Uczymy się właściwie korzystać z encyklopedii i słowników. Prezentacja multimedialna przeznaczona do wykorzystania na zajęciach z edukacji czytelniczej i medialnej w szkole podstawowej. Opracowała: Edyta Guznowska

Skąd czerpiemy informacje? z programów telewizyjnych; z audycji radiowych; z Internetu; z programów multimedialnych; z czasopism; od nauczycieli; z książek, takich jak: encyklopedie, słowniki, podręczniki szkolne, książki naukowe, popularnonaukowe,

Czym jest encyklopedia? Encyklopedia jest dziełem, które zawiera wyjaśnienia uporządkowanych haseł z jednej lub wielu dziedzin wiedzy. Jeśli encyklopedia zawiera wyjaśnienia haseł ze wszystkich dziedzin wiedzy mówimy, że jest encyklopedią OGÓLNĄ. Jeśli natomiast będzie zawierać wyjaśnienia haseł z jednej tylko dziedziny wiedzy (na przykład z geografii, z historii itd.) wówczas mówimy, że jest encyklopedią SPECJALISTYCZNĄ.

Czym jest słownik? Słownik jest to książka zawierająca uporządkowany zbiór wyrazów z objaśnieniami ich: poprawnej pisowni (np. SŁOWNIK ORTOGRAFICZNY), poprawnej wymowy (np. SŁOWNIK POPRAWNEJ POLSZCZYZNY), brzmienia w innym języku (np. SŁOWNIK POLSKO-ANGIELSKI, ANGIELSKO-POLSKI),

Obok informacji przekazywanych nam za pomocą pisma, encyklopedia zawiera również następujące nośniki wiadomości: ilustracje fotografie portrety mapy tabele schematy

Jak szybko odpowiedzieć sobie na pytanie Jak szybko odpowiedzieć sobie na pytanie? – czyli – Jak właściwie czytać encyklopedie i słowniki?

Przypomnienie budowy książki Znajomość budowy książki oraz umiejętność posługiwania się wiadomościami zawartymi w poszczególnych elementach książki (jak np. strona tytułowa), ułatwią szybkie dotarcie do poszukiwanych informacji.

Warto zapoznać się z przedmową. W przedmowie można znaleźć ważniejsze informacje dotyczące m.in.: przeznaczenia encyklopedii, słownika; zastosowanego układu haseł; sposobu posługiwania się wykazem skrótów;

Jak korzystać z wykazu skrótów? W wydawnictwach encyklopedycznych często stosowane są skróty, które zmniejszają objętość książki. Aby rozwinąć skrót zastosowany w opisie hasła, należy sprawdzić jego znaczenie w wykazie skrótów, znajdującym się na początku lub na końcu książki. Skróty ułożone są w wykazie skrótów wg alfabetu, a obok każdego skrótu wypisana jest pełna wersja skróconego słowa.

Przykłady skrótów: bot. botaniczny cyw. cywilny egz. egzemplarz fot. fotograficzny fr. francuski gat. gatunek il. ilustracja im. imienia lir. liryczny lit. literacki m. miasto med. medyczny płk pułkownik t. tom wit. witamina zob. zobacz

Układ haseł zastosowany w encyklopediach i słownikach. W większości encyklopedii i słowników zastosowany jest UKŁAD ALFABETYCZNY. Jest on najprostszym układem, gdyż wszyscy znamy alfabet. a,ą,b,c,ć,d,e,ę,f,g,h,i,j,k,l,ł,m,n,ń,o,ó,p,q,r,s,ś,t,u,v,w,x,y,z,ź,ż

Jak dotrzeć do wybranego hasła? Najprostszym sposobem szybkiego dotarcia do poszukiwanego hasła jest posługiwanie się żywą paginacją. Jest to pierwszy i ostatni wyraz (lub jego część) zamieszczony w rogu lewej i prawej strony otwartej książki. Żywa paginacja pozwala nam w szybki sposób zorientować się, jakie hasła znajdują się pomiędzy pierwszym i ostatnim hasłem znajdującym się na otwartych dwóch stronach encyklopedii, czy słownika.

Sporządzając notatkę z encyklopedii, a także z innych źródeł informacji, musimy pamiętać o dokonaniu selekcji wiadomości. Oznacza to, że nie powinniśmy przepisywać wszystkich informacji, lecz wybierać tylko te wiadomości, które są dla nas istotne.

Krzyżówka pomoże nam utrwalić wiadomości. Książka, która zawiera wyjaśnienia haseł z jednej lub wielu dziedzin wiedzy. Podstawowy nośnik informacji w książkach. Część książki, w której znaleźć można informację do kogo jest ona kierowana, wyjaśnienia zastosowanych skrótów itp. Książka, która zawiera zbiór wyrazów z objaśnieniami ich poprawnej pisowni, poprawnej wymowy, brzmienia w innym języku. Dokonujemy jej podczas korzystania z różnych źródeł informacyjnych, wypisując z nich jedynie to, co jest dla nas istotne. Jest często stosowany w encyklopediach, gdyż pozwala zaoszczędzić miejsce w książce przy wyjaśnianiu poszczególnych haseł.

Sprawdź, czy dobrze rozwiązałeś krzyżówkę

Zapraszamy na stronę internetową naszej biblioteki Biblioteka Szkoły Podstawowej nr 13 przy Zespole Szkół nr 6 w Żorach