Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Informacja o stanie środowiska na obszarze województwa podlaskiego w 2017 roku na podstawie działalności inspekcyjno-kontrolnej i badawczej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku

Działalność Inspekcji Ochrony Środowiska GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁALNOŚCI kontrola przestrzegania przepisów prawa w aspekcie ochrony środowiska przez podmioty gospodarcze, badania stanu środowiska i zachodzących w nim zmian w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, informowanie społeczeństwa o stanie środowiska. PODSTAWY BADAŃ I RODZAJE OCEN STANU ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA: Program Państwowego Monitoringu Środowiska opracowywany na lata 2016-2020 przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie i zatwierdzany przez Ministra Środowiska. Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach 2016 - 2020 (opracowany na podstawie powyższego programu), zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Raporty o stanie środowiska województwa podlaskiego – kompleksowe, cykliczne oceny stanu środowiska województwa (na postawie realizacji programów PMŚ). Elementy środowiska podlegające ocenom: jakość powietrza, jakość wód powierzchniowych i podziemnych, gospodarka odpadami, zagrożenia hałasem, oddziaływanie pól elektromagnetycznych.

Przekroczenia Jakość Powietrza Pył PM10 Pył PM2,5 W porównaniu do lat ubiegłych nastąpiła poprawa stanu jakości powietrza Główne zanieczyszczenia niezmiennie pochodzą z emisji niskiej (przestarzałe piece i spalanie słabej jakości paliw w instalacjach grzewczych domów jednorodzinnych) i transportu Zanieczyszczenia pyłowe PM10 – wystąpiły przekroczenia dobowe, ale nie osiągnięto dopuszczalnej częstości przekraczania (35 dni), PM2,5 – dopuszczalna średnia roczna przekroczona w Łomży Zanieczyszczenia gazowe w normach (CO, NOx, SO2,)

Przekroczenia Jakość Powietrza Średnie roczne stężenia benzo(a)pirenu w latach 2010–2017, na tle wartości dopuszczalnej Jakość Powietrza Przekroczenia stężeń benzo(a)pirenu (jeden z najbardziej toksycznych składników smogu), z którymi boryka się cała Polska Przekroczenia stężeń ozonu (ilość dni ze stężeniami 8-godzinnymi wyższymi od 120 μg/m3.(stacje miejskie – 9, pozamiejskie – 8). Problem przekroczenia dopuszczalnych norm dla ozonu dotyczy nie tylko województwa podlaskiego, ale również znacznej części Polski i Europy. Średnie roczne stężenia benzenu (C6H6) bez przekroczeń

Informacja o bieżących wynikach badań i jakości powietrza Bieżące wyniki pomiarów i ocena jakości powietrza w Polsce - bezpłatna aplikacja na telefon opracowana przez GIOŚ Aplikację można pobrać bezpłatnie dla systemu Android (przez Google Play), dla użytkowników systemu iOS (przez Apple Store) Ocena – kryterium ochrona roślin Prognozy jakości powietrza, bieżące wyniki pomiarów – portal GIOŚ - www.powietrze.gios.gov.pl

Gospodarka wodno-ściekowa Łączna ilość ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczania wyniosła ok. 41,1 mln m3 Cała ilość ścieków została oczyszczona, w tym: 80,8% zostało oczyszczonych biologicznie z podwyższonym usuwaniem biogenów 18,4% – biologicznie 0,8% – mechanicznie Pracowało 146 oczyszczalni ścieków (24 przemysłowe i 122 komunalnych)

Jakość wód powierzchniowych - Ocena stanu wód rzek STAN WÓD STAN EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY W 2017 roku zbadano 89 jednolitych części wód rzecznych. Zdecydowana większość bo aż 93% charakteryzowała się stanem ZŁYM. Składowymi oceny były stan ekologiczny (większość stan umiarkowany – 40%) i stan chemiczny (82% poniżej dobrego). Największy wpływ na wyniki oceny miały badania prowadzone na tkankach organizmów żywych (ryb i mięczaków). Odnotowano wysokie stężenia Bromowanych Difenyloeterów, Rtęci i Heptachloru. Poza tym woda większości rzek charakteryzowała się też wysokim stężeniem Benzo(a)pirenu.

