II FSK 658/17 z 27 czerwca 2017 r. Likwidacja a art. 14a ustawy o CIT Michał Goj III Wiosenny Przegląd Orzecznictwa Podatkowego, UMK, Toruń, 10 marca 2018 r.
Stan faktyczny Spółka Udziałowiec ? Majątek CIT $$$$$ Certyfikaty Udziały Nieruchomości
Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Stanowiska stron Stanowisko podatnika Wydanie przez spółkę składników majątku swoim udziałowcom w ramach likwidacji nie będzie rodziło powstania przychodu oraz związanego z nim obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych. Stanowisko organu podatkowego Po stronie spółki powstaje zobowiązanie (w związku z jej likwidacją) wobec wspólników, a jego uregulowanie następuje przez wykonanie świadczenia niepieniężnego, tj. wydanie składników majątku spółki na rzecz udziałowców. Z punktu widzenia konsekwencji podatkowych sytuacja jest taka sama, jak ta, w której spółka dokonałaby odpłatnego zbycia składników majątkowych, tym samym osiągnęłaby przychód do opodatkowania, a następnie środki pieniężne z tego zbycia przekazałaby uprawnionemu udziałowcowi. Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Jeśli spółka przekaże - w związku z likwidacją - majątek na rzecz wspólników, po stronie spółki powstanie przychód podatkowy, generujący dochód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu art.14a ust. 1 u.p.d.o.p. Po stronie spółki powstaje zobowiązanie (w związku z likwidacją) wobec wspólników, a jego uregulowanie następuje przez wykonanie świadczenia niepieniężnego, tj. wydanie składników majątku spółki na rzecz udziałowców 12/28/2018
II FSK 658/17 W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, omawiany art. 14a ust. 1 znajduje zastosowanie nie tylko w przypadku zobowiązania pieniężnego, które zostaje zaspokojone w formie niepieniężnej, przy zastosowaniu instytucji prawnej datio in solutum. Ze sformułowania art. 14a ust. 1 wynika bowiem, że znajduje on zastosowanie w przypadku świadczeń niepieniężnych, wykonywanych w celu uregulowania w całości lub w części zobowiązań o określonej wysokości. W zakresie rozumienia tego przepisu powołać się także należy na uzasadnienie projektu zmian do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2330 Sejmu VII kadencji), w którym wskazano, że powodem wprowadzenia zmiany do ustawy - w tym dodania nowego przepisu art. 14a) u.p.d.o.p. – były rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przepis art. 14a ust. 1 u.p.d.o.p. ma zastosowanie także do sytuacji, w której spółka z o.o. - po zakończeniu postępowania likwidacyjnego - przekaże udziałowcom składniki majątku mające charakter świadczeń niepieniężnych. Art. 14a. 1. W przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio. 12/28/2018
III SA/Wa 2630/16 z 22 listopada 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny w powoływanym tu wyroku II FSK 658/17 sformułował jednak także wprost pogląd, który WSA w niniejszej sprawie w pełni podziela, a mianowicie: "Ze sformułowania art. 14a ust. 1 wynika bowiem, że znajduje on zastosowanie w przypadku świadczeń niepieniężnych, wykonywanych w celu uregulowania w całości lub w części zobowiązań o określonej wysokości. Przepis wskazuje bowiem, że przychodem dłużnika jest "wysokość zobowiązania" uregulowanego w następstwie świadczenia niepieniężnego”. W art. 14a ust. 1 użyto sformułowania "reguluje (...) zobowiązanie" – a słowa "reguluje" używa się w odniesieniu do kwot pieniężnych. Stanowisko organu, że do takiego podziału majątku pomiędzy wspólników (i wydania wspólnikom przypadających im składników majątku) ma zastosowanie art. 14a ust. 1, jest nie do przyjęcia w szczególności dlatego, że nie dałoby się wskazać tu "wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia", o czym stanowi art. 14a ust. 1. Widać wyraźnie, że intencją prawodawcy nie było objęcie artykułem 14a tego typu sytuacji, jaką przedstawiono we wniosku – gdyż nie było tu zobowiązania, które miałoby "wysokość" i które można byłoby "regulować". Nie każde spełnienie świadczenia niepieniężnego, aby wywiązać się z zobowiązania, mieści się w hipotezie art. 14a ust. 1. Przykładem mogłoby być wydanie rzeczy celem wykonania umowy darowizny, której przedmiotem od początku była rzecz. Nie można w ocenie Sądu ustawowego katalogu przychodów poddawać wykładni rozszerzającej, dodając sytuacje, które przychodem czy przysporzeniem nie są. Przez wykładnię nie można tworzyć podlegających opodatkowaniu nowych stanów faktycznych. Obowiązek podatkowy musi być wyrażony w ustawie (art. 217 Konstytucji). 12/28/2018