć, że sytuacja może ulec w najbliższych latach pogorszeniu. W latach 2017-2018 rozpoczął się proces tworzenia w Polsce związków zawodowych pracowników zagranicznych i innych organizacji powoływanych do ich reprezentowania wobec polskich pracodawców. Już obecnie obserwuje się tendencję podnoszenia przez pracowników z Ukrainy, Białorusi czy Rosji wymagań płacowych (do poziomu wyższego o co najmniej 30 procent od obowiązującej w Polsce płacy minimalnej). Ponadto już obecnie zauważalne są sytuacje, w których obywatele krajów byłego ZSRR, po uzyskaniu prawa czasowego pobytu w Polsce i zezwolenia na pracę, podejmują zatrudnienie poza Polską, szczególnie w Niemczech, Belgii czy Francji. Należy ponadto zauważyć, że np. Republika Czeska zapowiedziała, na rok 2019, zwiększenie limitu zatrudnienia pracowników z tych krajów ze 100 do 200 tysięcy osób. Tym samym polskim i dolnośląskim pracodawcom przybędzie zagraniczna konkurencja.
Dolnośląskiego Wojewódzkiego Dziękuję za uwagę. Ewa Grzebieniak Dyrektor Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy