ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Materiały szkoleniowe dla rodziców. Opracowanie na podstawie: J. Cieszyńska, M. Korendo, (2007), Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6 roku życia, Kraków. mgr Paweł Gajda pedagog Mniszów, 2017

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Dziecko uczy się nawiązywania kontaktów interpersonalnych od pierwszych chwil po swoim urodzeniu: płacz; „interakcja twarzą w twarz”; rozumienie emocji; kształtowanie się przywiązania;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Reakcje emocjonalne dziecka w pierwszym miesiącu życia Wiek w miesiącach: Reakcja emocjonalna: 1 odpowiedź niepokojem na niepokój matki 2 uspokajanie się podczas spokojnego mówienia lub śpiewania przez opiekuna 3 odpowiedź uśmiechem na uśmiech 4 niepokój, jeśli matka przez dłuższy czas nie zajmuje się dzieckiem 5 strach jeśli zobaczy nieznane osoby 7 - 8 płacz, gaworzenie, aby przyciągnąć uwagę opiekuna 10 naśladowanie ruchów dorosłego i włączanie się do zabawy

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Mimiczne wyrażanie emocji w pierwszym roku życia Wiek w miesiącach: Emocje wyrażane mimicznie 1 radość, zadowolenie 3 - 4 złość, smutek 7 strach 11 - 12 Nieśmiałość wstyd

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Rozwój społeczny dziecka w pierwszym roku życia Wiek w miesiącach: Zachowanie społeczne oczekiwane rozwojowo 1 skupianie wzroku na twarzy osoby dorosłej 1 - 3 modulowanie płaczu w zależności od przyczyn dyskomfortu 2 reagowanie mimiką na twarz dorosłego 3 odpowiedź uśmiechem na uśmiech 4 - 7 wzrost liczby odczuwanych emocji 6 - 8 negatywne reakcje na nieobecność matki i obce osoby w otoczeniu 9 - 10 gest wskazywania palcem, pole wspólnej uwagi, zachowania intencjonalne 11 - 12 wzrost zdolności lokomocyjnych pozwalający na inicjowanie interakcji z wieloma osobami z otoczenia

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Zachowania społeczne i emocjonalne w drugim roku życia: eksploracja otoczenia; „bunt dwulatka”; „Ja”; werbalizacja potrzeb;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Zachowania społeczne i emocjonalne w trzecim roku życia: gotowość do pójścia do przedszkola; rozwój mowy; duży rozwój emocjonalny –poczucie winy/wstyd, zazdrość; początek pojęcia „dobro/zło”;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Rozwój społeczny dziecka w wieku poniemowlęcym Wiek w latach Zachowania społecznie oczekiwane rozwojowo 2 kształtowanie się pojmowania odrębności „ja”; wzrost zainteresowania rówieśnikami; początki używania języka w kontaktach społecznych; pojawienie się nowych uczuć; 3 stopniowe przyswajanie reguł pozwalających funkcjonować w grupie; rozwój języka, w tym rozumienie językowych zasad społecznych oraz słownictwa nazywającego emocje ; rozpoznanie i przeżywanie nieznanych do tej pory emocji;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Zachowania społeczne i emocje w czwartym roku życia: pojawienie się reakcji odroczonych oraz kontrola swoich zachowań na bodźce; zabawy tematyczne; obowiązki domowe;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Zachowania społeczne i emocje w piątym i szóstym roku życia: nowe autorytety; świadomość własnych reakcji i ekspresji

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Rozwój społeczny dziecka w wieku przedszkolnym Wiek w latach Zachowania społecznie oczekiwane rozwojowo 4 - zdolność rozumienia i respektowania zasad społecznych; początki umiejętności współdziałania; pojawienie się nowych emocji, głównie wstydu, zakłopotania, dumy i zazdrości; umiejętność uczestniczenia w zabawach tematycznych i grach z regułami; wzrost zdolności językowych, w tym umiejętności nazywania emocji swoich i innych; początek zdolności do reakcji odroczonych i umiejętności kontrolowania swoich ekspresji; 5 - 6 wzrost znaczenia autorytetów osób innych niż rodzice; pełna zdolność do zabaw tematycznych; silne poczucie tożsamości płciowej; dalszy rozwój moralny;

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Wyzwania wychowawcze: kopnięcia lub ukłucia kolegi, szarpanie, podstawianie nogi, gryzienie; przeszkadzanie komuś w wykonywaniu pracy, zakłócanie spokoju, sporządzanie obraźliwych rysunków, chowanie lub niszczenie przedmiotów, zabawek; wysuwaniu języka do innego dziecka z zamiarem zrobienia mu przykrości

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Jak uniknąć pojawienia się zachowań agresywnych u dziecka: Nigdy nie pozostawiać zachowań agresywnych bez reakcji i komentarza. Okazywać dziecku serdeczność, dać mu poczucie bezpieczeństwa i spokoju, bez względu na formy jego zachowań. Rozmowa z dzieckiem na temat tego, że uczucie złości jest częścią naszego życia i że wszyscy musimy nauczyć się jak z nią walczyć. Na przejaw agresji, czy złości dziecka reagować spokojnie, starać się je stłumić, wyciszyć. Ustalenie z dzieckiem norm, reguł zachowania zarówno w domu, przedszkolu, jak i w innych miejscach ( na przykład na podwórku ), konsekwentne ich przestrzeganie w momencie, kiedy dojdzie do agresywnego zachowania z jego strony.

ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Wskazane jest, aby przydzielić dziecku stałe obowiązki i co istotne, sumiennie rozliczać z obowiązków. Ograniczyć czas spędzany przez dziecko przed telewizorem lub komputerem. Ważne jest aby dziecko uczestniczyło w zajęciach dodatkowych . Nie wyręczać dziecko we wszelkiego rodzaju czynnościach, z którymi potrafi sobie już samo radzić. Należy pamiętać, że dziecko ma silną potrzebę bycia w grupie.