Jakość wód powierzchniowych - Ocena stanu wód jeziornych STAN EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY W 2017 roku zbadano 12 jednolitych części wód jeziornych i wszystkie Ocena w obszarach chronionych - przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków (20 JCWP) – wykazała w 65% stan wód zły.

ILOŚĆ ODPADÓW WYTWORZONYCH OGÓŁEM Gospodarka odpadami ILOŚĆ ODPADÓW WYTWORZONYCH OGÓŁEM Województwo podlaskie zaliczane jest do obszarów o jednym z najniższych wskaźników ilości wytwarzanych odpadów (2,7% w skali kraju). W ostatnich 4 latach wyraźnie zmalała ilość wytworzonych odpadów przemysłowych. ODPADY KOMUNALNE ZEBRANE NA MIESZKAŃCA W 2016 roku zebrano 235 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych NA 1 MIESZKAŃCA WOJEWÓDZTWA przypadało 198 kg odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku (Polska – 226). Wskaźnik ten pozostaje od lat na podobnym poziomie. Dane: GUS

Gospodarka odpadami przemysłowymi ODPADY PRZEMYSŁOWE - dominującym sposobem unieszkodliwiania jest przekazywanie i odzysk (ok. 93,2%). Odpady niebezpieczne (ok. 28,6 tys. ton) wytworzyło 2822 podmiotów. Najliczniejsze grupy stanowiły: odpady z obróbki i powlekania metali oraz innych materiałów – 37%, materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierające azbest – 13%, odpady z termicznego przekształcania odpadów – 12%, odpady z odwadniania olejów w separatorach – 12%, odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej – 5%, odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – 4%. Sposoby zagospodarowania odpadów PRZEMYSŁOWYCH w 2016 roku dane: WSO Udział odpadów zebranych w sposób selektywny w ogólnej masie odpadów komunalnych stałych zebranych ODPADY KOMUNALNE - efektywność selektywnej zbiórki nadal bardzo niska (2006 r.- 2,9%, 2016 – 19%). Do 2020 r. należy osiągnąć poziom recyklingu co najmniej 40% w stosunku do masy wytwarzanych odpadów danego rodzaju. dane: GUS

Oddziaływanie odpadów na środowisko wodne Klasyfikacja wód gruntowych w piezometrach przy składowiskach (czynnych i zamkniętych) JAKOŚĆ WÓD PRZY SKŁADOWISKACH: 20% obiektów zanieczyściło wody gruntowe w swoim sąsiedztwie, 27% wykazuje ujawniające się stopniowe przenikanie zanieczyszczeń do wód gruntowych, 42% nie powoduje negatywnego oddziaływania. W 11% obiektów nie wykonano oceny jakości wód ze względu na niską jakość wyników wykonanych w laboratoriach, którym zlecono badania. źródło: wyniki automonitoringu; opracowanie: WIOŚ

Zmiana liczby zarejestrowanych pojazdów (2006r. = 100%) Hałas Przekroczenia poziomów długookresowych hałasu w porach dzienno-wieczoo-nocnej (LDWN) i nocnej (LN) Zmiana liczby zarejestrowanych pojazdów (2006r. = 100%) dane: GUS Głównym źródłem uciążliwości jest komunikacja drogowa. (wzrost liczby pojazdów samochodowych, rozbudowa sieci dróg). Badania hałasu drogowego w Szypliszkach, Mońkach i Kolnie wykazały - przekroczenia norm dopuszczalnych prawie we wszystkich przypadkach. Najwyższe przekroczenia odnotowano w Szypliszkach, gdzie ruch tranzytowy był największy. Hałas przemysłowy stanowił uciążliwość lokalną. Nastąpiła wyraźna poprawa (zakłady podjęły szereg działań ograniczających negatywne oddziaływanie). Hałas kolejowy nie stanowił problemu. WIOŚ od wielu lat nie otrzymał żadnej skargi na tego rodzaju uciążliwość. źródło: PMŚ, WIOŚ

