Tomasz Resler Zakład Historii Administracji Duszpasterstwo wojskowe i duszpasterstwa specjalne; Organy administracji wyznaniowej; Sprawowanie kultu publicznego; Tomasz Resler Zakład Historii Administracji

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: Art. 19 ugwsiw: 1. Kościoły i inne związki wyznaniowe korzystają na zasadach równouprawnienia ze swobody pełnienia funkcji religijnych. 2. Wypełniając funkcje religijne kościoły i inne związki wyznaniowe mogą w szczególności: 3) udzielać posług religijnych, w tym osobom, o których mowa w art. 4, oraz organizować obrzędy i zgromadzenia religijne Art. 4 ugwsiw: 1. Prawo określone w art. 2 pkt 2oraz prawo do posiadania i korzystania z przedmiotów potrzebnych do uprawiania kultu i praktyk religijnych przysługują również osobom: 1) pełniącym służbę wojskową lub zasadniczą służbę w obronie cywilnej; 2) przebywającym w zakładach służby zdrowia i opieki społecznej oraz dzieciom i młodzieży na krajowych koloniach i obozach organizowanych przez instytucje państwowe; 3) przebywającym w zakładach karnych, poprawczych i wychowawczych oraz aresztach śledczych, ośrodkach przystosowania społecznego oraz schroniskach dla nieletnich. 2. Sposób realizacji uprawnień określonych w ust. 1 regulują odrębne ustawy oraz przepisy wydane na ich podstawie.

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: 7 kościołów uzyskało gwarancję organizowania opieki duszpasterskiej w wojsku w oparciu o przepisy ugwsiw: Kp, SKM, Kz, KADS, KChB, Ke-m, KKM, 2 wyznania uzyskały możliwość organizowania opieki duszpasterskiej poza miejscem stacjonowania żołnierzy: Ke-r, ZGWŻ, 3 kościoły uzyskały prawo organizowania duszpasterstwa wojskowego na podstawie ustaw partykularnych: Kk, PAKP, Ke-a, DUSZPASTERSTWO KATOLICKIE: działalność duszpasterska w ramach Ordynariatu Polowego z siedzibą w Warszawie, działalność ordynariatu regulują przepisy kościelne i państwowe, w świetle przepisów kościelnych ordynariat jest jednostka kościelną zrównaną w prawach z diecezją, posiada własnego ordynariusza – biskupa polowego mianowanego przez papieża, biskup polowych wchodzi w skład episkopatu, kompetencja bpa polowego ma charakter personalny , tzn. jego jurysdykcją objęte są osoby w całym kraju i poza granicami, podstawę prawną działalności OP stanowią: art. 16 ust 1 konkordatu, ustawa partykularna, oraz decyzja MON nr 326 OP wchodzi w skład MON i jest przez ministra nadozorowana

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: OP jest samodzielny w zakresie polityki personalnej dot. kapelanów wojskowych metod pracy i doboru programów duszpasterskich, podstawową jednostką organizacyjną jest parafia, na czele z kapelanem wojskowym jako proboszczem, w niektórych przypadkach funkcjonują parafie cywilno-wojskowe wzajemne relacje ordynariusza polowego i biskupa miejsca określa specjalna umowa, jednostką nadrzędna nad parafiami są dekanaty – obecnie funkcjonuje 7 tego typu jednostek, DUSZPASTERSTWO PRAWOSŁAWNE: Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego zrównany prawnie z diecezjami prawosławnymi w Polsce, podstawą prawną jest „ustawa prawosławna” i statut OPWP, na czele ordynariatu stoi Prawosławny Ordynariusz Polowy z siedzibą w W-ie, mianowany przez MON po przedstawieniu kandydatury prze Święty Sobór, struktura organizacyjna i zasady funkcjonowania są analogiczne do OP Kk, struktura: dekanaty, parafie wojskowe lub wojskowo-cywilne,

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: DUSZPASTERSTWO EWNAGELICKIE: Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe na czele z Ewangelickim Biskupem Polowym, uspke-a, funkcjonuje Ekumeniczny Kapelan Wojkowy sprawujący opiekę nad innymi denominacjami protestanckimi, DUSZPASTERSTWO W RAMACH MSWiA: Straż Graniczna: kwestie te reguluje ustawa o SG, funkcjonują duszpasterstwa katolickie, prawosławne i ewangelickie, Służba Celna: zgodnie z art. 13 ustawy o Służbie Celnej działalność duszpasterska prowadzona jest na podstawie porozumień ministra właściwego do spraw finansów publicznych z przedstawicielami kościoła lub związku wyznaniowego. Komunikat o podpisaniu porozumienia jest publikowany w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, funkcjonuje duszpasterstwo katolickie i prawosławne, Policja: d. katolickie na podstawie porozumienia KEP i KGP,

