Temat prezentacji 1. Podmiot administracji publicznej/organ administracji publicznej/urząd w administracji publicznej. 2. Monokratyczne a kolegialne organy administracji publicznej. 3. Pełnomocnictwo administracyjne (upoważnienie administracyjne)

Podmiot administracji publicznej Podmiot administracji publicznej – pojęcie to obejmuje organy administracji publicznej i takie podmioty jak organy zakładów publicznych oraz innych jednostek organizacyjnych administracji publicznej. Obecnie częściej używa się określenia podmioty administrujące – określenie szerszego obejmującego także te podmioty, które nie będąc częścią aparatu administracji publicznej wykonują zadania publiczne. Administracja w znaczeniu podmiotowym to zespół różnego rodzaju jednostek organizacyjnych. Najważniejsze z nich to nich: organy administracji publicznej, zakłady administracyjne, spółki prawa handlowego. Do administracji publicznej należą także inne podmioty, takie jak np. fundacje lub agencje, ale ze względu na ich ogromne zróżnicowanie nie poddają się ogólnemu opisowi. Wspólną cechą wszystkich podmiotów należących do administracji publicznej jest wykonywanie administracji w znaczeniu funkcjonalnym – czyli wykonywanie zadań z zakresu jednej lub wielu funkcji administracji publicznej.

Organ administracji publicznej - (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje. Organy administracyjne są trzonem aparatu administracyjnego i najważniejszymi elementami administracji publicznej. cechy: -można go wyodrębnić: organizacyjnie, kompetencyjnie i ma zdolność do administrowania; -naczelne, centralne, terenowe; -decydujące i podmioty doradcze; -I i II instancji; -wybierane z: wyboru, powołania, nominacji, umowy, mocy prawa, losowania, urodzenia, rewolucji, zamachu stanu.

Naczelnymi organami administracji rządowej w Polsce są te, które określa się jako zwierzchnie wobec pozostałych organów i innych podmiotów organizacyjnych państwa w strukturze administracji rządowej, a także ponoszą odpowiedzielność polityczną i konstytucyjną. Naczelne organy administracji stanowią: Prezydent RP Rada Ministrów Prezes Rady Ministrów Ministrowie

Organy centralne administracji (inaczej urzędy centralne) działają na podstawie właściwych ustaw czy statutów nadawanych przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia i regulaminów organizacyjnych nadawanych przez kierownika urzędu w drodze zarządzenia. Organ centralny zasięgiem swojego działania obejmuje obszar całego państwa, w przeciwieństwie do terenowego organu administracji, który zasięgiem działania obejmuje obszar mniejszy, np. województwo czy gminę. W znaczeniu ustrojowym centralne organy administracji państwowej są te organy, które nie wchodzą w skład Rady Ministrów. Mogą one mieć charakter kolegialny, jak np. Komisja Papierów Wartościowych (wtedy organem jest prezes, a urząd ma charakter służebny względem prezesa), oraz indywidualny (np. Główny Inspektor Sanitarny).

Terenowe organy administracji publicznej Część zadań publicznych, za których realizację odpowiedzialność ponosi Rada Ministrów - np. związanych z bezpieczeństwem publicznym czy finansami państwa - wykonują organy terenowe, zwane np. wojewódzkimi komendantami, inspektorami, dyrektorami, obsługiwane przez odrębne od urzędów centralnych urzędy obsługi, np. wojewódzkie komendy, inspektoraty, urzędy itp. Administracja rządowa w terenie dzieli się na zespoloną, pozostającą pod zwierzchnictwem wojewody i składającą się ze służb, inspekcji i straży, oraz niezespoloną - podlegającą bezpośredniemu zwierzchnictwu ministrów lub centralnych organów administracji rządowej.

Organy rządowej administracji zespolonej: Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej; Komendant Wojewódzki Policji; Kurator Oświaty; Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny; Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa; Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska; Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej; Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci wojewódzkich komend, inspektoratów, oddziałów i kuratoriów.

Organy rządowej administracji niezespolonej: Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień; Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej; Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych; Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar; Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych; Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej; Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych; Dyrektorzy urzędów morskich; Dyrektorzy urzędów statystycznych; Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej; Komendanci oddziałów Straży Granicznej, Komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej; Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego; Państwowi inspektorzy sanitarni; Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii; Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci urzędów, izb, zarządów, komend, inspektoratów itp.

Urząd w administracji publicznej - zorganizowany zespół osób, środków rzeczowych i finansowych, przy pomocy których organ władzy publicznej wykonuje swoje działania. W prawie administracyjnym występuje w trzech znaczeniach: 1) jako zwyczajowa nazwa zespołu kompetencji (np. urząd prezydenta, urząd wojewody, urząd burmistrza), 2) jako element nazwy organu administracji publicznej (np. Prezes Urzędu Patentowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego), 3) jako aparat pomocniczy organu administracji publicznej (np. Urząd Gminy, Urząd Miasta i Gminy, Urząd Stanu Cywilnego, Urząd Celny, Urząd Skarbowy). Pojęcia urzędu nie należy utożsamiać z organem, czyli wyodrębnioną komórką organizacyjną aparatu państwowego, pełniącą określone funkcje w dziedzinie życia społecznego.

Monokratyczne a kolegialne organy administracji publicznej Organ państwa to organ działający w imieniu państwa i na jego rzecz, utożsamiający się z nim w każdym działaniu publicznym, a więc przez organ państwa należy rozumieć osobę (organ monokratyczny) lub grupę osób (kolegialny) Organami monokratycznymi są np.  Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów Organami kolegialnymi są np. Rada Ministrów, zarząd powiatu, zarząd województwa)

Monokratyczne a kolegialne organy administracji publicznej cecha monokratyczne organy kolegialne organy liczebność 1 > 1, ale zazwyczaj nie mniej niż 3 szybkość podejmowania decyzji wysoka niska (ryzyko braku quorum, dyskusje, głosowania) odpowiedzialność Jasno określona całego organu – spór o odpowiedzialność osoby głosującej przeciw danej kwestii obiektywność niska pozornie wysoka (ryzyko błędu grupowego myślenia) efektywność korupcja częściej rzadziej forma zarządzenie, postanowienie uchwała przesłanki determinujące zasadność organu operatywność; działanie ad hoc; makrodecyzje; potrzeba posiadania wyspecjalizowanej wiedzy z różnych dziedzin; godzące zróżnicowane interesy

Pełnomocnictwo administracyjne (upoważnienie administracyjne) Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń. W przypadku samorządu gminnego właściwym organem jest wójt. Jednym z podstawowych warunków prawidłowości upoważnienia administracyjnego jest zachowanie formy pisemnej. Dzięki temu nie ma wątpliwości co do umocowania danego pracownika - wiadomo także, na jakiej podstawie prawnej wykonywane są pewne czynności. 

Samo udzielenie upoważnienia nie powoduje utraty możliwości działania przez upoważniającego – wójta, burmistrza, prezydenta miasta, ponieważ decyzje wydawane są w jego imieniu Upoważnienie pracownika do wydawania decyzji administracyjnych może mieć charakter czasowy, bądź może zostać udzielone bezterminowo.   Istotnym aspektem udzielania upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych jest jego fakultatywny charakter, dlatego też do wójta należy ocena, czy i w jakim zakresie udzielenie upoważnienia jest konieczne. Decyzje wydawane z upoważnienia przez pracownika urzędu mają taką samą moc prawną jak decyzje wydawane bezpośrednio przez osobę wójta (burmistrza, prezydenta miasta).