Pola elektromagnetyczne Lokalizacja punktów pomiarowych PEM 3 letniego cyklu pomiarowego 2014-2016 BADANIA OBEJMUJĄ pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. OBSZARY OBJĘTE POMIARAMI: tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, miejsca dostępne dla ludności. WYNIKI BADAŃ na 3 rodzajach terenów (wielkomiejskie, miejskie i wiejskie) nie wykazały przekroczeń dopuszczalnej normy w żadnym z badanych punktów. Najwyższe wartości odnotowano w środowisku miejskim ok. 15% normy dopuszczalnej. Pomimo stałego wzrostu liczby źródeł w ostatnich latach, nie odnotowano istotnego wzrostu poziomów PEM w środowisku od 2008 r. źródło: PMŚ, WIOŚ

Działalność inspekcyjno-kontrolna - 2016 ZMIANA LICZBY PODMIOTÓW W EWIDENCJI W PODZIALE NA KATEGORIE RYZYKA W EWIDENCJI WIOŚ znajduje się 5840 podmiotów (2015 r. – 5441) podlegających kontroli, w tym: 77 jednostek, na terenie których eksploatowanych jest 91 instalacji, które z racji rodzaju, specyfiki i wielkości działalności, posiadają pozwolenia zintegrowane. Ze względu na stosowane substancje niebezpieczne w instalacjach, 8 podmiotów zaliczono do tzw. Zakładów Dużego Ryzyka, 6 do Zakładów Zwiększonego Ryzyka , a 31 do będących potencjalnymi sprawcami poważnych awarii. Wyniki kontroli w 2016 roku wykazały dobry stan zabezpieczenia i spełniania wymogów.

Działalność inspekcyjno-kontrolna - 2016 DZIAŁANIA KONTROLNE: zrealizowano w 37 cyklach kontrolnych (obejmujących różnorodne działania, najwięcej z zakresu gospodarki odpadami). Kontrolami objęto 25,6% podmiotów z ewidencji, Przeprowadzono 1700 kontroli, w tym 679 z wyjazdem w teren, W 44% kontroli stwierdzono naruszenia. Efekty kontroli: w 2 przypadkach skierowano wnioski do sądu; wydano 258 zarządzeń pokontrolnych, z których 97% zostało zrealizowanych; nałożono 86 kar pieniężnych (ostatecznych) i 33 mandaty; w 262 przypadkach przeprowadzono instruktaż, a w 172 zastosowano pouczenia; w 92 przypadkach skierowano wystąpienia do innych organów, zgodnie z kompetencjami ich działania.

Działalność inspekcyjno-kontrolna – INTERWENCJE 2016 LICZBA WNIOSKÓW O INTERWENCJĘ DZIAŁANIA INTERWENCYJNE: w 2016 roku wpłynęło 300 spraw o charakterze interwencyjnym. Ilość spraw maleje w ostatnich latach; najczęściej zgłaszane problemy dotyczyły zanieczyszczenia ściekami oraz niewłaściwej gospodarki odpadami; 231 spraw załatwiono we własnym zakresie (229 w sposób „pozytywny” dla skarżącego); przeprowadzono 175 kontroli (w tym 28 bez ustalonego sprawcy); skierowano 50 wniosków do innych organów administracji samorządowej bądź rządowej (zgodnie z kompetencjami działania); wydano 60 zarządzeń pokontrolnych; wszczęto 15 postępowań karno- administracyjnych; nałożono 15 mandatów; skierowano 1 wniosek do sądu. TEMATYKA ZGŁASZANYCH SPRAW INTERWENCYJNYCH

Informacja o środowisku Szczegółowe informacje o stanie środowiska województwa są dostępne na stronie internetowej WIOŚ www.wios.bialystok.pl W zakładce PUBLIKACJE są regularnie zamieszczane opracowania monotematyczne zawierające aktualne, coroczne oceny wyników badań monitoringowych poszczególnych komponentów środowiska województwa: ocena jakości powietrza, oceny stanu czystości wód powierzchniowych, oceny jakości wód podziemnych, Ocena badań hałasu, Oceny badań pól elektromagnetycznych kompleksowe raporty książkowe o stanie środowiska z serii Biblioteka Monitoringu Środowiska w wersji elektronicznej. W zakładce STAN POWIETRZA ON-LINE są dostępne aktualne wyniki pomiarów monitoringu powietrza.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku dziękuję za uwagę