Pierwsze lata rządów Stanisława Augusta

Elekcja i reformy 1763 r. – śmierć Augusta III Władzę chcieli przejąć Czartoryscy (Familia), przy poparciu Rosji dla Stanisława Augusta Poniatowskiego, licząc, że caryca Katarzyna II zgodzi się na niewielkie reformy. Rosja nie chciała jednak wzmocnienia Polski. Dzięki stacjonowaniu wojsk rosyjskich po wojnie siedmioletniej Rosja miała kontrolę nad sytuacją w Polsce. Na żądanie carycy, konfederacja oficjalnie poparła stacjonowanie wojsk. Znajomość Katarzyny II i Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764 r. – wybór Stanisława Augusta na króla Polski – koronacja w Warszawie – symbol nowej epoki.

Elekcja i reformy Pierwsze reformy na sejmie konwokacyjnym: nowy regulamin sejmu wyłączenie liberum veto w sprawach skarbowych powołanie osobnych dla Litwy i Korony Komisji Skarbowych i Komisji Wojskowych – ograniczenie władzy podskarbich i hetmanów sejmiki – głosowanie większościowe, niezobowiązujący charakter instrukcji uporządkowanie systemu celnego lustracja dóbr królewskich

Elekcja i reformy Reformy przeprowadzone po elekcji: cło generalne uporządkowanie systemu monetarnego mennica państwowa jednolity system miar i wag tworzenie nowych manufaktur powołanie w miastach komisji dobrego porządku 1765 r. – Szkoła Rycerska

Dysydenci i prawa kardynalne Problem polskich dysydentów – innowiercy domagali się przywrócenia praw odebranych im w czasach saskich (m.in. kandydowanie do sejmu i sprawowanie urzędów) Poparcie carycy W 1767 r., ponieważ nie rozwiązano sprawy dysydentów, Katarzyna II wprowadziła kolejne dziesiątki tysięcy wojsk rosyjskich do Polski Zawiązano dwie konfederacje w Toruniu i Słucku W tajemnicy zawiązano również konfederację katolicką. Na czele stanął Mikołaj Repnin. Konfederaci zwrócili się o pomoc do Rosji, domagając się powrotu do dawnego ustroju, detronizacji króla i liczono na zatrzymanie zrównanie w prawach wszystkich religii. W latach 1767-1768 odbył się sejm repninowski – sejm delegacyjny – na polecenie ambasadora Rosji wybrano kilkudziesięciu posłów, którzy mieli obradować w imieniu pozostałych.

Dysydenci i prawa kardynalne Podczas sejmu uchwalono w 1768 r. prawa kardynalne, czyli zasady ustrojowe, które miały być nienaruszalne. Były to m.in. Wolna elekcja, unia z Litwą, liberum veto, prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi. Gwarantem praw była Rosja.

Konfederacja barska 1768 r. szlachta, która sprzeciwiała się postanowieniom sejmu repninowskiego zawiązała w Barze (Podole) konfederację ( na czele stał Michał Krasiński) Wystąpili przeciwko wojskom rosyjskim, które okupowały Polskę w imię obrony wiary katolickiej i wolności szlacheckiej Ich oddziały zostały szybko rozbite Masowe mordy – giną mieszczanie, polska szlachta, ukraińscy Żydzi i grekokatolicy – największy pogrom w Humaniu (koliszczyzna) Postawiono na walkę partyzancką. W 1768 roku Turcja rozpoczęła wojnę z Rosją, co zmusiło Rosjan do przerzucenia sił. Szlachta próbowała to wykorzystać i udało im się opanować m.in. Częstochowę. W 1769 r. powołano generalność – naczelny organ wojskowy i polityczny, która ogłosiła detronizację Stanisława Augusta i nawet wzywała do jego zgładzenia. To spowodowało, że opinia publiczna odwróciła się od konfederatów.

I rozbiór Polski Rosja obawiała się sojuszu Polski z Francją i ewentualnej możliwości wzmocnienia się Rzeczpospolitej w Europie Środkowej. Kara: rozbiór. Pierwsze rozmowy: 1770 rok. 5 sierpnia 1772 r. podpisano pierwsze traktaty rozbiorowe

Sejm rozbiorowy Ambasadorowie państw uczestniczących w rozbiorze, zażądali, żeby sejm zatwierdził nową sytuację. Pojawił się znaczący opór (Tadeusz Rejtan), ostatecznie zatwierdzono. Sejm obradujący w latach 1773-75 zagwarantował Rosji dalszą kontrolę nad ziemiami polsko-litewskimi. 1775 r. – Rada Nieustająca – najwyższa władza wykonawcza 1773 r. – utworzenie KEN