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: DUSZPASTERSTWO W ZAKŁADACH KARNYCH I ARESZTACH: ugwsiw analogicznie jak w przypadku wojska (i służb) daje możliwość organizowania duszpasterstwa w zakładach karnych i aresztach, ustawy partykularne gwarantują świadczenie posług duchowych w zakładach karnych a uspkk i usppakp dodatkowo zobowiązują kierowników zakładów do zawierania nieodpłatnych umów o świadczenie tego typu usług, szczegółowe zasady dotyczące świadczenie posług przez kapelanów określają przepisy Kodeksu Karnego Wykonawczego i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, przepisy prawa gwarantują osadzonym możliwość uczestniczenia w nabożeństwa i innych spotkaniach religijnych, DUSZPASTERSWO W ZAKŁADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ: zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjent ma prawo do korzystania z posługi religijnej w zakładach całodobowej opieki medycznej, zom jest zobowiązany zapewnić kontakt z duchownym pacjentowi w przypadki nagłego pogorszenia stanu zdrowia,

Duszpasterstwa wojskowe i specjalne: DUSZPASTERSTWO W ZAKŁADACH KARNYCH I ARESZTACH: uprawnienie do prowadzenia działalności duszpasterskiej w zom kościoły i inne związki wyznaniowe uzyskały na podstawie ugwsiw, w przypadku 8 kościołów kierownicy zom są zobowiązani do udostępnienia pomieszczeń na zorganizowanie kaplicy,

Sprawowanie kultu publicznego: „kult publiczny” nie posiada legalnej definicji, w art. 15 ust 1. uspkk stwierdzono, że organizowanie i sprawowanie kultu publicznego podlega władzy kościelnej, „kult publiczny” sprawowany jest w imieniu kościoła/związku wyznaniowego przez osoby do tego upoważnione zgodnie z prawem wew., konkordat w zakresie sprawowania kultu publicznego odsyła także do przepisów kpk, w ustawach partykularnych także użytego tego terminu (w jednym przypadku posłużono się stwierdzeniem „publiczne czynności religijne”), zgodnie z ugwsiw kościoły i inne związki wyznaniowe posiadają swobodę pełnienia posług religijnych w tym organizowanie i publiczne sprawowanie kultu oraz organizowanie obrzędów i zgromadzeń religijnych, wolność sprawowania kultu publicznego przysługuje związkom wyznaniowym o uregulowanej sytuacji prawnej a nie indywidulanie osobom czy członkom wspólnot religijnych, kult publiczny sprawowany jest przede wszystkim w obiektach sakralnych, które bez zgody zwierzchnich władz kościelnych nie mogą być przeznaczone na inne cele, oraz w obiektach kościelnych, z wolności kultu wynika także zakaz egzekucji przedmiotów służących praktykom religijnym,

Sprawowanie kultu publicznego: sprawowanie kultu publicznego nie podlega ustawie o zgromadzeniach publicznych, sprawowanie kultu w miejscach publicznych nie wymaga zawiadomienia władz administracyjnych, natomiast organizowanie procesji i pielgrzymek wymaga uzgodnienia z właściwymi władzami w celu zapewnienie bezpieczeństwa (wyjątek?), osoby kierujące pielgrzymką lub procesją muszą odbyć szkolenie w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, w celu zapewnienia uczestniczenia wiernych w kulcie publicznym przepisy prawa zawierają regulacje dotyczące świąt religijnych: ustawa z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy obejmuje wszystkie niedziele i 12 świąt ugwsiw gwarantuje członkom poszczególnych wspólnot religijnych prawnie uznanych prawo do zwolnienia z pracy na czas świąt niebędących dniami wolnymi od pracy, w ustawach partykularnych zagwarantowane także dni ustawowo wolne od pracy, czas pracy na który udzielono zwolnienia podlega odpracowaniu, wiernym PAKP przysługuje zwolnienie bez prawa do wynagrodzenia i konieczności odpracowania,

Sprawowanie kultu publicznego: spośród związków wyznaniowych działających na podstawie ustaw prawo do dnia wolnego innego niż niedziela przysługuje członkom gmin żydowskich i KADS (sobota), w celu umożliwienia obchodzenia tego święta na wniosek pracownika ustala się indywidulany czas pracy,

Organy administracji wyznaniowej: ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej wyodrębnia dział: Wyznania religijne oraz Mniejszości narodowe i etniczne, obecnie dział ten znajduje się w kompetencji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i jest powierzony osobnemu departamentowi, do zadań tego departamentu należą: sprawy stosunku państwa do kościołów i związków wyznaniowych, obsługa FK, współdziałanie z ZUS ws. ubezpieczenia duchownych, prowadzenie rejestru, obsługa Komisji Wspólnych, w ramach rządowej administracji terenowej zadania w zakresie spraw wyznaniowych wykonuje wojewoda: potwierdza posiadanie osobowości prawnej jednostek organizacyjnych, prowadzi ewidencje jednostek organizacyjnych, uzgadnianie tras pielgrzymek (?),