Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

II etap edukacyjny PRZYRODA

błazenek (tropikalna ryba kostnoszkieletowa) Tropikalna ryba kostnoszkieletowa błazenek. Ryby to jedne z najstarszych na świecie kręgowców – pierwsze pojawiły się na ziemi ponad 500 milionów lat temu! Przez cały ten czas żyły w wodzie, dzięki czemu na drodze ewolucji doskonale przystosowały się do życia w takich warunkach.

Rekin wielorybi to największa znana nauce ryba świata Rekin wielorybi to największa znana nauce ryba świata. Długość tej ryby dochodzi do 13 metrów, a waga osiąga niemal 14 ton. Dotychczas odkryto ponad 32 000 gatunków ryb. Co roku naukowcy opisują kolejne 100-150 nowych gatunków. W Polsce żyje ponad 120 gatunków ryb.

Ognica pstra, zwana inaczej skrzydlicą, to jedna z najpiękniejszych i najpopularniejszych ryb tropikalnych. Jest również bardzo jadowita, broni się wbijając kolec jadowy zawierający silną truciznę - może ona zabić nawet człowieka. Ryby są bardzo różne – niektóre maja zaledwie centymetr, inne osiągają ponad 10 metrów. Niektóre są w wodzie niemal niewidoczne, a niektóre - bardzo kolorowe. Znaczna większość ryb nie jest dla człowieka groźna, chociaż kilkanaście gatunków, często tych bardzo niewielkich i kolorowych, może nas zabić.

Najważniejsze elementy w budowie ciała ryby, które umożliwiają jej życie pod wodą to: - kształt ciała, - śluz i łuski, - płetwy, - skrzela, - linia boczna, - pęcherz pławny.

KSZTAŁT CIAŁA RYBY Poruszanie się w wodzie jest trudne przede wszystkim przez opór, który stawia woda. Ryby jednak nie odczuwają tego problemu, dzięki opływowemu kształtowi ciała. W zależności od rodzaju wód i głębokości na jakiej żyją, różne gatunki ryb mają różne kształty, wszystkie jednak są spłaszczone i wydłużone. Barakuda Kształt ciała strzałkowaty Tuńczyk Kształt ciała wrzecionowaty

POKRYCIE CIAŁA RYB Skóra ryb jest w całości pokryta łuskami i śluzem. Śluz i łuski, podobnie jak opływowy kształt ciała, zmniejszają tarcie pomiędzy rybą a wodą, dzięki czemu ryby mogą swobodnie się w niej poruszać. Dodatkowo śluz utrzymuje odpowiednią temperaturę ciała ryby, a twarde łuski stanowią dodatkową ochronę przed uszkodzeniami. Zabarwienie łusek zależy od otoczenia, w którym żyje ryba. Najczęściej przybierają one dominujące kolory z otoczenia, dzięki czemu stanowią dodatkowy kamuflaż.

PŁETWY Głównym zadaniem płetw jest sterowanie oraz utrzymywanie prawidłowego położenia ciała ryby. Płetwa grzbietowa jest odpowiedzialna za sterowanie rybą i umożliwia nagłe zmiany kierunków. Płetwa ogonowa spełnia funkcję napędu i głównego steru ryby. Płetwy piersiowe (po obu stronach ryby) są odpowiedzialne za utrzymywanie równowagi, zmianę kierunków oraz hamowanie. Płetwa odbytowa pełni tę samą funkcję, co płetwa grzbietowa. Płetwy brzuszne (po obu stronach ryby) pełnią te same funkcje, co płetwy piersiowe.

ODDYCHANIE Narządem umożliwiającym rybom oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie są skrzela. Ryba nabiera wody przez otwór gębowy i przepycha ją do skrzeli. Skrzela pobierają z wody tlen, a następnie wypuszczają odtlenioną wodę szparami skrzelowymi.

Przebieg linii bocznej u okonia. LINIA BOCZNA Najważniejszym narządem zmysłu u ryb jest linia boczna. Linia boczna jest linią biegnącą wzdłuż całego ciała ryby – od ogona aż po głowę – dzięki której ryba: - bez problemu może poruszać się w ciemności, - wyczuwa przeszkody bez konieczności dotykania ich, - czuje zmiany ciśnienia wody, - czuje zmiany składu chemicznego wody. Przebieg linii bocznej u okonia.

Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego